Fryzo Nieuwsheadlines nos headlines van woensdag 22 maart 2023 11:21:13

De politie in het Belgische Dendermonde heeft zo'n 6000 poststukken teruggevonden die vorig jaar geroofd waren uit een postkantoor. De totale waarde van de teruggevonden spullen is zo'n 200.000 euro.

Het kantoor van Bpost in Dendermonde, vlak bij Gent, zette vorige zomer zelf een detective in toen ontdekt werd dat er veel pakketjes verdwenen. Dat onderzoek leidde ertoe dat de politie in november een verdachte op heterdaad kon betrappen.

Daarna werd bij huiszoekingen, voornamelijk in Brussel, een deel van de geroofde spullen teruggevonden. In totaal genoeg om zes vrachtwagens te vullen, meldt de VRT. "Het gaat om een combinatie van van alles", zegt korpschef Feys van Dendermonde over de buit. "Kleding, elektronica, alles wat je je kunt voorstellen."

Belgische media spreken van een professioneel netwerk, maar de korpschef kan in het kader van het onderzoek niet bevestigen hoeveel personen er zijn aangehouden.

Schoolcomputers

Voor veel van de poststukken zal het moeilijk zijn de geadresseerden te achterhalen. "We zijn er volop mee bezig om te kijken waar alles vandaan komt. Maar dat kan wel eens heel lang duren."

Wel was het nu al mogelijk veertig computers af te leveren bij een school in Antwerpen. Die waren vorig jaar tijdens een verbouwing van de school gestolen en werden nu aangetroffen bij de verdachte.

"Dit is een belangrijke reden waarom je bij de politie gaat: om iets goeds te kunnen doen", zegt korpschef Feys. "Als zo'n school wordt ontriefd met veertig dure pc's, dan raakt dat de maatschappij. Wij zijn blij dat we ze konden teruggeven, dan kan de school het geld dat ze anders moesten uitgeven beter gebruiken."

Een Roemeense Nederlander is in Spanje veroordeeld tot 4,5 jaar cel voor de diefstal van peperdure flessen wijn uit een luxe restaurant, melden Spaanse media. Zijn Mexicaanse vriendin (28) kreeg vier jaar cel.

De diefstal was in de stad Cáceres, in het westen van Spanje. In oktober 2021 verdwenen uit het exclusieve hotel en restaurant Atrio 45 flessen wijn uit de kelder. Een daarvan was een Château d'Yquem uit 1806, met een geschatte waarde van 350.000 euro. De totale waarde van de gestolen wijn was ruim 1,6 miljoen euro, meldt de rechtbank.

Negen maanden na de roof werd de 49-jarige man opgepakt in Kroatië, samen met zijn vriendin. In de tussentijd waren ze onder meer in Nederland geweest. De flessen zijn nog altijd spoorloos.

Vals paspoort

De Spaanse politie sprak van een "minutieus geplande" diefstal en volgens de rechtbank hadden de twee zich maanden voorbereid. In de aanloop naar de diefstal werd het hotel driemaal bezocht, voordat de vrouw in oktober 2021 een reservering maakte met een vals Zwitsers paspoort.

De man had niet geboekt voor de nacht, maar schoof wel aan voor het avondeten. Na de avondmaaltijd kregen de twee een rondleiding door de wijnkelder van het etablissement, staat in de rechtbankdocumenten.

14-gangendiner

Kort na 02.00 uur belde de vrouw de receptie met de vraag of ze een salade kon krijgen. De receptionist vond dat wat vreemd, omdat de vrouw een 14-gangendiner had genuttigd. Ook stond ze er alleen voor in haar nachtdienst. Maar uiteindelijk ging ze toch akkoord en vertrok ze naar de keuken.

Volgens de rechtbank was dat het moment dat de man er met een sleutelkaart van de receptie vandoor ging. Daarmee ging de deur naar de kelder alleen nog niet open. De man zou daarop de Mexicaanse vrouw hebben ingeseind dat ze de receptionist opnieuw moest afleiden.

De vrouw belde daarna opnieuw naar de receptie, ditmaal met de vraag of er een dessert kon komen. De medewerker sputterde opnieuw tegen, maar besloot uiteindelijk de vrouw wat fruit te bezorgen.

Handdoeken om rinkelen te voorkomen

De man zou toen de hoofdsleutelkaart van de receptie hebben gepakt en in de kelder 45 flessen in een grote rugzak en twee grote sporttassen hebben gestopt. Het stel checkte om 05.00 uur uit en nam tassen mee "waarin vier handdoeken van het hotel waren gestopt om te voorkomen dat de flessen tegen elkaar rinkelden", aldus de rechtbank.

Het duo moet ook een schadevergoeding van zo'n 750.000 euro betalen. Beiden zeggen dat ze onschuldig zijn. De twee kunnen nog in beroep tegen de veroordeling.

Chocolademerk Toblerone gaat de iconische top van de Matterhorn van de verpakking halen. Dat moet de chocolademaker doen vanwege de strenge regels die Zwitserland verbindt aan het gebruik van nationale symbolen. De Matterhorn wordt volgens Toblerones moederbedrijf Mondelez vervangen door "een generieke bergtop".

In Zwitserland gelden sinds 2017 strenge regels over "Zwitsersheid". Volgens die regels mogen nationale symbolen niet meer gebruikt worden voor melkproducten die niet volledig in Zwitserland worden gemaakt. Voor andere voedselproducten geldt dat 80 procent uit Zwitserland moet komen.

Het Amerikaanse Mondelez verplaatst per juli een deel van de productie van de bekende driehoekige chocoladerepen naar Bratislava, in Slowakije. Door die verhuizing voldoet Toblerone dus niet meer aan de vereisten om de Matterhorn te mogen gebruiken. Ook het onderschrift "of Switzerland" verdwijnt van de verpakking.

1970

Mondelez zegt in een verklaring tegen de BBC dat de verplaatsing van de productie naar het buitenland noodzakelijk is om te voldoen aan de groeiende vraag naar de repen. Ook zou het nodig zijn om het merk Toblerone verder te laten groeien.

Toblerone-repen werden in 1908 voor het eerst verkocht in de Zwitserse hoofdstad Bern. Sinds 1970 prijkt de Matterhorn op de verpakking. Voordat de Alpentop op het karton stond, stonden er een adelaar en later een beer op de verpakking.

Een hond is 24 dagen na de aardbevingen in Turkije levend onder het puin vandaan gehaald, meldt onder meer het Turkse staatspersbureau Anadolu.

Het dier werd door reddingswerkers uit het puin bevrijd nadat tijdens het puinruimen in de zwaar getroffen regio Hatay een geluid werd gehoord.

De hond, volgens het persbureau een terriër, kon overleven doordat het in het puin water en voedsel had. In de buurt van het dier werd het lichaam gevonden van de vermoedelijke eigenaar van het dier.

Beelden van de redding van het dier:

De hond is ter controle naar een dierenarts gestuurd, maar lijkt het goed te maken. Volgens persbureau ANP worden drie weken na de aardbeving nog regelmatig levende dieren gevonden. Humane Society International (HSI) schat dat inmiddels meer dan 1500 gevonden dieren aan hun verwondingen zijn behandeld.

Ondertussen is de kans om overlevende mensen te vinden echter vrijwel nihil geworden. Wel zijn er nog altijd verhalen van overlevenden die elkaar kwijt raakten en met elkaar herenigd worden.

Deze man lag twee dagen onder het puin in Hatay met zijn kleindochter en werd drie weken later met haar herenigd in Ankara:

Op de meeste plekken die zwaar werden getroffen door de aardbevingen in Syrië en Turkije wordt puin geruimd en worden de gevonden lichamen van slachtoffers geborgen. Het dodental is inmiddels opgelopen naar ruim 50.000.

De Turkse premier Erdogan bood maandag zijn excuses aan voor het traag op gang komen van het reddingswerk na de aardbevingen. Hij zei verder dat de vertraging in het reddingswerk onder meer lag aan de koude weersomstandigheden en de door de aardbeving zwaar beschadigde infrastructuur.

Vooral op sociale media klonk kritiek op de snelheid waarmee de Turkse overheid reageerde na de aardbevingen.

Een telescoop ontwerpen om goed naar sterren en planeten te kunnen kijken, terwijl je zelf bijziend bent en geen bril hebt. De kans is aanzienlijk dat dat het geval was bij de 17e-eeuwse natuurwetenschapper Christiaan Huygens, zonder dat hij dat zelf wist. Dat concludeert astrofysicus Alex Pietrow in een onderzoek naar de telescopen van de bekende Nederlandse natuurkundige en astronoom.

Waarschijnlijk was er met de telescooplenzen van Huygens niets mis, stelt Pietrow in het tijdschrift The Royal Society. Maar desondanks waren zijn sterrenkijkers een stuk minder scherp dan in die tijd mogelijk was. Volgens Pietrow komt dat vermoedelijk doordat Huygens een lichte oogafwijking had, waardoor hij onder meer de verhouding tussen de twee lenzen van zijn telescoop niet optimaal kon instellen.

Postuum briladvies

Telescopen van nu kun je draaien om ze scherp te stellen, licht de onderzoeker desgevraagd toe. "Maar toen kon dat nog niet: telescopen stonden vast in een bepaalde focus." Huygens moest verschillende lenzen en verhoudingen uitproberen om de perfect werkende telescoop te bouwen. "Hij speelde met de lenzen en trok die met zijn handen uit elkaar, totdat het beeld voor hem scherp genoeg was."

Op basis van zijn bevindingen formuleerde Huygens formules waarmee hij telescopen in verschillende vergrotingen kon bouwen. "Maar als je ze nu simuleert volgens die formules, krijg je een telescoop die niet scherp is", zegt Pietrow. Hij wijt dat aan bijziendheid, waar ook Huygens' vader - de bekende dichter Constantijn - en zijn broer last van hadden. Met andere woorden: Huygens zag misschien wel scherp door zijn telescoop, maar anderen niet.

Pietrow rekende door wat dat nu zou betekenen: dat Huygens een bril met een sterkte van -1,5 nodig had gehad. Dan zouden zijn formules namelijk wél kloppen. "Dit is waarschijnlijk het eerste postume brilvoorschrift ooit", zegt hij.

Waarschijnlijk was Huygens zich zelf niet van zijn afwijking bewust, omdat die te beperkt was om problemen te veroorzaken in het dagelijks leven. "Dus hij nam deze oogafwijking waarschijnlijk onbewust mee in zijn ontwerpen", denkt Pietrow.

Een plausibele conclusie, vindt Tiemen Cocquyt. De natuurkundige is conservator in het Rijksmuseum Boerhaave in Leiden, waar tientallen van Huygens' zelfgemaakte lenzen te zien zijn. "Als je alle formules doorrekent, kom je tot de conclusie dat Huygens betere telescopen had kunnen maken. En dat is verrassend, als je ziet hoe ver zijn theorie reikte. Er moet dus een beperking zijn geweest."

Op maat gemaakt

Maar, vindt Cocquyt, die in het verleden onderzoek heeft gedaan naar 17e-eeuwse telescooplenzen: "Het gaat niet eens zozeer om de vraag of Huygens een bril droeg of niet. Voor mij laat dit onderzoek vooral zien dat de wisselwerking tussen theorie en praktijk een grote rol heeft gespeeld bij Huygens." Door trial and error wist Huygens zijn 'lenzentheorie' en 'telescooppraktijk' als geen ander aan elkaar te koppelen, zegt hij.

En dan is er volgens Cocquyt nog de sociale component. De conservator en zijn collega's hebben zich altijd afgevraagd waarom Huygens zo veel telescooplenzen heeft gemaakt en waarom die buiten de familie eigenlijk niet werden verspreid. "Het was een soort familieonderneming. Dit onderzoek laat zien dat daar misschien een charmante verklaring voor was: bijziendheid zat in de familie. Dus misschien waren de telescopen helemaal op maat gemaakt voor vader en zoons."

Een Amerikaanse man heeft nadat er prostaatkanker bij hem was geconstateerd een "oncontroleerbaar Iers accent" ontwikkeld dat hij tot zijn dood heeft gehouden, melden onderzoekers in het wetenschappelijke tijdschrift BMJ.

De man, die volgens de onderzoekers "ergens in de vijftig" was, had geen directe familie in Ierland. Hij leed mogelijk aan het foreign accent syndrome, waarbij mensen vanwege een hersenbeschadiging met een accent gaan spreken dat lijkt op een bepaalde buitenlandse tongval.

De onderzoekers vermoeden dat de verandering van accent het gevolg was van een aandoening waarbij het immuunsysteem van een kankerpatiënt onder meer delen van het brein aanvalt. Het is volgens de onderzoekers de derde keer dat een kankerpatiënt het betreffende syndroom ontwikkelt en voor het eerst dat dat gebeurt bij iemand met prostaatkanker.

De bewuste Amerikaan woonde rond zijn twintigste korte tijd in Engeland en had verre familieleden in Ierland. Maar de onderzoekers zeggen dat hij nooit met een Iers accent sprak voordat hij kanker kreeg.

'Zeer zeldzaam'

Het foreign accent syndrome valt onder de taalproblemen die het gevolg zijn van hersenschade. "Het is een zeer zeldzame aandoening", zegt Roy Kessels, hoogleraar neuropsychologie aan de Radboud Universiteit in Nijmegen. "Bij patiënten met taalstoornissen is het meestal zo dat ze woorden niet meer kunnen vinden of woorden niet meer kunnen uitspreken."

Hij legt uit dat dat voornamelijk komt door beschadiging van twee hersengebieden: de gebieden van Broca en Wernicke. "Maar het foreign accent syndrome komt voor bij allerlei hersenaandoeningen en zit niet in een specifiek gebied van de hersenen. Wel komt het het vaakst voor in de frontaalkwab, de voorste delen van het brein."

Kessels zegt geen voorbeelden te kennen van collega's in Nederland die te maken hebben gehad met een patiënt met het syndroom. Dysarthrie komt wel vaak voor, waardoor patiënten door een beschadiging van het zenuwstelsel niet goed meer kunnen praten en in sommige gevallen zelfs 'dronken' kunnen klinken doordat ze met dubbele tong praten. Kessels: "Maar patiënten met het foreign accent syndrome zijn wel gewoon te verstaan."

Internationaal zijn wel meerdere gevallen bekend van het syndroom. Zo schrijft de BBC over een Britse vrouw die in 2006 een beroerte kreeg en opeens leek te spreken met een Jamaicaans accent. Ook wordt het voorbeeld genoemd van een Noorse vrouw die in de Tweede Wereldoorlog gewond raakte en daarna met een Duits accent sprak.

'Behandeling tegen kanker belangrijker'

Neuropsycholoog Kessels betwijfelt of het zin heeft om de spraakstoornis te behandelen. "Iemand die hakkelend spreekt als gevolg van een hersenaandoening, kun je aanleren om op een andere manier duidelijk te maken wat hij of zij bedoelt. Het is de vraag waar hier de prioriteit ligt. Ik zou denk ik eerder de prostaatkanker behandelen dan deze taalstoornis."

Een fout antwoord op een voorbeeldvraag heeft Google tientallen miljarden gekost op Wall Street. De prijs van aandelen kelderde 8 procent toen bleek dat een reclameboodschap voor de nieuwe chatbot juist perfect de beperkingen illustreert van deze nieuwe kunstmatige intelligentie.

Google introduceerde de nieuwe dienst Bard deze week, als antwoord op een soortgelijk initiatief van Microsoft, dat de geavanceerde tekstgenerator ChatGPT integreerde in zijn zoekdienst Bing. In beide gevallen wordt kunstmatige intelligentie gebruikt om zoekresultaten in een samenhangend verhaal te presenteren.

Dat moet het mogelijk maken gedetailleerd antwoord te krijgen op specifieke zoekvragen. Je kunt bijvoorbeeld vragen om reistips voor een vijfdaagse reis naar Londen of een samenvatting van wat er trending is op Twitter. Bard ging echter de mist in bij de vraag "Wat kan ik mijn 9-jarige vertellen over de ontdekkingen van de James Webb-ruimtetelescoop".

Behalve de juiste antwoorden dat de telescoop bijvoorbeeld superoude sterrenstelsels had gefotografeerd, beweerde Bard ook dat de telescoop "de eerste foto's van een planeet buiten ons eigen zonnestelsel heeft genomen". Echter, foto's van dergelijke exoplaneten werden al in 2004 gemaakt door de Very Large Telescope.

De fout komt voorbij in deze uitleg van Google:

"Als iemand die 14 jaar voor de Webbtelescoop een afbeelding van een exoplaneet maakte, denk ik dat je misschien een ander voorbeeld moet vinden", suggereerde astronoom Bruce Macintosh droog toen persbureau Reuters de fout ontdekte. Ironisch genoeg gaf de oude vertrouwde zoekmachine van Google wel het juiste antwoord, merkten anderen op.

Dat de fout gisteren werd ontdekt is extra pijnlijk omdat het bedrijf toen een presentatie gaf vanuit Parijs over alle AI-innovaties waar het aan werkt. Die heeft Wall Street weinig vertrouwen gegeven.

In een reactie zegt Google dat er nog hard wordt gewerkt om kinderziektes uit het systeem te halen voordat het breed wordt uitgerold. Zo worden er vanaf deze week testers ingezet om de resultaten betrouwbaarder te maken.

Hallucineren

Experts wijzen al langer op dit soort fouten door AI-programma's. Het wordt hallucineren genoemd, omdat de bot zeer overtuigend totale onzin achter elkaar zet. "Deze systemen zijn bedoeld om plausibele antwoorden te geven op basis van statistische analyse - ze zijn niet ontworpen om waarheidsgetrouw te antwoorden", legt AI-expert Carissa Véliz van Oxford University uit aan New Scientist.

In dit geval lijkt Bard te zijn verward door berichten over de eerste keer dat de Webb-telescoop exoplaneten vastlegde. Dat ging specifiek over Webbs eerste keer, maar werd door Bard geïnterpreteerd als de eerste keer ooit.

Beleggers schrokken van de fout: op Wall Street verloor het bedrijf gisteren bijna 8 procent van zijn waarde, rond de 100 miljard euro. Bard moet ervoor zorgen dat Google marktleider blijft in zoekmachines, en zo'n miskleun ondermijnt het vertrouwen daarin.

Helderziend

Overigens is ook de grote rivaal, ChatGPT van Microsofts Bing, niet vrij van kinderziektes. Op de vraag van persbureau AP wat het grootste sportnieuws van de afgelopen 24 uur was, zei de zoekmachine niets over bijvoorbeeld het record van LeBron James, maar vertelde het in geuren en kleuren over de uitslag van de Superbowl, een wedstrijd die pas zondag wordt gespeeld.

"Het was een spannende wedstrijd tussen de Philadelphia Eagles en de Kansas City Chiefs, twee van de beste teams in de NFL dit seizoen. De Eagles, geleid door quarterback Jalen Hurts, wonnen hun tweede Lombardi Trofee door de Chiefs, geleid door quarterback Patrick Mahomes, te verslaan met 31-28." De bot verzon er voor de volledigheid ook nog wat specifieke wedstrijdstatistieken bij en noemde welke drie liedjes Rihanna zou zingen "in een spectaculaire pauzeshow".

"Dit onderstreept de problemen van het hallucineren door AI-programma's," concludeerde AP, "tenzij Bing helderziend is - daar zullen we zondag achterkomen."

Reddingswerkers in Thailand hebben na een urenlange reddingsoperatie een 1-jarig meisje uit een put van 15 meter diep gered. Het meisje bleek niet ernstig gewond.

Het kind viel maandagavond (plaatselijke tijd) in de put op een cassaveboerderij in het noorden van Thailand, waar haar ouders werken. Achttien uur later wisten de reddingswerkers haar te bevrijden.

De reddingswerkers hoorden het kind roepen, vlak nadat ze was gevallen. Met een camera werd de situatie in de put bekeken. Vervolgens werd met een slang zuurstof in de put gepompt.

Instortingsgevaar

Het meisje is uiteindelijk bevrijd via een gat dat 30 centimeter naast de put werd gegraven. "Het leek in het begin een makkelijke operatie te worden, maar toen we startten met graven stuitten we al snel op harde stenen waar de graafmachines moeilijk doorheen konden komen", vertelt een lokale politicus die bij de reddingsoperatie aanwezig was.

Daarnaast was er het risico dat de put waarin het meisje zich bevond, kon instorten bij de graafwerkzaamheden. Nadat ze uit de put was bevrijd, werd het meisje op een stretcher naar een ambulance gedragen en naar het ziekenhuis gereden. "Ze is nu veilig. Een beetje moe, maar niet ernstig gewond", zegt de politicus.

De ouders waren de reddingswerkers erg dankbaar:

De beroemde Italiaanse beer Juan Carrito is om het leven gekomen door een auto-ongeluk. Het dier werd wereldwijd bekend toen hij twee jaar geleden inbrak in een bakkerij om daar vervolgens de versgebakken koekjes op te eten.

De Marsicaanse bruine beer ging dood nadat hij gisteravond op een bergpad was aangereden door een auto, niet ver van het nationale park d'Abruzzo, Lazio en Molise, in het midden van Italië. Het dier was vier jaar en werd liefkozend Juan Carrito genoemd. De bestuurder van de auto bleef ongedeerd.

"Er zijn geen woorden voor wat er is gebeurd", schrijft het nationale park op Instagram. "Juan Carrito was een problematische beer, maar in het park hebben we er alles aan gedaan om hem een kans te geven en vrij te laten." De directeur is bedroefd: "We zijn allemaal een beetje armer, omdat een familielid is overleden."

Met uitsterven bedreigd

Juan Carrito was een graag geziene gast in de bergdorpjes rondom het nationale park, waar hij sliep, op zoek ging naar voedsel in afvalbakken en een attractie was voor toeristen. In november 2021 sloeg hij op een avond het raam in van een bakkerij in de gemeente Roccaraso. De eigenaar trof de beer aan in zijn zaak, terwijl hij koekjes at.

Daarna werd hij gevangengenomen en overgebracht naar een afgelegen gedeelte van het park. Via een halsband werd hij door het parkbeheer in de gaten gehouden, maar het weerhield Juan Carrito er niet van om opnieuw mensen op te zoeken. Afgelopen weekend was de beer al gespot bij een ski-resort.

In Italië leven nog maar zo'n vijftig Marsicaanse bruine beren. Italië probeert de zeldzame dieren in het nationale park te beschermen, omdat ze met uitsterven worden bedreigd.

Het Hunterian Museum in Londen haalt het eeuwenoude skelet van Charles Byrne uit de collectie, vanwege "gevoeligheden en verschillende opvattingen" over het museumstuk. Het geraamte van de Ier, die in de 18e eeuw een bezienswaardigheid was vanwege zijn lengte, was meer dan 200 jaar onderdeel van de tentoonstelling van het Britse anatomische museum.

Byrne, geboren als Charles O'Brien, werd in 1761 geboren in wat nu Noord-Ierland is. Vanwege een vermoede aandoening aan zijn hypofyse maakte hij te veel groeihormonen aan, waardoor hij uiteindelijk een lengte bereikte van ruim 2,30 meter. Byrne, ook wel de 'Ierse reus' genoemd, gold in Londen als beroemdheid vanwege zijn optredens tijdens zogeheten freakshows.

Vrienden omgekocht

Kort voor zijn dood in 1783 zei Byrne dat hij wilde dat zijn laatste rustplaats in zee zou zijn, naar verluidt om te voorkomen dat anatomen zijn lichaam zouden ontleden voor onderzoek. Maar de Schotse anatoom en chirurg John Hunter slaagde er toch in om het lichaam van Byrne in handen te krijgen, doordat hij vrienden van de Ier had omgekocht.

Samen met andere anatomische voorwerpen uit de collectie van Hunter kwam het skelet van Byrne in 1799 terecht in het naar de chirurg vernoemde Hunterian Museum. In de loop der tijd zijn meerdere malen ethische vragen gesteld over de totstandkoming van het museumstuk, tot nog toe zonder resultaat.

'Niet ethisch'

Daar komt nu dus verandering in. Het skelet van Byrne keert in het voorjaar niet terug in het museum, als dat na een renovatie van vijf jaar weer opengaat. Het museumbestuur zegt dat deze beslissing is genomen na gesprekken over de gevoeligheden rond het skelet gedurende de renovatieperiode.

"John Hunter en andere anatomen en chirurgen uit de 18e en 19e eeuw hebben veel voorwerpen verworven op manieren die we tegenwoordig niet als ethisch beschouwen", stelt het bestuur in een verklaring waarover CNN schrijft. "Die zijn terecht onderwerp van herziening en discussie."

Volgens het museum, dat gevestigd is in het gebouw van de Britse beroepsvereniging van chirurgen, blijft het skelet van Byrne wel beschikbaar voor "bonafide medisch onderzoek" naar hypofyse-aandoeningen. Een graf in zee krijgt Byrne dus voorlopig niet.

Een Nederlands jongetje van 9 is afgelopen weekend achtergelaten op een parkeerplaats langs de Duitse snelweg A3, van Frankfurt naar Keulen. Ter hoogte van Wiesbaden was zijn moeder gestopt om te tanken en was hij zelf gaan plassen. Toen hij terugkwam, was de auto vertrokken.

Een ander Nederlands gezin zag het jongetje ijsberen op de parkeerplaats. De familie ontfermde zich over hem en droeg hem over aan de politie.

Agenten hebben vervolgens gezocht naar de auto van de moeder en ook contact opgenomen met autoriteiten in Nederland. Uiteindelijk meldde de tante van het jongetje zich bij de Duitse verkeerspolitie. Na 2,5 uur konden moeder en kind worden herenigd.

Waarom de vrouw zonder haar kind was weggereden, meldt de Duitse politie niet. Wel wordt gezegd dat de moeder zichtbaar opgelucht was met de goede afloop.

Ook de moeder aller Nederlandse tradities, het oliebollen eten met Oud en Nieuw, ontkomt niet aan experimenten en vernieuwing. Waar veruit de meeste Nederlanders gaan voor de traditionele oliebol (met of zonder krenten) zijn er dit jaar ook heel veel andere varianten te koop, zoals de zuremat-oliebol, de espresso martini-oliebol of de pornstar martini-oliebol.

"Het is normaal dat oliebollenbakkers, die elk jaar dezelfde oliebol maken, op een gegeven moment denken: dit moet anders kunnen", zegt culinair expert Onno Kleyn. "Als je creatief bent, wil je waarschijnlijk je assortiment op deze manier uitbreiden."

Heel herkenbaar, zegt Melissa van Gebakkraam Bosvelt in Huissen. Zij verkoopt naast traditionele oliebollen veel verschillende smaken. Haar populairste zijn de champagne-oliebol, de caramelbol en de zurematbol. De bacon en kaas-bol wil nog niet zo aanslaan. "Oliebollen bakken doe ik al sinds ik 12 jaar oud ben. Dat is echt mijn passie. De kraam is mijn hobby, passie en mijn lust en leven. Maar op een gegeven moment wil je investeren in iets nieuws. Je wil met de tijd meegaan."

De smaken zijn gebaseerd op dingen die ze zelf of mensen om haar heen lekker vinden. "Ik hou heel erg van Flugel en Boswandeling, dus dat gooi ik dan door de oliebol." Haar creatieve bollen zijn populair, maar het meest verkoopt de 38-jarige Melissa toch de traditionele bollen.

Dat is te verklaren, zegt culinair expert Kleyn. "Stel je voor, er staan twee schalen met oliebollen voor je op tafel. De ene schaal is gevuld met traditionele bollen, en de andere met oliebollen gevuld met rendang en taugé. Dan gaat het grootste deel van de mensen toch voor die ene bol met krenten. En blijven die rendangbollen liggen tot Nieuwjaarsdag."

Ook in Rotterdam vinden ze experimenteren leuk:

Dat heeft te maken met tradities. "Als je iets maar een keer per jaar eet, schakel je terug op traditioneel en vertrouwd. Denk aan de bereiding van asperges in een aspergeseizoen: dan kook je de eerste keer ook met botersaus en een eitje. De tweede keer, áls je dat al wil, ga je pas experimenteren."

Maar die tweede keer wil je best een gekke smaak proberen. Dat ziet ook de Oliebollen Expert in Den Haag. Daar zijn de espresso martini-bollen niet aan te slepen. De bedenker, Tom Commers, postte een filmpje van de bol, die gebaseerd is op een van de populairste cocktails van het moment, op Instagram. Dat filmpje ging viral. "Mensen rijden om voor deze speciale oliebol", zegt hij tegen de Telegraaf.

Als je eten een hype wordt, ben je binnen, zegt Kleyn. "Daar dragen sociale media natuurlijk aan bij: bewust of onbewust wil je aan mensen laten zien dat jij die viral bol ook hebt gegeten. Dat kan jij kan zeggen: daar was ik bij."

Waarschijnlijk is de espresso martini-bol volgend jaar weer vervangen door een andere hype-bol, denkt Kleyn. Toch zou het zo maar eens kunnen dat een variant op de oliebol de populariteit van de traditionele bol uiteindelijk verslaat, maar dan moet deze bol wel héél goed zijn.

De slavink

"Niet alle traditionele versies van eten blijven hetzelfde. Denk aan de blinde vink. Die was vroeger hartstikke populair. Tot 1952, toen er een wedstrijd voor slagers werd georganiseerd voor een nieuwe variant. De slavink werd bedacht, met een lapje spek om het gehakt heen. Dat was een ontzettend succes, ook omdat -ie goedkoper was."

En die slavink ligt nog steeds in de supermarkt. Misschien ligt binnenkort daar ook wel een zure mat-oliebol naast.

De politie in Duitsland heeft een automobilist van de weg gehaald die op de snelweg in slaap was gevallen en nog een kwartier bleef rijden. Agenten probeerden de man met getoeter wakker te krijgen, maar het duurde even voordat ze succes hadden.

Het opmerkelijke voorval was woensdag op een snelweg bij Bamberg in Beieren. De politie wilde de man controleren, maar die reageerde niet op lichtsignalen. Het viel de agenten op dat de man bij een snelheid van 110 kilometer per uur steeds evenveel afstand hield tot hun politieauto. De bestuurder bleek te slapen en had zijn handen niet aan het stuur. Door de autopilot van zijn Tesla bleef hij wel op de weg.

Na zo'n vijftien minuten ontwaakte de man. Hij volgde toen wel de aanwijzingen van de politie. De bestuurder vertoonde bij de controle gedrag dat volgens de politie past bij drugsgebruik. Ook bleek hij een gewichtje aan het stuur te hebben bevestigd. Daardoor dacht de software dat hij wel zijn handen aan het stuur had.

Tegen de man is aangifte gedaan van roekeloos rijgedrag. Hij is voorlopig zijn rijbewijs kwijt.

De blinde BBC-verslaggever Sean Dilley heeft gisteren voorkomen dat een dief zijn telefoon stal. Dilley sprong naar eigen zeggen "instinctief" op de overvaller en wist zijn telefoon te bemachtigen. Wel is de dief ontsnapt.

Het incident vond plaats toen Dilley even pauze hield tijdens zijn nachtdienst in het Londense New Broadcasting House. Een fietser greep naar zijn telefoon, maar Dilley gaf zich niet zomaar gewonnen. Hij sprong naar de dief en slaagde erin hem op de grond te duwen, waarna hij zijn telefoon kon terugpakken.

Met zijn stemassistent belde de journalist vervolgens het noodnummer. De overvaller bleef tegenstribbelen, waarna Dilley besloot om hem te laten gaan. Achteraf zei Dilley dat hij bang was om de overvaller te verwonden. Zelf liep de journalist snijwonden en blauwe plekken op.

Camerabeelden bekijken

Toen de politieagenten arriveerden, was de dief al weg. Zij brachten Dilley terug naar de redactie van de BBC. De politie gaat de camerabeelden bekijken in een poging om de man alsnog te arresteren, schrijft The Scottish Sun.

Dilley denkt de dief het op hem had gemunt vanwege zijn blindheid. "Hij koos de verkeerde blinde persoon op de verkeerde dag", zegt hij. Achteraf noemt Dilley zijn acties "stom", maar is wel blij dat hij zijn telefoon terug heeft.

Of het werkelijk gaat aanslaan is de vraag, maar een paar keer per week een Silly Walk-workout doen is best een goed idee.

Dat blijkt uit een studie die is gepubliceerd in de jaarlijkse kersteditie van het British Medical Journal (BMJ), een gezaghebbend medisch tijdschrift. Hiervoor wordt op een grondige, wetenschappelijk onderbouwde manier onderzoek gedaan naar een ongebruikelijk of ludiek onderwerp.

Voor het onderzoek werden vrijwilligers gemonitord terwijl ze zo goed mogelijk het bekende loopje van John Cleese deden uit de legendarische sketch Ministry of Silly Walks, uit het tv-programma Monty Python's Flying Circus.

Die sketch werd voor het eerst uitgezonden in 1970 en groeide uit tot een van meest memorabele momenten uit een programma dat toch al veel grappen met eeuwigheidswaarde heeft voortgebracht.

Deze sketch draait om Mr. Teabag, een door Cleese gespeelde ambtenaar van een fictief departement dat toezicht houdt op de ontwikkeling van rare loopjes (silly walks).

Bekijk de hele sketch:

De Amerikaanse wetenschappers vroegen zich af of het loopje dat Cleese laat zien de bewegingsintensiteit en het calorieverbruik zou verhogen en van een eenvoudige wandeling een serieuze training zou maken.

Voor het onderzoek kregen zes vrouwen en zeven mannen de opdracht om drie keer een parcours te lopen van 30 meter. Hierbij werden ze uitgerust met een draagbaar systeem waarmee hun stofwisseling en zuurstofgebruik werd gemeten.

De eerste keer moesten ze op een normale manier lopen, de tweede keer als John Cleese en de derde keer als diens collega Michael Palin, wiens loopje nog moet worden "verbeterd".

11 minuten per dag

De conclusie: Palins loopje duurt vooral langer, maar kost niet veel meer energie. De inefficiënte manier van lopen van Cleese is -niet verrassend- veel inspannender: het kost 2,5 keer zoveel energie als normaal lopen.

Als een volwassene ongeveer 11 minuten per dag loopt als Mr. Teabag, dan is dat goed voor 75 minuten intense fysieke activiteit per week, zeggen de onderzoekers.

Beelden van het onderzoek:

Een Amerikaans koppel heeft een val met hun auto in een ravijn van 90 meter overleefd. De twee kwamen ervan af met lichte verwondingen. Een van de betrokken reddingswerkers spreekt tegen de Los Angeles Times van een wonder.

Cloe Fields (23) reed met haar 24-jarige vriend Christian Zelada ten noorden van Los Angeles op de rand van een steile klif toen een andere auto hen toeterend wilde inhalen. Fields ging aan de kant, maar verloor naar eigen zeggen de macht over het stuur vanwege grind op de weg en tuimelde langs de rand van de klif naar beneden.

Geen bereik

De auto raakte tijdens de val meerdere bomen en eindigde 90 meter dieper op zijn kop op de bodem van het ravijn. Fields en Zelada konden zelf uitstappen, maar zaten toen met een volgend probleem. In de diepe kloof hadden hun telefoons geen bereik. Hoe moesten ze de hulpdiensten waarschuwen?

Dat lukte uiteindelijk met behulp van een functie op Fields' toestel die het mogelijk maakt om ook zonder bereik contact op te nemen met nooddiensten. Dat gebeurt via satellietcommunicatie.

Een speciale eenheid van de veiligheidsdiensten van Los Angeles gaf deze videobeelden van de redding vrij:

Reddingswerkers vlogen erheen in een helikopter en haalden het koppel uit het ravijn. In een ziekenhuis bleek dat de twee alleen wat blauwe plekken, een beetje nekpijn en een lichte hersenschudding hadden.

"We zijn nog altijd een beetje in shock", zegt Fields tegen de Los Angeles Times. "Maar we zijn enorm dankbaar dat we heelhuids hebben kunnen weglopen."

Klootzak, kut, verdomme: scheldwoorden als deze bevatten relatief weinig 'zachte' klanken als r, l, w en y. En dat is niet uniek voor het Nederlands, zeggen twee onderzoekers van de Universiteit van Londen in een internationale studie. Zij concluderen na onderzoek onder moedertaalsprekers van verschillende talen dat zachte klanken over het algemeen minder worden gebruikt om te schelden of te vloeken.

De onderzoekers, overigens geen taalkundigen maar psychologen, lieten sprekers van het Hebreeuws, Hindi, Hongaars, Koreaans en Russisch de meest aanstootgevende woorden in hun taal opnoemen. In die scheldwoorden bleken minder r-, l-, w- en y-klanken voor te komen dan in 'normale' veelgebruikte woorden uit de vijf talen, die allemaal uit een andere taalfamilie komen.

Vervolgens lieten de onderzoekers moedertaalsprekers van zes andere talen - Arabisch, Chinees, Fins, Frans, Duits en Spaans - rijtjes van twee verzonnen woorden horen. De proefpersonen was verteld dat steeds een van beide woorden een scheldwoord was, en dat zij moesten raden welk woord dat was. Het resultaat: de deelnemers wezen de woorden met 'zachte' klanken minder vaak aan als scheldwoord dan de andere pseudowoorden.

Bovendien, stellen de onderzoekers op basis van literatuuronderzoek: als vloeken of aanstootgevende woorden worden afgezwakt, bevatten ze die zachte klanken juist wél. Een Engelstalig voorbeeld is frigging, met de 'zachtere' r-klank, een mildere versie van fucking.

Mensen associëren klanken als de r, l, w en y blijkbaar niet met schelden, zeggen de onderzoekers. In de taalkunde worden die klanken approximanten genoemd. Ze liggen qua klank en vorming in de mond tussen een klinker en een 'normale' medeklinker in.

Geen badhanddoek

Taalkundige Mark Dingemanse van de Radboud Universiteit in Nijmegen, die onderzoek doet naar klanksymboliek, is niet verbaasd over de resultaten van het onderzoek. "Dat sommige klanken niet lekker schelden, komt niet onverwacht", zegt hij.

Dingemanse legt dat uit aan de hand van andere klanksoorten die in de fonetiek worden bestudeerd. "Je hebt de plosieven, zoals de p en k. Om die uit te spreken, houd je de lucht als het ware even stil en dan komt het er in één keer uit. Ook zijn er wrijfklanken, zoals de g. De approximanten, een soort glij-klanken, zitten ertussenin. En dat vloekt niet lekker. Logisch, want er zit geen wrijving in."

Dingemanse had liever gezien dat de onderzoekers hadden bestudeerd wat qua klank dan wél fijne krachttermen zijn. Hij vergelijkt hun studie, die hij overigens wel interessant noemt, met het vinden van een antwoord op de vraag: wat kun je goed gebruiken als schuurpapier? "Zij concluderen in feite dat daarvoor in geen enkele cultuur badhanddoeken worden gebruikt. Maar wat dan wel? Dat wil ik weten."

Ziektes en geslachtsdelen

In hoeverre is het overigens niet logisch dat nauwelijks voor die badhanddoeken wordt gekozen, ofwel voor de zachte klanken? Voor veel scheldwoorden wordt geput uit een uitgebreid vocabulaire van ziektes en geslachtsdelen. En woorden als kanker, tyfus en kut bevatten nu eenmaal geen zachte klanken - uitzonderingen daargelaten, zoals lul.

"Het kan ook zijn dat we ziektes die het qua klank niet goed zouden doen expres niet uitkiezen als verwensing", speculeert Dingemanse. "Er zijn honderden ziektes waarvan sommige misschien zachter klinken, maar die werken minder goed. Het moet wel een beetje schuren, er moet letterlijk wrijving in zitten."

Zigzaggen

Dat is voer voor vervolgonderzoek, zegt de Nijmeegse taalkundige. In ieder geval toont het Britse onderzoek (opnieuw) aan dat er vaak een verband is tussen de vorm en de betekenis van een woord. Waar vroegere taalwetenschappers als Ferdinand de Saussure nog meenden dat die relatie altijd volstrekt willekeurig is - een stoel heet toevallig een stoel - zijn taalkundigen het er volgens Dingemanse inmiddels wel over eens dat dat lang niet altijd het geval is.

Scheldwoorden tonen dat aan, maar er zijn ook andere voorbeelden. In veel talen bevat het woord voor 'klein' bijvoorbeeld een i-klank, zodat je mond letterlijk kleiner wordt om dat woord te vormen. En de r-klank wordt in veel talen gebruikt voor ruwe texturen.

"En dan heb je nog woorden als 'zigzaggen' of 'wriemelen'", zegt Dingemanse. "In die woorden klinkt in de klank ook al iets van de betekenis door."

Een Amerikaanse vrouw die in 1971 werd ontvoerd door haar oppas, is na ruim vijftig jaar herenigd met haar familie. Dat gebeurde in Fort Worth, een stad in Texas. Volgens Amerikaanse media was het een hereniging "vol van tranen en met knuffels".

Melissa Highsmith was 22 maanden oud toen ze werd meegenomen door haar oppas. De ouders van Melissa scheidden in de zomer van 1971, waarna Melissa met haar moeder naar Fort Worth verhuisde. Ze woonden daar met een huisgenoot en de moeder werkte als serveerster in een restaurant. Ze zocht een oppas voor haar dochter en plaatste een advertentie in de krant.

Een vrouw reageerde daarop en zou langskomen in het restaurant om kennis te maken met Melissa's moeder, maar ze kwam niet opdagen. Later belde ze naar de moeder dat ze de baan toch heel graag wilde, een grote tuin had en ook op andere kinderen paste. Melissa's moeder nam haar aan zonder haar te ontmoeten. Terwijl zij aan het werk was, haalde de oppas Melissa op bij de huisgenoot in Fort Worth.

Die 'oppas' nam Melissa mee naar huis en voedde haar op als Melanie Brown, in Fort Worth. Melissa wist al die tijd niet dat ze ontvoerd was. De relatie tussen de twee was niet goed: "Ik voelde me niet geliefd als kind", vertelde Melissa aan de Amerikaanse media. "Toen ik 15 jaar was, ben ik weggelopen. Ik leefde op straat."

DNA

Tientallen jaren leefde Melissa als Melanie. Al die tijd bleef haar echte familie op zoek. Ze werkten samen met de politie, deden eigen onderzoek en huurden detectives in. Ze gaven nog elk jaar een feest op Melissa's verjaardag in november. Zo ook afgelopen jaar, en die verjaardag kreeg een gouden randje: dna-onderzoek bracht de familie een stap dichter bij elkaar.

De biologische vader had zijn dna opgestuurd naar 23andMe, een Amerikaanse dna-onderzoekswebsite. Op Melissa's verjaardag werd een match gevonden met het dna van haar vader en drie anderen: de kinderen van Melissa/Melanie en haar man.

De familie schakelde de hulp in van een genealoog om de dna-resultaten te duiden en om de vermiste Melissa op te sporen. Dit weekend zagen ze elkaar weer voor de eerste keer na meer dan vijftig jaar.

"Ik kan mijn gevoelens niet beschrijven", zei de moeder van Melissa tegen Amerikaanse media. "Ik ben zó blij om mijn dochter te zien. Want ik dacht dat ik haar nooit meer zou zien. Het is een wonder." Melissa zelf zegt dat ze zichzelf "iedere keer moet knijpen om er zeker van te zijn dat ik wakker ben".

De politie van Fort Worth is "enorm blij" dat de vermissingszaak is opgelost. Er wordt nog een officiële dna-test gedaan om de identiteit van de vrouw te bevestigen. Intussen gaat het onderzoek naar de ontvoering door, al is er nog geen spoor van de ontvoerder.

Een boeddhistische tempel in de noordelijke Thaise provincie Phetchabun zit zonder monniken nadat een drugstest uitwees dat alle vier de monniken in de tempel methamfetamine in hun bloed hadden.

De controle van de vier maakte deel uit van een reeks drugstests in het gebied door de politie, meldt de krant Khao Sod. Ook in andere tempels in het gebied zouden vier monniken positief hebben getest. Er is niet bekendgemaakt waarom politieagenten juist bij deze tempels controleerden.

De monniken zijn naar een kliniek gestuurd voor een afkickprogramma, meldt een lokale politicus aan persbureau AFP. De bezoekers van de tempel, die nu zonder monniken zit, maken zich grote zorgen, schrijft de krant. Zo kunnen zij nu niet meer voedsel aanbieden aan de monniken, wat een belangrijk onderdeel is van het boeddhistische geloof. Ook religieuze ceremoniën kunnen niet worden uitgevoerd. De monniken zorgden daarnaast voor zwerfdieren bij de tempel.

Lokale politici hebben de hulp ingeroepen van een hoge religieuze vertegenwoordiger om een tijdelijke vervanger aan te stellen.

Methamfetamine is groot probleem in Thailand

Methamfetamine, ook wel bekend als meth, is een groot probleem in Thailand. Onder meer via Laos en de grootste meth-producent Myanmar komt veel van de drug het land binnen. Een deel gaat naar andere landen maar het wordt ook veel in Thailand gebruikt, ondanks de zeer strenge drugsregels.

Bij verreweg de meeste mensen die in Thailand worden opgenomen in het ziekenhuis vanwege drugsproblemen komt dat door meth, volgens cijfers van het VN-Bureau voor Drugs en Criminaliteit. Dat komt onder meer door de lage prijs van de drug.

Premier Prayuth Chan-ocha kondigde vorige maand een hardere aanpak van drugs aan. Directe aanleiding was de schietpartij waarbij een een oud-agent 37 mensen doodde, onder wie veel kinderen, bij een kinderdagverblijf in het noordoosten van het land. De man was ontslagen vanwege bezit en gebruik van methamfetamine.

Drie mannen die in gladiatorenkostuum en andere historische uitmonstering voor foto's poseerden bij het Colosseum in Rome zijn door de politie opgepakt vanwege het afpersen van toeristen. Zij vroegen in sommige gevallen 500 euro voor een foto met hen.

Een van de mannen zit vast, de twee anderen staan onder huisarrest, meldt de krant Corriere della Serra. Vijf toeristen deden tussen augustus en september aangifte.

De drie mannen van 52, 49 en 44 jaar waren actief in de buurt van het Colosseum en het nabijgelegen Forum Romanum. Verkleed als Romeinse soldaat of als gladiator benaderden zij toeristen met de vraag of zij een selfie met hen wilden nemen. Zodra de foto was genomen, vroegen ze astronomische bedragen.

Gedwongen om geld op te nemen

Een Ier die zei geen geld te hebben, werd door de mannen bij zijn nek gepakt en gedwongen naar een geldautomaat te gaan. Toen hij terugkwam met 200 euro, stuurden ze hem weer naar de automaat om nog eens 50 euro te pinnen.

Een Italiaanse toerist moest aanvankelijk 40 euro betalen voor een foto. Toen hij weigerde, werd hij door de drie mannen in kostuum omsingeld en bedreigd met geweld. Uiteindelijk betaalde de man hun 150 euro.

Mannen vluchtten voor politie

Een echtpaar bij wie hetzelfde gebeurde stapte direct naar de politie, die de mannen probeerde te benaderen. Zij deden hun kostuums uit en wilden zich onder de toeristen mengen, maar konden uiteindelijk toch worden opgepakt. Een van de mannen werd vorig jaar ook al opgepakt in Rome omdat hij in zijn verkleedkostuum een vrouwelijke toerist zou hebben betast.

In Rome en andere wereldsteden wordt regelmatig geklaagd over straatartiesten in verkleedkleren die hoge bedragen vragen voor foto's of intimiderend overkomen, maar de bedragen die de nepgladiatoren eisten zijn uitzonderlijk hoog.