Boot is dé vakantiebeurs van Duitsland geworden met elk jaar meer thema’s

DÜSSELDORF (D) – Omdat Boot Düsseldorf (21-29 januari 2017) zich in de loop der jaren meer en meer heeft ontwikkeld naar een brede watervakantiebeurs, nu zó groot is dat de bezoekers niet meer op één dag alle themahallen aan kunnen doen, én omdat de internationale betekenis van de Duitse waterrecreatiebeurs veel groter is geworden, presenteert het bureau voor toerisme Friesland Holland zich in drie hallen.

Albert Hendriks van Friesland over de nieuwe aanpak: “De sloep is de fiets op het water: iedereen kan er mee op pad dankzij nieuwe technologie en een wereldwijd uniek fijnmazig routenetwerk. Vakantiewoningen, glamptenten aan de oever en hotels aan het water zijn immens populair. Kite- en windsurfen aan de Friese IJsselmeerkust en suppen zijn hot. Fietsers volgen graag vaarroutes als de Elfstedenroute en de Turfroute en steeds meer pleziervaarders nemen fietsen mee aan boord, zoals elektrische vouwfietsen. Dijktoerisme is in. Elektrisch varen neemt snel in populariteit toe. Minder mensen kopen een boot; ze huren ‘m liever. Door de komst van een waterskikabelbaan in Sneek zullen gebruikers belangstelling krijgen voor het echte waterskiën. Friesland heeft alle vormen van waterrecreatie in huis in alle prijsklassen en voor alle leefstijlen. Dat betekent dat je je minder algemeen moet presenteren, maar interessegericht. Daarom heeft Messe Düsseldorf meer themahallen. Sommige hallen zijn zelfs ingedeeld met vier thema’s, zoals hal 4 met electric boating, power boats, sport- en speedboten en duikmateriaal.” Klik hier voor de plattegrond van Boot Düsseldorf in PDF-formaat.

Maandag 17 oktober 2016 13.00-18.00 uur Home Center Wolvega

WOLVEGA (NL) – Terwijl Home Center in Wolvega, met 75.000 m2 de grootste woonboulevard van Nederland, nog volop in de ‘Metamorfose Sale’ (giga uitverkoop) zit vanwege de bijna voltooide herinrichting, bereidt Friesland Holland de ‘Dag van het streekproduct’ in Nederlands grootste woonwinkelcentrum voor.

Deze wordt gehouden op maandag 17 oktober 2016 van 13.00 tot 18.00 uur in het kader van de Wooninspiratiedagen van 17 tot en met 22 oktober (herfstvakantie). Op de nieuwe bijna klaar zijnde themapromenade op de begane grond is plaats voor een twintigtal verkooppresentaties van streekproducten. Voor ambachtelijke producenten van regionale producten stelt Home Center koppelbare podia en vloerruimte beschikbaar. De deelname is gratis. Aanmelden kan uitsluitend via Proef Friesland, een promotieformule van het bureau voor toerisme Friesland Holland: www.friesstreekproduct.nl/nl/aanmelden-bedrijven

Ook nieuw: Bus Tour Tips

WOLVEGA (NL) – Het bureau voor toerisme van Fryslân, Friesland Holland, informeert reisorganisatoren en busondernemers al geruime tijd in stappen over nieuwe activiteiten en bezienswaardigheden in de provincie. Hierover bericht het doorlopend op de nieuwssites en ook op de toeristenkaart ‘Friesland Attractions & Routes 2016-2017’ die nu vernieuwd wordt.

Directeur Albert Hendriks: “De interesse voor attracties stijgt naarmate we dichter bij 2018 komen, het jaar waarin de Friese hoofdstad Culturele Hoofdstad van Europa is. Daarvoor hebben we Bus Tour Tips ontwikkeld. Dit nieuwe onderdeel van Friesland Holland Tourist Information geeft waardevolle tips aan busbedrijven en organisatoren van groepsreizen. Er komt nog dit jaar, mede vanwege Leeuwarden 2018, een viertalig busmagazine, een speciale website en een mailcampagne. Het magazine wordt gericht verstuurd en buschauffeurs krijgen het persoonlijk overhandigd met een Fries presentje. Wij hebben goede ervaringen met een persoonlijke aanpak. In België hebben we daar zelfs een eigen “ambassadeur” voor op pad.”

Friesland Holland maakt internationale Tourist Atlas over Joure

Koppeling aan Leeuwarden 2018, Snitser Mar en nieuwe winkel- en restaurantformule

JOURE (NL) – ‘Small towns with great shopping and dining’. Het bureau voor toerisme Friesland Holland heeft een uniek concept ontwikkeld voor de internationale promotie van toeristenplaatsen met een opvallend gezellig en gevarieerd winkelcentrum en bijzondere eet- en drinkgelegenheden. Plaatsen die ook in de ogen van toeristen zeer bijzonder zijn.

Ze onderscheiden zich met goede voorzieningen bij of zelfs in het centrum voor pleziervaarders, camperaars en per auto onderweg zijnde vakantiegangers. Als er dan ook nog hoogwaardige cultuur-historische bezienswaardigheden op loopafstand zijn en er geregeld evenementen georganiseerd worden, dan is het een echte Shopping & Dining Town. Joure is de eerste Nederlandse “stad” die door Friesland Holland ver buiten de provinciegrenzen gepromoot wordt, op beurzen en shows, mede vanwege Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa 2018. En Joure is`Very Frisian’, typisch Fries.

Martin Cnossen Merk Fryslân: een bubbel die ongezond snel groeide

HEEG (NL) – Twee jaar na het drama rond Zeilscholen.nl wil Friesland het zeilmekka van de wereld worden. Dit kopt journalist Alexander Hendriks (geen familie van Albert Hendriks) van Z24, een populaire site met zakennieuws en ondernemerstools.

Marketing Friesland

LEEUWARDEN (NL) – Focus op de bezoekers van nationale en internationale herkomst: meer, vaker, langer en diverser. Dat wil de provincie bereiken door het nog meer vergroten van de nationale en internationale zichtbaarheid van Fryslân en de Wadden, naast Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa in 2018.

Marketingformules Boat Charter Holland en Friese Meren

WOLVEGA (NL)  – Ondernemingen die aangesloten zijn bij de marketingformules Boat Charter Holland en Friese Meren, en recht hebben op een A4 foldervak in het Friesland Holland Infocenter op Boot Düsseldorf, wordt gevraagd hun folders en brochures uiterlijk dinsdag 19 januari 2016 af te leveren bij het bureau voor toerisme Friesland Holland, Hoofdstraat West 38, 8471 HV Wolvega.

Friesland Holland legt voor CH 2018 nadruk op authenticiteit

LEEUWARDEN (NL) – Het bureau voor toerisme Friesland Holland wil mede vanwege Leeuwarden Culturele Hoofdstad van Europa 2018, touroperators en individueel naar Friesland komende toeristen nog meer dan voorheen attenderen op het authentieke Liwwadden (Liwwadders voor Leeuwarden) en Fryslân. Hiervoor schakelt het lokaal en regionaal bekende journalisten in die speciaal voor ‘vreemdelingen’ het authentieke, het echte Leeuwarden en Friesland in beeld brengen.

Ondernemers willen tweelingdorp snel opwaarderen

AKKRUM (NL) – De Verenigde Ondernemers Akkrum en Nes (VOAN), Plaatselijk Belang Akkrum Nes, Watersportvereniging AWS Eendracht en enkele ondernemers hebben de handen ineengeslagen voor het vergroten van het watersportplezier in en om Akkrum en Nes, sinds 1 januari 2014 horend bij de gemeente Heerenveen. Het tweelingdorp lijkt teeds tussen de wal en het schip te vallen: net niet aan het Sneekermeer (Snitsermar) en net niet in een waterrijk natuurgebied als Nationaal Park De Alde Feanen (Grou-Earnewâld). Daar moet verandering in komen vinden vooral de watersportondernemingen en Plaatselijk Belang. Akkrum moet een A-locatie worden.

Charter Boat Classification

WOLVEGA (NL) – Charter Boat Classification, afgekort CBC. Zo heet het onderdeel van het bureau voor toerisme Friesland Holland dat huurboten gaat classificeren in formaties met één ster tot maximaal vijf sterren. De organisatie begint met het kwalificeren van motorjachten in het topsegment, want daar is volgens directeur Albert Hendriks de meeste onduidelijkheid over wat écht ‘royal class’ of ‘premium class’ is. Naast de techniek en het comfort aan boord worden ook de charterbasis, de geboden veiligheid en services in het beoordelingssysteem opgenomen. Reviews kunnen wel op de nieuwe site charterboat.nl geplaatst worden, maar hebben geen invloed op de toekenning van het aantal sterren aan het jacht. De deelname aan de bootclassificatie, die inmiddels is gestart, is vrijwillig.

Waterloopbos in Noordoostpolder: verrassing op de bodem van de Zuiderzee De ruïnes van Marknesse: waterwerken van de Romeinen? MARKNESSE (NL) – De Romeinen wisten 2.000 jaar geleden heel goed hoe water efficiënt te gebruiken als eerste levensbehoefte en in te zetten voor hygiëne en vermaak. Water leiden en mijden, ze wisten het, eerder dan de...

Het bericht De ruïnes van Marknesse: waterwerken van de Romeinen? verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Hotel met café en restaurant bij de Waterpoort Stadsherberg Sneek in handen van recreatieondernemer Freek Bokma SNEEK (NL) – Sportleraar en recreatieondernemer Freek Bokma heeft per 1 juni 2023 het vastgoed en de exploitatie van Hotel Café Restaurant Stadsherberg Sneek aan de Lemmerweg, vlakbij de 17-de eeuwse Waterpoort in Sneek, overgenomen van Susan Feenstra, haar...

Het bericht Stadsherberg Sneek in handen van recreatieondernemer Freek Bokma verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Camperplaatsen in Friesland vaak op de eerste plaats Campercontact.com: Stoutenburght beste camperplek van Nederland 2023  BLESDIJKE (NL) – Wie van De Blesse in de Friese gemeente Weststellingwerf naar het Overijsselse Oldemarkt fietst, komt langs één van de mooiste campercampings van Friesland: Stoutenburght aan de Markeweg in Blesdijke. Deze camperplaats van technicus en doe-het-zelver Anton Koning...

Het bericht Campercontact.com: Stoutenburght beste camperplek van Nederland 2023 verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Stap naar in heel Europa unieke totaalbeleving binnen- en buitenshuis Home Center Wolvega investeert in mega keukenboulevard, snelle levering vanuit innovatief magazijn en energieneutraliteit WOLVEGA (NL) – Als het gemeentebestuur van Weststellingwerf kans ziet samen met de ondernemers het winkelcentrum van Wolvega in Friesland de dringend noodzakelijke vernieuwing in het voor de komende jaren bedachte...

Het bericht Home Center Wolvega investeert in mega keukenboulevard, snelle levering vanuit innovatief magazijn en energieneutraliteit verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Van Aldeboarn naar restaurant It Polderhûs in De Veenhoop Het lage midden van Friesland: groene woestijn met vreemde natuurmonumenten DE VEENHOOP (NL) – Kun je achteraf verdwalen in oneindig laagland vol richtingaanwijzers en fietsknooppuntenbordjes? De redactie van Fries Nieuws kan dat! Vrijdag 14 april 2023 fietste zij van het aan de rivier de Boarn gelegen...

Het bericht Het lage midden van Friesland: groene woestijn met vreemde natuurmonumenten verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Alle soorten boten op één showterrein: de provincie Fryslân Open Dagen Watersport Friesland 7-16 april 2023  SNEEK (NL) – Pleziervaarders die de eerste week van april met een boot onderweg zijn, hebben mazzel. Het is schitterend weer in vakantieland Friesland. De bruggen en sluizen worden alle bediend en de meeste horecabedrijven aan het water hebben...

Het bericht Open Dagen Watersport Friesland 7-16 april 2023 verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Passie van Carolien en Hein de Vries is klus klaren waar anderen niet eens over peinzen Goed nieuws na sloopberichten: Café De Veehandel in Spanga wordt gerestaureerd!  SPANGA (NL) – Kleine aardbevinkjes doen buurvrouw Merel Boon 3 april 2023 om 16.00 uur naar buiten spurten. Haar huis danst op het veen zegt ze. Oorzaak: in...

Het bericht Goed nieuws na sloopberichten: Café De Veehandel in Spanga wordt gerestaureerd! verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Lentehappening met honderd stands Vrouw 2023: WTC Expo in Leeuwarden is drie dagen het leukste winkelcentrum van Nederland LEEUWARDEN (NL) – Mannen die van hun vrouw af willen, voor een dag, die wijzen haar op de beurs Vrouw! in WTC Expo in Leeuwarden. Vrijdag 24 maart (13.00-22.00 uur), zaterdag 25 maart (10.00-18.00 uur) en zondag...

Het bericht Vrouw 2023: WTC Expo in Leeuwarden is drie dagen het leukste winkelcentrum van Nederland verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Mennonieten smokkelden gedurende 500 jaar over de hele wereld graan in zomen van kleding Mevrouw de Molenaar, korte-keten-bakker aan de Elfstedenroute, gebruikt oergraan voor oerbrood: Mennobôle  WITMARSUM (NL) – Bakkers zijn er bij de vleet in Friesland, maar bakkers met lef zijn er niet zoveel. De meesten zijn wel ambachtelijk bezig, maar branden hun vingers...

Het bericht Mevrouw de Molenaar, korte-keten-bakker aan de Elfstedenroute, gebruikt oergraan voor oerbrood: Mennobôle verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Boot Holland wordt in 2024 van 6 tot en met 10 maart gehouden Watersportbeurs in Leeuwarden heeft succes met nieuwe opzet: meer bezoekers en enthousiaste exposanten LEEUWARDEN (NL) – Gingen de exposanten van Boot Holland februari 2020 woensdags piepend, krakend en mopperend naar huis, zondag 12 maart 2023, na twee jaar stilstand vanwege corona, juist...

Het bericht Watersportbeurs in Leeuwarden heeft succes met nieuwe opzet: meer bezoekers en enthousiaste exposanten verscheen eerst op Toeristisch Fries Nieuws.

Ondanks dat Nederlanders in het dagelijks leven letten op duurzame keuzes, lijken ze deze te laten varen wanneer de koffers worden gepakt.

Het bericht Twee derde van de Nederlanders is minder milieubewust tijdens vakantie verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

De ontwikkeling van Rosebank, het grootste onontgonnen olieveld in Britse wateren, is goedgekeurd door de Britse regering, wat tot verontwaardiging heeft geleid bij milieuactivisten.

Het bericht Groot-Brittannië geeft groen licht voor Rosebank olieveld in Noordzee verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Bayer heeft - net als Monsanto daarvoor - nagelaten om studies en gegevens over de kankerverwekkende en neurotoxische effecten van glyfosaat in te dienen bij de aanvraag voor hergoedkeuring van glyfosaat door de EU en wordt daarvoor nu aangeklaagd.

Het bericht Bayer aangeklaagd wegens achterhouden onderzoeksresultaten glyfosaat verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Of je nou op zoek bent naar simpele ondershirts, comfortabel ondergoed of ademende nachtmode: items van bamboetextiel zijn altijd een slimme aankoop.

Het bericht Duurzame herfstgarderobe: bamboe kleding mag niet ontbreken verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Pieter Omtzigt presenteerde eindelijk zijn lang verwachte kandidatenlijst voor het NSC, en nog steeds geen kandidaat premier. De eerste indruk is niet goed: niemand met gedegen ervaring op klimaat en duurzaamheid.

Het bericht Klimaat afwezig en vaagheid troef op lijst Omtzigt NSC verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Alle peilingen voor de tweede kamer verkiezingen 2023, met Peil.nl, Ipsos, Kantar, I&O en Peilingwijzer vergeleken.

Het bericht Peilingen Tweede Kamer: kunnen Omtzigt NSC kandidaten wel verschil maken? verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Er wordt vaak gedacht dat duurzaam eten duur is. Maar dat hoeft helemaal niet zo te zijn. Door met de seizoenen mee te koken, koop je groente op het moment dat de prijs ervan lager is.

Het bericht Hoe seizoensgroente goed voor het klimaat en je portemonnee is verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Met de USB-C-connector lijkt Apple het definitieve einde van de Lightning-connector in te luiden. Hiermee draagt Apple bij aan de Europese duurzaamheidsinspanningen.

Het bericht Apple maakt duurzame keuze met USB-C-connector verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Een antiviraal geneesmiddel, molnupiravir, dat wordt gebruikt om patiënten met Covid-19 te behandelen, kan mutaties in het virus veroorzaken en de evolutie van nieuwe varianten versnellen.

Het bericht Covid medicijn Molnupiravir versnelt virus mutaties verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Had het oude bestuur van de PvdD misschien een punt om Esther Ouwehand niet als lijsttrekker te willen? Wordt ongetwijfeld vervolgd.

Het bericht Partij voor de Dieren blijft een beestenbende verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Met drogere, warmere omstandigheden die al een katalysator zijn voor grotere, hetere branden, waarschuwen experts dat ecosystemen in een positieve feedbacklus terechtkomen, waarbij branden nog grotere branden veroorzaken.

Het bericht Alarm om het bos als klimaatrisico verscheen eerst op Duurzaamnieuws.

Siluanov beweerde woensdag dat Rusland over de nodige middelen beschikte om aan zijn verplichtingen te voldoen om 117 miljoen dollar rente te betalen op twee euro-obligaties van de overheid.

Maar de VS zouden echter eerst duidelijkheid moeten verschaffen of de schikkingen mogelijk zijn, zo verklaarde hij volgens persbureau RIA. Met deze uitlatingen wakkert Rusland de vrees aan dat Moskou zijn schuld in vreemde valuta niet kan of wil aflossen.

Laatste wanbetaling dateert van 1998

De bewindsman verwijst daarmee naar de ruim 650 miljard aan buitenlandse valuta- en gouddeviezen van de Russische centrale bank, waar bij het begin van de oorlog in Oekraïne door het Westen beslag op is gelegd. 'De Russische Federatie heeft het nodige geld op buitenlandse valutarekeningen, het is mogelijk om te betalen in roebelafrekeningen', verklaarde Siluanov. 

De VS moeten echter eerst duidelijk maken of de schikkingen mogelijk zijn, stelde de bewindsman. Amerikaanse media hebben contact opgenomen met het Office of Foreign Assets Control van het Amerikaanse ministerie van Financiën, dat de sancties heeft afgedwongen, voor commentaar. 

Rusland zou de betalingsverplichting mogelijk willen voldoen in roebels als een schikking in dollars wordt afgewezen. Kredietbeoordelaar Fitch heeft eerder al gewaarschuwd dat betaling aan obligatiehouders in andere valuta dan dollars als een wanbetaling worden beschouwd. Als er vandaag niet betaald wordt, dan gaat een aflossingsvrije periode van 30 dagen in voordat Rusland technisch in gebreke blijft. Analisten denken dat Rusland dan als argument zal aanvoeren dat het niet aan de betalingsverplichtingen kan voldoen, vanwege het feit dat het land geen toegang meer heeft tot het interantionale betalingssysteem Swift. 

De laatste keer dat Rusland in gebreke bleef was in 1998, toen het niet kon aflossen op zijn binnenlandse schuld. Als dit keer sprake zou zijn van een wanbetaling op overheidsschuld in vreemde valuta, dan zou dat voor het eerst zijn sinds de Bolsjewistische Revolutie in 1918.

Mogelijk aanspraak op yan-reserves 

Siluanov heeft maandag laten weten dat Rusland zijn Chinese yuan-reserves zal gebruiken om een deel van de betalingen te verrichten, aangezien euro's en dollars door de sancties onbereikbaar zijn geworden. Hij suggereerde toen ook dat schuldeisers uit "vijandige" landen in roebels zouden kunnen worden betaald.

'Het probleem met wanbetalingen is dat ze nooit eenduidig zijn en dit is geen uitzondering', zei Guido Chamorro, portefeuillebeheerder voor opkomende markten bij Pictet. 'Er is een aflossingsvrije periode, dus we zullen pas op 15 april echt weten of er sprake is van een wanbetaling of niet', zei hij verwijzend naar de situatie als er geen couponbetaling wordt gedaan. 'Er kan van alles gebeuren in de aflossingsvrije periode.'

De twee betalingen van woensdag zijn de eerste van een reeks, met nog eens 615 miljoen dollar die in de rest van maart verschuldigd zijn, en de eerste "hoofdsom" - de laatste volledige betaling van een obligatie - op 4 april ter waarde van 2 miljard dollar.

Gerelateerde artikelen: 

• Bekijk het dossier Oorlog in Oekraïne 

Dat stelt Stuart Dunbar, partner bij Baillie Gifford, dat sinds 1908 activa beheert vanuit Edinburgh. De positie van een portefeuille ten opzichte van een index is een verkeerd vertrekpunt, vindt Dunbar. ‘Een index reflecteert niet “weinig risico” zoals velen denken. Het toont een over het algemeen slecht geïnterpreteerde visie van de markt. Daarbij wordt historisch rendement onterecht geëxtrapoleerd naar de toekomst. Zo is een tracking error is totale onzin.’

Wetenschappelijk onderzoek toont volgens Dunbar aan dat slechts 4 procent van de Amerikaanse beursgenoteerde bedrijven, verantwoordelijk is voor de volledige toegevoegde waarde over de periode van 1926 tot 2014.

‘Op basis van die feiten kun je twee dingen doen. Beleggers kunnen passief de markt volgen, met als argument dat je dan de winnaars bezit, maar dan heb je 96 procent aan verliezers in je portefeuille. Wij speuren liever actief de winnaars op. Die doen het dusdanig veel beter dan het gemiddelde, dat we slechts een handjevol successen nodig hebben om de markt te verslaan. We zitten daarbij overigens vaak genoeg fout.’

Koersen leiden af

Aandelenmarkten interesseren de Schotse fondsbeheerder dan ook maar weinig. Volgens hem is de financiële industrie te erg afgeleid door de waan van de dag op de aandelenmarkten. ‘We maken het veel te complex voor onszelf’, zegt Dunbar. Asset managers moeten zich volgens hem concentreren op bedrijven, niet op koersen.

Dunbar stelt dat beleggen niets anders is dan het financieren en ondersteunen van bedrijven die de economie vooruit stuwen, en nieuwe manieren vinden om uitdagingen aan te pakken of een bijdrage aan de samenleving te leveren.

Het maakt hem dan ook niet uit of een bedrijf genoteerd is op een beurs. Bepalend is de vraag of de winst groeit op de lange termijn. ‘Het zou me niet uitmaken als de beurs alleen op vrijdagmiddag opent voor twee uur. Dat die beurs open is om liquiditeit te verschaffen is prima, maar aandelenmarkten domineren onze hele industrie. “They have become the game.”’

Private-equitybeleggingen worden mede op die reden een steeds belangrijker onderdeel van de beleggingen van het fondshuis. De afgelopen 10 jaar investeerde Baillie Gifford in 80 private ondernemingen. Het vinden van goede beleggingen aan de private kant van de markt is volgens Dunbar geen kunst; ‘Het vinden van klanten die ons daarin laten beleggen is ingewikkelder’.

‘Wij zoeken enkel naar langetermijn groeikansen. De bedrijven die ons boeien hebben een enorm groeipotentieel en een disruptief bedrijfsmodel. Het is ons doel om bedrijven te vinden die 30 tot 50 keer onze investering opleveren.’

CAPM is onbruikbaar

Ook het Capital Asset Pricing Model (CAPM) - het model dat de relatie beschrijft tussen systematisch risico en verwacht rendement voor activa - is volgens Dunbar totaal onbruikbaar in de praktijk. ‘CAPM kijkt achterom, maar de wereld en de technologie veranderen snel, dus het is een verouderde en irrelevante formule. Ik dacht dat ik iets nuttigs leerde toen ik mijn CFA certificaat haalde.’

Omdat slechts een paar grote winnaars het rendement op de aandelenmarkten bepalen kan een wiskundige formule geen voorspellende waarde zijn voor het potentiële rendement en de winst van de winnaars, vertelt Dunbar.

Dat slaat volgens hem terug op de asymmetrie van rendementen. De neerwaartse rendementen zijn begrensd, je kunt alleen je bestaande investering verliezen, maar opwaarts rendement is niet begrensd en de uitkomst kan enorm zijn.

“Unlimited Liability”

Het fonds karakteriseert zich door een “unlimited liability” structuur. Partners zijn persoonlijk aansprakelijk voor alle schulden. Die aansprakelijkheid is niet gemaximeerd en strekt zich zelfs uit tot persoonlijke activa. ‘Als het mis gaat, moet ik mijn huis verkopen’, vertelt Dunbar.

‘De afgelopen periode hebben we vreselijk gepresteerd. Groeibedrijven laten te wensen over, de inflatie neemt akelige proporties aan, en nu is er ook nog sprake van een gevaarlijk geopolitiek conflict. We hebben de afgelopen maanden een underperformance van 30 procent gezien voor sommige strategieën. Dat maakt uiteindelijk niet uit want het gaat ons om de lange termijn; eerder 10-20 jaar dan 1-5 jaar.’

Baillie Gifford, die het Scottish Parliamentary Pension Scheme (SPPS) beheert, kwam deze maand onder druk te staan om te desinvesteren uit de gesanctioneerde Russische Sberbank, nadat het Britse mediabedrijf The Ferret onthulde dat het fonds aandelen ter waarde van 299.571 pond had in die staatsbank.

Baillie Gifford heeft de trustees geadviseerd dat alle Russische aandelen zijn verkocht, of worden verkocht. Op dit moment resteert slechts een klein belang in Russische aandelen, waarvan de reële waarde is vastgesteld op nul. De aandelenverkoop zal worden afgerond zodra de handel wordt hervat, antwoordde de Schotse asset manager in een antwoord op zijn aandeelhouders.

Rendementen vlaggenschipfondsen

Global Equity - LTGG (Unrestricted) - Listed Equities

Global Equity - Benchmarked (Alpha) - Unconstrained

Positive Change

De pasfoto van het identiteitsbewijs moet worden afgeschermd en een watermerk moet worden aangebracht teneinde misbruik te voorkomen. Doen financiële ondernemingen dat niet, dan wordt in strijd gehandeld met de Algemene verordening gegevensbescherming.

De casus was als volgt. Een cliënt met een betaalrekening bij ABN Amro kreeg het verzoek van de bank om zich opnieuw online te identificeren als gevolg van de inwerkingtreding van de vierde anti-witwasrichtlijn. Deze richtlijn bracht met zich dat bestaande cliëntdossiers op risico gebaseerde wijze moesten worden herzien. In essentie een revisieplicht ten aanzien van (delen) van het cliëntenonderzoek.

De cliënt geeft op verzoek van de bank een kopie van haar identiteitsbewijs, maar op de voor-en achterkant heeft zij een stukje plakband aangebracht met de tekst ‘ABN Amro’. Ook plakt de cliënt haar burgerservicenummer af.

De bank informeert de cliënt vervolgens dat haar identiteitsbewijs niet voldoet en stelt dat de bank alleen aan haar verplichtingen op grond van de Wwft kan voldoen door een identificatie en verificatie aan de hand van een scan van een onbewerkt identiteitsdocument en door het vastleggen en bewaren van een volledige kopie daarvan.

De cliënt gaat hierin niet mee en beklaagt zicht bij het KiFiD en stelt aldaar dat een scan van een bewerkt identiteitsbewijs afdoende is omdat haar belangrijkste persoonsgegevens vooralsnog leesbaar zijn.

(On)bewerkt kopietje paspoort?

De Geschillencommissie stond voor de vraag of de bank in het kader van haar cliëntonderzoek een scan van een onbewerkt identiteitsbewijs mag opvragen, vastleggen en bewaren. Hetgeen niet ongebruikelijk is in de financiële sector.  

Om deze vraag te beantwoorden maakt de Geschillencommissie onderscheid tussen enerzijds de identificatie- en verificatieplicht en anderzijds de verplichting tot het vastleggen en bewaren van gegevens (reconstructieplicht) van het cliëntonderzoek. Daarbij is van belang dat volgens de AVG de verwerking moet worden beperkt tot datgeen wat noodzakelijk is voor het doel van de gegevensverwerking (beginsel van minimale gegevensverwerking).

Op grond van de Wwft zijn financiële ondernemingen verplicht om de identiteit van cliënten te controleren. Financiële ondernemingen moeten kunnen nagaan dat een cliënt daadwerkelijk is wie hij zegt dat hij is. ABN Amro doet dit door de echtheidskenmerken van het identiteitsdocument te controleren via een geautomatiseerd proces en deze echtheidskenmerken bevinden zich over het gehele identiteitsbewijs.

Afplakken gegevens

Het afplakken van het identiteitsbewijs leidt ertoe dat deze echtheidskenmerken niet goed leesbaar zijn. Dat brengt de Geschillencommissie tot de conclusie dat het voor de bank noodzakelijk is om een onbewerkte scan van het identiteitsbewijs op te vragen in het kader van de identificatie en verificatie van de cliënt.

Dat ligt anders bij het vastleggen en bewaren van het gebruikte identiteitsbewijs. Volgens de wetgever is het doel hiervan dat financiële ondernemingen in staat worden gesteld om ongebruikelijke transacties te kunnen melden aan het centrale meldpunt of om te kunnen voldoen aan een bevel van een opsporingsinstantie. De gegevens die moeten worden vastgelegd en bewaard, zijn genoemd in artikel 33 Wwft.

Gelet op het beginsel van minimale gegevensverwerking, is het uitgangspunt dat gegevens die niet in artikel 33 Wwft zijn genoemd, niet verwerkt mogen worden. Verwerkt een financiële onderneming meer gegevens, dan moet zij verantwoorden waarom het vastleggen en bewaren van die gegevens noodzakelijk is voor het verrichten van een goed en volledig cliëntenonderzoek. ABN Amro kon dat in deze zaak in ieder geval niet verantwoorden.

De Geschillencommissie komt dan ook tot de conclusie dat voor het vastleggen en bewaren van een onbewerkte kopie van het gebruikte identiteitsbewijs niet noodzakelijk is en dat de pasfoto moet worden afgeschermd. Bovendien moeten financiële ondernemingen voorkomen dat misbruik wordt gemaakt van vastgelegde kopietjes paspoorten door het aanbrengen van een watermerk.

Conclusie

Zelfs indien ABN Amro hoger beroep zou instellen dan is het maar de vraag of voldoende duidelijkheid wordt verkregen, ongeacht de uitspraak van de Commissie van Beroep. Van belang is dat de wetgever bij het opleggen van dergelijke verplichtingen zichtbaar rekening houdt met de waarborgen die uit de privacy regelgeving (AVG) volgen.

Niet kan worden volstaan met het opleggen van allerlei verplichtingen aan financiële ondernemingen en dat het aan die financiële ondernemingen is om te bezien of en zo ja, hoe aan privacy regelgeving kan worden voldaan.

Geeft de wetgever die duidelijkheid niet dan zou het aan de betrokken toezichthouders zijn –  de Autoriteit Persoonsgegevens en DNB/AFM – om guidance te geven aan financiële ondernemingen zonder dat financiële ondernemingen het risico lopen niet te voldoen aan financiële toezichtregelgeving danwel aan privacy voorschriften.

Tip voor de praktijk!

Tot slot een tip voor de praktijk. Financiële ondernemingen moeten – teneinde te voldoen aan de identificatie- en verificatieplicht – een onbewerkt identiteitsbewijs van de cliënt opvragen.

Om te voldoen aan de verplichting tot het vastleggen en bewaren van gegevens van het cliëntonderzoek moeten financiële ondernemingen na ontvangst van het identiteitsbewijs deze zodanig vastleggen dat de pasfoto is afgeschermd en dat een watermerk is aangebracht om misbruik te voorkomen. De Wwft bevat namelijk niet de verplichting om een (onbewerkt) kopie van de identiteitsbewijs vast te leggen en te bewaren.

Casper Westerink is advocaat bij Hart Advocaten, dat één van de kennispartners van Fondsnieuws is en maandelijks een bijdrage levert.

De inflatiedruk is de laatste maanden toegenomen. Is dit zorgwekkend? In atie is een soort draak met drie hoofden, waarbij de vraag is: gaan deze hoofden vuur spuwen? 

Drakenhoofd 1: Inflatie als risicofactor

Voor het betalen van nominale verplichtingen moet ten minste een rendement op beleggingen gegenereerd worden dat hoger ligt dan de groeivoet van deze verplichtingen. Dit zogenaamde overrendement dient om pensioenpremies betaalbaar te houden en te indexeren.

Grosso modo zijn er twee scholen: 1. niet afdekken, 2. wel afdekken. De eerste school hoopt zulke hoge rendementen te creëren dat ze de geldontwaarding door inflatie volledig tenietdoet. De tweede school wil niet het negatieve effect van hoge en met name onverwachte inflatie op haar balans. Onder het nieuwe pensioencontract gaan we naar een meer asset only en total return wereld zonder dekkingsgraden en gegarandeerde uitkomsten. Daarin lijkt weinig ruimte voor in inflatieafdekking. 

Drakenhoofd 2: Inflatie en beleggingen

Er bestaan meerdere vormen van in atie, waardoor niet direct te zeggen is of in atie een portefeuille helpt of schaadt. Bij cost-push iflatie stijgen productiekosten door hogere grondstofprijzen, hogere lonen en/of bevoorradingsbeperkingen. Demand-pull inflatie kenmerkt zich door een te snelle vraag naar producten. Monetaire inflatie kent twee elementen: de korte rente en de mogelijkheid tot kwantitatieve verruiming/verkrapping. Demand-pull in atie tijdens een sterke economische expansie kan bedrijven helpen hun winstmarge te vergroten.

Cost-push inflatie leidt tot een lagere winstmarge, want je kunt niet alle kosten doorgeven. Vaak worden reële assets beschouwd als een natuurlijke hedge tegen inflatie, vanwege huur-indexatie en een waardestijging van vastgoed en infra. 

De koppeling tussen in atie en de nominale rente is duidelijker. Bij hoge inflatie eisen beleggers hogere rente als vergoeding voor het uitlenen van geld. Zolang de renteafdekking van een pensioenfonds minder dan 100 procent is, stijgt de dekkingsgraad. In het nieuwe stelsel wordt gewerkt met beschermingsrendementen in plaats van verplichtingen; het is niet zo dat een pensioenfonds dan geen renterisico meer loopt, maar voor de assetzijde zal een stijgende inflatie (leidend tot hogere rente) een negatief effect krijgen. 

Drakenhoofd 3: In atieverwachtingen

Dertig jaar lang hebben monetair beleid, globalisering en automatisering grote invloed gehad op in atie. Het dempende effect van het monetaire beleid is bekend, zo ook de verplaatsing van productie naar lagelonen-landen, arbeidsmigratie en ef ciency in logistiek en vervoer. Covid en politieke stress zorgden voor het verbreken van deze wereldwijde ketens en daarmee voor hogere in a- tie. De markt schat een hogere rente in om inflatiestijging te controleren; marktpartijen denken dat de Fed de rente in 2022 meermaals zal verhogen.

Ook de transitie naar een klimaat-neutrale economie heeft een inflatie-verhogend effect; de infrastructuur moet aangepast en er is opslag-capaciteit nodig. De stijgende prijs van CO2-rechten is een voorbode. We moeten omschakelen naar een meer circulaire economie, wat investeringen vergt. Bescherming tegen klimaat- schokken (stormschade, zeespiegel- stijging) brengt maatschappelijke kosten mee die nog niet zijn verdisconteerd. Te hopen is dat de draak met in atiekoppen in de toekomst groen en duurzaam vuur uitspuwt. 

Gerard Roelofs is impact investeerder en adviseur. Eerder was hij ondermeer managing director van het client solutions team van Van Lanschot Kempen. Zijn bijdrage is verschenen in de eerste editie dit jaar van de krant FN Institutioneel. 

De naam Fondsnieuws is op 28 augustus 2008, bij de livegang van het platform voor beleggingsprofessionals, gelanceerd. Na 14 jaar wordt de naam weliswaar gewijzigd, maar inhoudelijk verandert er niets. Net als voorheen richt de onafhankelijke redactie zich op drie pijlers:

• Ontwikkelingen in de sector
• Verdiepende inzichten over beleggingen
• Opinies van onafhankelijke experts

Naast nieuws en achtergronden biedt het platform dagelijks inzicht en opinies van meer dan 70 asset managers, halfjaarlijkse vergelijkingen van de modelportefeuilles van de Nederlandse grootbanken en toegang tot de database van Morningstar met meer dan 35.000 beleggingsfondsen en ETF's. Bovendien worden regelmatig webinars en events georganiseerd, zoals het Fondsevent dat zijn eerste editie beleefde in september 2008. Ook is het platform initiatiefnemer van Investment Management Club (IMC), dat kennis- en netwerkbijeenkomsten organiseert voor onafhankelijke vermogensbeheerders, zoals de masterclass KYC. 

Accent op abonnees en partnerships 

Achter de schermen wordt door de redactie in België, Nederland en Luxemburg al intensief op dagelijkse basis samengewerkt. 'Daarbij worden sommige artikelen tussen alle drie de websites gedeeld. Voorwaarde is dat deze artikelen een universele betekenis hebben. Daarnaast leggen de redacties van Investment Officer in de drie landen een sterk accent op ontwikkelingen in de lokale markt', zegt Cees van Lotringen, hoofdredacteur van het platform.  

Uitgever Jasper Staring voegt eraan toe dat Investment Officer de gehele industrie verbindt: asset owners, asset managers en asset servicing partijen. 'In Belgie hebben we inmiddels een bereik van meer dan 75 procent, terwijl dat in Nederland over de 90 procent is. In Luxemburg zijn we nog maar net van start, maar daar willen we binnen 2 jaar ook boven de 75 procent uitkomen. Door dit hoogwaardige bereik is het voor asset managers interessant om partnerships met Investment Officer aan te gaan', zegt Staring. 

Hij voegt eraan toe 'dat de unieke content dermate relevant is dat bedrijven ook bereid zijn om hun medewerkers via arrangementen toegang te geven. Deze bedrijfsabonnementen vormen meer en meer het fundament van ons Benelux-platform.'

Initiatief van de FD Mediagroep 

Investment Officer is een initiatief van de FD Mediagroep en mede opgericht door Cees van Lotringen en Jasper Staring. Het is het grootste platform voor beleggingsprofessionals in Benelux. De editorial managers van de drie lokale sites zijn Lenneke Arts (Nederland), Raymond Frenken (Luxemburg) en Jurgen Vluijmans (België). 

Het platform is een ontwerp van het in Utrecht gevestigde bureau Defigners, dat ook verantwoordelijk is geweest voor de vormgeving van de websites van fd.nl en NOS.nl. De bouw van het platform in de drie aangesloten landen heeft software-ontwikkelaar Finfiles voor zijn rekening genomen. 

Vanaf vrijdag ontvangen geregistreerden en abonnees hun nieuwsbrieven via het mailaccount investmentofficer.nl 

Wilt u zich ook registreren op investmentofifcer.nl, klik dan hier

Dat zegt Graham Elliot van Robeco in gesprek met Fondsnieuws. De Schot leidt de ongeveer 100 mensen grote Azië-afdeling van het Rotterdamse fondshuis vanuit Hongkong. 

In 2007 zette Robeco voet aan wal in Azië, via een kantoor in Hongkong. Al snel volgden kantoren in Shanghai, Tokyo, Sydney en Singapore. Bij de opening van het kantoor in Singapore in 2016, zei het Rotterdamse fondshuis dit vooral te doen met het oog op relatiebeheer.

‘We streefden een breder klantbestand na in de regio’, knikt Elliot, die zelf sinds 2017 in Azië werkzaam is. ‘Azië is belangrijk voor private banking, en steeds meer wealth management klanten trekken van Hongkong naar Singapore.’

Toch was een verbetering en verbreding van de klantrelaties niet het enige doel, zegt het Head of Institutional Business, Asia ex Japan nu, zes jaar na de opening van het kantoor. ‘Het was altijd de bedoeling dat het onze tweede asset management basis zou worden in Azië. Waar Hongkong onze aandelen-hub is, wordt Singapore onze fixed-income-hub.’

Obligaties

Het fondshuis markeert dat met de aanstelling van een hoofd fixed income Azië, een functie die er eerder niet was. Thu Ha Chow, die al enkele jaren vanuit Singapore werkte voor Loomis Sayles & Co en Aberdeen Asset Management, neemt die rol sinds enkele maanden op zich.

Waarom juist Singapore zich zo goed leent voor obligaties, daarover zegt Elliot dat dit historisch zo gegroeid is in de sector. De stad is volgens hem bovendien sinds kort erg vocaal op duurzaamheidsvlak, meer dan andere Aziatische financiële centra. ‘Ze willen daarin de regionale voortrekkersrol spelen, dat sloot aan op ons doel om in Azië een tweede duurzaamheidscentrum te vestigen naast dat van Rotterdam.’

Azië omarmde duurzaamheid rijkelijk laat, beaamt Elliot, maar de regio is bezig met een inhaalrace. ‘Wel loopt het pad hier heel anders. Waar de duurzaamheidsslag in Europa vooral is ingegeven door asset owners en regelgeving, is het proces in Azië meer gefragmenteerd. In Japan ligt de focus bijvoorbeeld meer op governance, waar in China weer meer nadruk ligt op milieu. Een centrale duurzaamheidsaanpak werkt in Azië daarom niet.’

Rotterdammers in Azië

In alle Aziatische kantoren van Robeco werken in overgrote mate lokale specialisten, aangevuld met enkele uit Nederland afkomstige Robeco’ers. Elliot spreekt van een tweeledig model van 'local to global', waarbij Robeco's wereldwijde producten worden verkocht aan lokale beleggers, en producten lokaal worden opgebouwd en internationaal in de markt gezet. ‘Lokale mensen zijn het best in staat om de Robeco-doelen en -waarden te vertalen naar een plaatselijk goed werkend format, maar je hebt ook mensen nodig die sterke banden hebben met het hoofdkwartier.’

Momenteel bestaat die laatste groep uit vijf mensen. Niet veel, beaamt Elliot. ‘Maar bedenk je dat het erg moeilijk is om in Azië zaken te doen als je de taal niet spreekt. Ze handelen dingen liever af in Mandarijn of andere lokale taal. Ik heb eerder in het Midden-Oosten gewerkt voor tien jaar. Daar kom je prima weg met Engels, hier is dat anders.’

Zelf werkt Elliot vanuit Hongkong, waar veel Britse en Europese expats werken. ‘Voor mij is de uitdaging om senior mensen aan te trekken die in de belangrijke markten een voortrekkersrol kunnen invullen en de lokale taal spreken. Mensen die lokale relaties hebben en kunnen aanboren én ervaring hebben in een wereldwijde organisatie. Pas dan kun je een goed beleid opstellen waarin zowel de lokale compliance- en regelgeving goed zijn afgestemd op Robeco's wereldwijde waarden en doelstellingen.’

De analyse betreft het vermogen dat door en voor Nederlandse particulieren belegd wordt via beleggingsfondsen in individuele pensioenproducten in de tweede pijler, in aanvullend pensioenproducten in de derde pijler en in de zogenaamde ‘vrije vermogensopbouw’ producten in de vierde pijler. Alleen het vermogen in de defined benefit pensioenfondsen laten we buiten beschouwing. Om deze analyse uit te kunnen voeren ontvangt AF Advisors input van 70 procent van de aanbieders in de markt. Voor de resterende 30% wordt informatie gebruikt uit publieke bronnen, aangevuld met eigen inschattingen. 

Op basis van de vermogens bepalen we de marktaandelen van de aanbieders van deze beleggingsfondsen, en komen zo op een top 10 van asset managers. Daarbij maken we het onderscheid tussen zogenaamde ‘top level’ marktaandelen en marktaandelen op basis van een ‘look-through’. Als het gaat om profiel- of mixfondsen dan komen die vermogens terecht bij het top level marktaandeel van de aanbieder van dat fonds.

Via de look-through analyse wordt dan naar de onderliggende aanbieders en fondsen gekeken. Zo komen bij de top level marktaandelen aanbieders als ING Bank en ABN Amro in de top 10 te staan, maar bij de look-through analyse vallen die daarbuiten. Aan de andere kant komen dan juist partijen als Amundi of Vanguard in de top 10 terecht, die ontbreken in de top 10 uit de top level analyse. Uiteraard zijn er diverse aanbieders die in beide analyses in de top 10 staan.

^{Bron: AF Advisors / DEAL} 
 

Top 10 aanbieders – opmerkelijke resultaten 

De top twee blijft gelijk met BlackRock en NN Investment Partners, waarbij Blackrock de enige is die blijft doorgroeien in zowel de top level analyse als de look-through analyse. In de eerste variant spelen bijvoorbeeld de beleggingen vanuit Rabobank een belangrijke rol: de 1895 fondsen in de Rabobank beleggingsconcepten zijn ontwikkeld door en voor de Rabobank maar de investment manager is BlackRock, die verantwoordelijk is voor de selectie van de achterliggende mandaten bij andere managers.

Bij veel andere profiel- en mixfondsen in de markt worden onderliggend juist iShares van BlackRock gebruikt. Daardoor laat BlackRock ook in de look-trough analyse een groei van het marktaandeel zien. NN Investment Partners blijft qua marktaandeel groot en stabiel in de top level analyse maar verliest wat marktaandeel in de look-through analyse. Volgend jaar zal de 0vername van NN Investment Partners door Goldman Sachs Asset Management nader worden ingevuld. We zijn benieuwd wat het effect zal zijn in de analyse die dan volgt.

^{Bron: AF Advisors / DEAL}

Net onder de top vinden we een relatief stabiele positie voor een drietal managers die horen bij verzekeraars: Actiam door Zwitserleven, Aegon en ASR De positie in de top 10 is stabiel voor Actiam en Aegon. De groei in marktaandeel zit vooral bij a.s.r. door het overhevelen van beleggingen van BNP Paribas Investment Partners naar eigen fondsen. Vorig jaar betrof dit met name de fondsen die beleggen in Amerikaanse aandelen. Met een stabiel marktaandeel in een stijgende markt, zijn volumes bij deze aanbieders toegenomen. Een belangrijke bijdrage daarin ligt bij de pensioen gerelateerde proposities. Groei vanuit particuliere beleggingen binnen de vierde pijler, vrije vermogensopbouw, speelt hier veelal een meer ondergeschikte rol.

Robeco is inmiddels onder deze aanbieders terecht gekomen, in de middenmoot. De afname van het marktaandeel is minder groot dan in de jaren daarvoor en lijkt te stabiliseren. 

Bij de banken is ING redelijk stabiel bij de top level analyse, ook in de middenmoot. ABN Amro toont een licht dalend marktaandeel. Zoals al eerder opgemerkt hebben de 1895 fondsen van de Rabobank Blackrock als investment manager, vandaar dat de Rabobank niet in deze top 10 voorkomt.

Tenslotte wordt de top 10 aangevuld met enkele asset managers die een relatief stabiel marktaandeel hebben laten zien afgelopen jaar: Northern Trust  Asset Management, Kempen Capital Management, Vanguard en Amundi. 

De top 10 aanbieders hebben in 2021 weer een groot deel van de markt naar zich toe getrokken. Inmiddels vertegenwoordigen zij bijna driekwart van de markt in de directe analyse. De andere Nederlandse en internationale aanbieders hebben nog ongeveer een kwart van de markt in handen.

Trends in het speelveld

Verschuivingen tussen allocaties binnen profiel- en mixfondsen en in discretionaire beheerportefeuilles zijn een belangrijke driver achter de veranderingen in marktaandelen in de look-through analyses.

Dat geldt ten eerste voor proposities in de vierde pijler en de derde pijler voor aanvullend pensioen. Een ander belangrijk, groeiend segment betreft de pensioen proposities in de tweede iDC pijler, met een geschat belegd vermogen van 65 miljard euro. In al deze segmenten zien we dat een steeds groter deel van de onderliggende allocaties passieve fondsen betreft met zeer lage kosten.

Het aantal aanbieders met voldoende schaal om die zeer lage kosten te kunnen hanteren is echter beperkt. Dat maakt het moeilijk, zo niet onmogelijk voor andere aanbieders om op die assets te concurreren. Het passieve deel van de beleggingsportefeuilles groeit nog steeds maar we zien wel een afvlakking van de groei in het afgelopen jaar. In termen van marktaandeel tussen passief en actief, groeide het passief belegd vermogen met maar 2 procent vorig jaar, van 37 naar 39 procent. In 2020 was die groei nog bijna 10 procent.

Duurzaam beleggen wordt binnen het discretionair beheer van retail beleggingsportefeuilles steeds meer als basisoplossing aangeboden, waar het vroeger als een aparte categorie werd beschouwd. Het percentage fondsen wat zich als duurzaam omschrijft is nu bijna 40%. Dit percentage is sterk gestegen sinds 2018. Ook zien we in Nederland een relatief groot aantal fondsen die zich kwalificeert als SFDR artikel 8 of 9, zeker als we de vergelijking maken met andere EU lidstaten. In de promotiecampagnes van banken, verzekeraars en asset managers speelt duurzaamheid praktisch altijd een belangrijke rol.

Dynamiek in de markt

De beleggingsmarkt in Nederland is vorig jaar fors gegroeid en kent veel beweging. Dat zien we bijvoorbeeld terug in het recordaantal beleggende huishoudens. Ook de 2e pijler individuele pensioenproposities binden steeds meer werkgevers en werknemers aan zich.

Aan de distributiezijde zien we de tendens naar verdere consolidatie, naar reorganisaties en naar meer maatwerk in de geselecteerde beleggingsoplossingen. Promotionele activiteiten breiden zich uit met zowel traditionele campagnes op tv als online activiteiten. Vooral de online platforms trekken een nieuwe groep van jeugdige belangstellenden aan die beginnen met beleggen.  

Zef Orbons is analist bij AF Advisors. Hij houdt zich vooral bezig met projecten gerelateerd aan investment consultancy. AF Advisors is één van de kennisexperts die maandelijks een bijdrage voor Fondsnieuws schrijft.

De marktaandeel analyses worden met de deelnemende asset managers gedeeld in gedetailleerde rapporten. Daarnaast publiceert AF Advisors samen met DEAL Consultancy marktanalyses in de vorm van markt dashboards. Daarin worden diverse segmenten in de Nederlandse beleggingsmarkt in kaart gebracht: Institutioneel, Unit Linked en Retail markten.

Door de overname wordt NN IP en ook zijn execution only-platform FitVermogen onderdeel van Goldman Sachs Asset Management, zo heeft de Haagse asset manager afgelopen weken aan zijn eindklanten per mail laten weten. Volgens NN IP zullen klanten van FitVermogen profiteren van een uitgebreider beleggingsaanbod in verschillende beleggingscategorieën.'Daarnaast biedt de combinatie toegang tot een sterk wereldwijd netwerk, internationaal toptalent en verdere investeringen in technologie, data en verantwoord beleggen', schrijft NN IP. 

Eénmalige screening

'Om de Nederlandse en de Amerikaanse organisaties te kunnen samenvoegen, is het voor een éénmalige screening noodzakelijk om een beperkte hoeveelheid persoonlijke gegevens van onze klanten te delen met Goldman Sachs. Dit is nodig omdat NN IP na de afronding van de transactie onderdeel wordt van een Amerikaanse onderneming die zich moet houden aan Amerikaanse wet- en regelgeving. Daarnaast voorkomt de financiële industrie met dit screeningsproces witwaspraktijken en terrorismefinanciering', schrijft NN IP aan zijn klanten. 

De gevraagde gegevens bestaan uit de volledige naam, geboortedatum en contactgegevens van klanten, die gegevens worden gedeeld om deze wettelijk verplichte screening te faciliteren, aldus NN IP. FitVermogen biedt langere termijnoplossingen voor particuliere beleggers, verdeeld over 65 NN-fondsen. Geestelijk vader van het platform was Ivar Roeleven, die indertijd managing director retail clients Europe was. 

Op 18 maart verandert ook de naam Aanvullend PensioenSparen in aanvullende PensioenOpbouw. Deze naamswijziging gebeurt in Mijn NN, de NN App en in de productdocumenten, stelt Kokke van der Werf, directeur Sparen & Beleggen, in een mail aan klanten.

Goldman Sachs werkt ook NN Group 

Het integratieproces verloopt voorspoedig nu de benodigde goedkeuring van de Europese Commissie is verkregen. In een fase volgende wordt gewerkt aan het samenvoegen van de twee organisaties.

Met deze transactie worden twee grote internationale vermogensbeheerders samen gebracht. Eén van de redenen voor de overname door Goldman was dat de twee partijen een sterk complementair profiel en productaanbod hebben. Zo is er sprake van een sterke marktposities van NN IP in Europa, terwijl Goldman met meer dan 1.000 miljard dollar aan beheerd vermogen vooral in de VS een vooraanstaande positie heeft. 

NN Group verkocht vorig jaar de asset managementtak NN IP aan Goldman Sachs AM en kwam daarbij tevens overeen dat het Amerikaanse huis de komende 10 jaar de primaire asset manager van de verzekeraar wordt. Met de overname die in augustus 2021 werd bereikt, was een bedrag gemoeid van 1,7 miljard euro. 

Tot dusver is nog niet zoveel bekend over de wijze waarop de overname van NNIP door Goldman Sachs AM vorm wordt gegeven. Een vaststaand feit is dat de merknaam NN IP op enig moment zal verdwijnen. 

Uit een vandaag door AF Advisors op Fondsnieuws gepubliceerd artikel over de posities van asset managers op de Nederlandse markt, blijkt dat NN IP nu samen met BlackRock marktleiders zijn.

Gerelateerde artikelen: 

• NN Group: Goldman Sachs is nu onze primaire asset manager
• Goldman Sachs met overname NN IP "back on track" 

De belegger in obligaties zal vele jaren moeten wachten voordat dit verlies is goedgemaakt. De kans is zeer groot dat de verliezen nog verder zullen oplopen. De aandelenbelegger heeft al het nodige slechte nieuws te verwerken gehad, van coronavarianten tot centrale banken die de rente gaan verhogen en daarbovenop nu de oorlog in Oekraïne. Veel van het slechte nieuws is al verdisconteerd, maar aandelen kunnen ondanks dat nog verder zakken.

Een aandelenbelegger heeft gelukkig geen beleggingshorizon van drie maanden, eerder een horizon van tien jaar. Over tien jaar is de kans groot dat de koopkracht van de aandelenbelegger verder is gestegen, terwijl de obligatiebelegger bijna de garantie krijgt dat die er in koopkracht op achteruit gaat. 

Er wordt al enkele jaren gewaarschuwd dat obligaties een risicovolle beleggingscategorie zijn geworden zonder dat daar enige vergoeding tegenover staat. Toch blijft vrijwel iedereen beleggen in obligaties. Niet vanwege het rendement, maar omdat het zo’n goede buffer is in portefeuille. Dat hebben we dit jaar gezien. Vorig jaar werd met obligaties een negatief rendement behaald, maar toen steeg de aandelenmarkt nog.

Op het verkeerde moment het foute signaal

Nu dalen aandelen en obligaties in tandem. Dat betekent dat een neutrale portefeuille met 50 procent aandelen en 50 procent obligaties veel harder wordt geraakt dan bij correcties op de aandelenmarkt in het verleden. Nu corrigeert de aandelenmarkt ook omdat de rente stijgt. Het vervelende is dat een belegger in een neutraal of defensief risicoprofiel – profielen met relatief veel obligaties - veel minder risico accepteert dan in de offensieve risicoprofielen.

Onder risico verstaan beleggers in dit geval het maximale neerwaartse risico dat in enig jaar door de belegger binnen bepaalde waarschijnlijkheidsgrenzen wordt geaccepteerd. Eigenlijk is het dus geen risico, want geaccepteerd risico is geen risico. Pas als het maximale neerwaartse risico wordt overschreden, is Leiden in last. Om dat in te wrijven, krijgen beleggers tegenwoordig een brief die er op wijst dat een portefeuille in korte tijd 10 procent heeft verloren.

Zo’n brief roept op tot actie en in tijden van stress kiezen veel beleggers er voor om te stoppen met beleggen. Dat wordt het echte risico gerealiseerd en dat is permanent verlies van vermogen. Ondanks alle goede bedoelingen om de belegger te beschermen, krijgt die precies op het verkeerde moment het foute signaal. Het is maar goed dat in die verliesberekening niet de inflatie wordt meegenomen, maar het is juist in deze tijden verstandig om te denken in reële termen. Alle spaartegoeden en beleggingen bij elkaar worden uiteindelijk aangewend voor consumptie. Dan gaat het niet om de nominale omvang van het vermogen, maar wat je er uiteindelijk voor kan kopen.

Veel spaarders zijn gaan beleggen op het moment dat ze voor het eerst een negatieve credit-nota kregen, nu iets meer dan een jaar geleden. Dat is dus exact op de top van de obligatiemarkt. Uiteraard was iedereen gewaarschuwd voor het risico van een negatieve credit-rente, maar ook beleggers hebben vaak niets tegen risico zolang het maar geen geld kost.

Verlies van vermogen gegarandeerd 

Er zijn veel redenen om te gaan sparen, maar de gemeenschappelijke deler van mensen die structureel sparen is wel dat ze beleggen in aandelen te risicovol vinden. Die spaarders worden door hun risicohouding veroordeeld tot een defensief of hooguit neutraal risicoprofiel. Wat ze daarmee feitelijk bereikt hebben, is dat ze de negatieve spaarrente voor meerdere jaren hebben vastgeklikt.

Door obligaties te kopen zijn ze er in risico fors op achteruit gegaan, ze krijgen nu welhaast de garantie van permanent verlies van vermogen en dat is het echte risico van beleggen. Het gaat niet om de tussentijdse bewegingen, het gaat om het uiteindelijke resultaat. 

Veertig jaar bull-markt in obligaties hebben ervoor gezorgd dat obligaties worden gezien als de heilige graal van het risicovrije alternatief. Zo worden ze ook gezien in wet- en regelgeving, iets wat moeilijk aan te passen is aan de gewijzigde omstandigheden. Omdat obligatiebeleggers geen risicovrij rendement meer krijgen, zijn ze de afgelopen jaren op zoek gegaan naar rendement in de vorm van bedrijfsobligaties.

Ook daar zijn de vergoedingen onverantwoord laag, maar die worden voorlopig nog gerechtvaardigd door het lage percentage faillissementen. Alleen is gedurende de periode van extreem lage rente het percentage zombiebedrijven verder gestegen. Deze bedrijven genereren onvoldoende kasstroom om de stijgende rentelasten te betalen. Boven op de stijgende rente komen straks dus ook de kredietverliezen in een obligatieportefeuille. Er zijn nog wel enkele vluchtroutes zoals inflatie-linked obligaties of Chinese staatsobligaties, maar die zijn relatief klein. De bulk van de obligatiemarkt bestaat uit staatsobligaties en bedrijfsobligaties.  

Van hoop kan je niet beleggen

De komende jaren zullen beleggers in obligaties last krijgen van het achtste wereldwonder volgens Einstein. Dit is namelijk het krachtige effect van rendement op rendement. Dat werkt omhoog, maar ook omlaag. Elk jaar zal er mogelijk sprake zijn van beperkte verliezen, maar een reeks van jaren met kleine verliezen zorgen er waarschijnlijk voor dat de belegger blijft zitten. Het zijn net konijnen in het schijnsel van koplampen. De sluipmoordenaar is de inflatie. Die zal de komende jaren niet zo hoog zijn als nu, maar een inflatiepercentage dat dit decennium structureel boven de 2 procent zal uitkomen, helpt dan niet.

Uiteindelijk is dit het echte doel van centrale banken, want reflatie of financiële repressie is een beproefd middel om een schuldencrisis aan te pakken. Financiële stabiliteit is altijd nog belangrijker dan de groei van de economie, laat staan het behoud van koopkracht. De meeste centrale bankiers tekenen tegenwoordig voor een inflatie tussen de 3 en de 4 procent voor de komende tien jaar. Hopen dat het niet zo ver komt, maar hoop is ook in dit geval geen goede strategie. 

Han Dieperink is chief investment strategist bij Auréus Vermogensbeheer. Hij was eerder in zijn loopbaan chief investment officer van Rabobank en Schretlen & Co. Dieperink geeft zijn analyse en commentaar op economie en markten. Zijn bijdragen verschijnen op dinsdag en donderdag.

Toen de economie zich herstelde, steeg de gasprijs weer. In de loop van 2021 werd een ongekend stevige opmars ingezet. In december vorig jaar steeg de prijs kortstondig naar 175 euro, maar bedroeg aan het einde van het jaar rond EUR 75. Door de oorlog is de gasprijs extreem volatiel geworden. Onlangs kostte gas eventjes 300 euro MWH.

Afgelopen vrijdag waren we terug bij 130 euro MWH. Dat is nog altijd ruim zes keer zo duur als voor de pandemie. De gasrekening van gezinnen bestaat voor ongeveer de helft uit de gasprijs, de rest is vastrecht, levering, heffingen en belastingen. Als dat niet-gasdeel constant blijft, dan verdrievoudigt de gasrekening voor de consument bij een verzesvoudiging van de gasprijs. 

^{Bron: Trading Economics}

De Amerikaanse gasprijs is per saldo ook gestegen, maar veel minder dan die bij ons. De markt voor gas is niet een echte wereldmarkt zoals bij olie doordat het vervoer veel moeilijker is, waardoor arbitrage van prijsverschillen veel lastiger is. 

^{Bron: Trading Economics}

Om na te gaan waarom de gasprijs bij ons zo gestegen is en die in de VS niet of veel minder, moeten we kijken naar vraag- en aanbodfactoren. Ik heb daarom op basis van cijfers van het Internationaal Energie Agentschap enkele grafieken gemaakt.

In de EU is het gasverbruik (of wat het IEA ‘final consumption’ noemt) tot 2005 gestegen maar de laatste tien jaar geleidelijk verminderd, in totaal met ruim 10 procent. Het IEA publiceert nog geen cijfers over 2021. Mogelijk is het verbruik dat jaar gestegen omdat het zo weinig waaide, waardoor windmolens weinig energie opwekten en elektriciteitscentrales meer gas nodig hadden.

 
^{Bron: IEA}

We moeten de verklaring voor de spectaculaire prijsontwikkeling mijns inziens volledig aan de aanbodkant zoeken. De gasproductie in de EU is sinds 2000 fors gedaald. Exclusief Nederland daalde de productie vanaf 2000 met ruim 60 procent! Bedroeg de eigen productie van de Europese Unie in 1990 nog zo’n driekwart van de ‘final consumption’, in 2020 was het minder dan 30 procent.

^{Bron: IEA}

In Nederland is de daling pas vanaf 2014 ingezet om bekende redenen. Momenteel overtreft onze export de productie zelfs: we moeten gas invoeren om aan contractuele exportverplichtingen te voldoen.

^{Bron: IEA}

Aangezien de productie in de EU veel meer is gedaald dan het verbruik is de import uiteraard toegenomen.

^{Bron: IEA}

Noorwegen heeft voor een deel in die toegenomen importvraag voorzien, maar daar stabiliseren de productie en de export ook al enige tijd. Bovendien is de Noorse productie slechts een fractie van de importvraag uit de EU.

^{Bron: IEA}

De productie in de EU plus die van Noorwegen is vanaf 2004 met zo’n 30 procent gedaald.

 
^{Bron: IEA}

Hoe anders is het beeld elders. Rusland heeft de productie van gas juist geleidelijk vergroot. Dat ziet er in het volgende plaatje misschien niet zo spectaculair uit, maar tussen 2000 en 2019 steeg de productie met ruim 35 procent. Het stelde Rusland in staat om meer te exporteren.

 
^{Bron: IEA}

De VS zijn uiteraard kampioen gasproductie. Die hebben de eigen productie de laatste 15 jaar met zo’n 85 procent verhoogd.

^{Bron: IEA}

Ik constateer dat:…
•    …de Europese gasprijs is ontkoppeld van de Amerikaanse;
•    …de Europese gasprijs vanaf medio 2021 spectaculair is gestegen, terwijl de Amerikaanse relatief bescheiden is gestegen;
•    …de Europese gasproductie de laatste 15 jaar spectaculair is gedaald, de Amerikaanse productie juist spectaculair is gestegen terwijl de Russische productie in bescheiden mate is gestegen;

Dit dringt de volgende conclusie op: We hebben de huidige problemen aan onszelf te danken. Wie de productie van fossiele brandstoffen op peil wil houden, moet investeren in exploratie. Door het verzet daartegen is er in Europa zo weinig geëxploreerd dat de productie fors is gedaald, los van de Groningse problemen. De versnelde afschrijving van kolencentrales werkt daarbij nog een hoger gasverbruik in de hand.

Kernenergie had in de ontstane energiebehoefte kunnen voorzien, maar ook daartegen is verzet. Zo hebben we ons willens en wetens steeds afhankelijker van de Russen gemaakt. De nood is inmiddels aan de man. Ik val van mijn stoel van verbazing nu ik zie dat groeperingen die medeverantwoordelijk zijn voor dit debacle, door zich zowel tegen exploratie als tegen kernenergie te verzetten, het hoogste woord hebben over wat er nu moet gebeuren.

Han de Jong is voormalig hoofdeconoom van ABN Amro. Hij schrijft wekelijks voor Fondsnieuws over economie en markten. Meer informatie over zijn visie kunt u lezen op Crystal Clear Economics. 

26 september 2023 – Milieudefensie Jong heeft Ipsos onderzoek laten doen klimaatstress onder jongeren. 70% van de jongeren maakt zich zorgen over klimaatverandering. En één op de vijf ervaart klimaatstress. Ze voelen zich angstig, moedeloos en machteloos als ze denken aan klimaatverandering. Voorzitter Winnie Oussoren: “Overal om me heen zie ik leeftijdsgenoten die zich zorgen...

Het bericht Eén op de vijf jongeren heeft klimaatstress verscheen eerst op .

26 september 2023 – Met je ogen knipperen, je neus ophalen, of met je lichaam schudden. Snuiven, knorren of woorden steeds opnieuw zeggen. Elk uur, elke minuut of zelfs elke paar seconden. Tics kunnen een grote impact op het dagelijks leven van kinderen en jongeren hebben. Speciale gedragstherapie helpt tics verminderen, maar vraagt veel van...

Het bericht Speciale gedragstherapie Tackle your Tics helpt bij kinderen met tics verscheen eerst op .

26 september 2023 – Op woensdag 11 oktober 2023 vindt het jaarlijkse congres ‘Psychotrauma bij kinderen en jong volwassenen’ plaats in Eindhoven. De online editie van dit congres gaat op 1 november 2023 van start. Het congres over het omgaan met psychotrauma bij jeugdigen en (jong)volwassenen is in 2023 op zowel hulpverlening als het onderwijs...

Het bericht Jaarlijks Congres ‘Psychotrauma bij kinderen en jong volwassenen’ verscheen eerst op .

26 september 2023 – Professionals willen patiënten de best mogelijke zorg bieden en doelgerichtheid in de behandeling ondersteunt dit. Hoe behoud je samen met je patiënt focus op de behandeldoelen? We spreken met Naline Geurtzen, GZ-psycholoog bij Pro Persona en gepromoveerd op zorgafhankelijkheid in de ggz. Zij stelt dat de drukte en complexiteit van de...

Het bericht Samen koers bepalen én vasthouden: het belang van behandeldoelen verscheen eerst op .

26 september 2023 – Veel vrouwen hebben last van een negatief lichaamsbeeld dat niet gemakkelijk verdwijnt. Deze hardnekkigheid wordt mogelijk veroorzaakt door gevoelens van walging ten opzichte van het eigen lijf, ook wel zelfwalging genoemd. Wanneer de zelfwalging niet vermindert, is de kans groot dat ook het negatieve lichaamsbeeld niet verbetert. Deze bevindingen kunnen belangrijk...

Het bericht Zelfwalging houdt negatief lichaamsbeeld in stand verscheen eerst op .

25 september 2023 – Buitengesloten worden, klappen krijgen of online vernederingen. Iedere dag bellen vele kinderen naar De Kindertelefoon met zorgen over pesten. Ze hebben vragen voor zichzelf of een ander en willen dat het pesten stopt. Ook in Leiden buigen wetenschappers zich over dit onderwerp. Wat zijn hun adviezen? Dagelijks voert De Kindertelefoon meer...

Het bericht Pesten: hoe kunnen we het stoppen, of beter, voorkomen? verscheen eerst op .

25 september 2023 – Van 25 tot en met 29 september is het de Week Tegen Pesten. Prof. dr. René Veenstra doet al jaren onderzoek naar pesten. In deze vierde aflevering van Impact in beeld vertelt hij over zijn onderzoek op scholen en over het anti-pestprogrammma KiVa. Wat is de belangrijkste vraag die hij wil...

Het bericht Impact in beeld – Prof dr. René Veenstra over pesten verscheen eerst op .

25 september 2023 – Periodes van collectieve stress, zoals een pandemie of klimaatcrisis, hebben grote impact op ons psychisch welzijn. Hoe helpen emoties ons omgaan met moeilijke tijden? In een wereldwijde studie door tweeënzestig wetenschappers onder ruim 24.000 deelnemers in eenenvijftig landen is voor het eerst een relatie gelegd tussen specifieke emoties en welzijn tijdens...

Het bericht Kalmte en hoop als medicijn tijdens collectieve stress verscheen eerst op .

23 september 2023 – Wil je meer aandacht voor het thema welbevinden binnen jouw mbo school? Gebruik dan de ‘Checklist welbevinden op het mbo’ om de huidige situatie in kaart te brengen. Wat gaat er al goed op school of de opleiding? Wat verdient meer aandacht? Is er voldoende aandacht voor gelijke kansen? En wat...

Het bericht Nieuw: de checklist welbevinden voor mbo scholen verscheen eerst op .