Fryzo Nieuwsheadlines : woensdag: NOS Tech : donderdag 28 september 2023

De Amerikaanse toezichthouder Federal Trade Commission (FTC) en zeventien Amerikaanse staten klagen Amazon aan vanwege misbruik van de monopoliepositie. Het is een van de grootste zaken ooit tegen het bedrijf.

De FTC beschuldigt Amazon ervan verkopers op het platform te straffen als zij hun waar voor lagere prijzen op andere platforms aanbieden. Hun producten zouden dan op Amazon een minder prominente plek krijgen.

Hogere plek

Ook wordt het bedrijf er onder meer van beticht dat het winkeliers die via Amazon verkopen min of meer dwingt om gebruik te maken van de bezorgdiensten van het bedrijf. Tevens zou het bedrijf eigen producten op de website een hogere plek geven dan producten van concurrenten.

Daarnaast moeten bedrijven die verkopen via het platform volgens de FTC veel te veel winst afstaan. Amazon ontving in 2020 35 procent van de winst van deze bedrijven.

Hoofdkantoor

De rechtszaak dient in de staat Washington, waar het hoofdkantoor van Amazon staat. Het bedrijf stelt dat het leidt tot hogere prijzen en tragere bezorgingen als de FTC de zaak wint.

Volgens de FTC gaat de rechtszaak in eerste instantie om aansprakelijkheid van het bedrijf, maar niet uitgesloten wordt dat Amazon, als de FTC wint, ertoe wordt gedwongen om het bedrijf op te splitsen zodat het een minder dominante positie in het online verkooplandschap in zal nemen.

Aandeel

Na aankondiging van de rechtszaak verloor het aandeel van Amazon 3,7 procent op de Amerikaanse beurs. De FTC nam het bedrijf al eerder op de korrel. Zo klaagde de toezichthouder Amazon in juni aan omdat het consumenten zou misleiden om zich in te schrijven voor de abonneeservice Prime en het vervolgens lastig maakt om de abonneeservice stop te zetten. Amazon ontkent ook in die zaak iets fout te hebben gedaan.

Het is niet voor het eerst dat de FTC op wil treden tegen de vermeende monopoliepositie van een techreus. In 2020 startte de toezichthouder een rechtszaak tegen Facebook voor een monopolie op de markt van sociale media. De FTC wilde dat het bedrijf twee dochterbedrijven afstootte: Whatsapp en Instagram, die zaak loopt nog.

Tegen Google dient in de VS eveneens een grote zaak vanwege misbruik van de monopoliepositie.

Wed, 27 Sep 2023 10:49:47 +0200

EU wil dat sociale media meer doen tegen Russische beïnvloeding verkiezingen

Vicevoorzitter Vera Jarouvá van de Europese Commissie spoort Facebook, X en TikTok aan om meer te doen tegen pogingen van Rusland om verkiezingen te beïnvloeden.

Aanleiding is de vloedgolf aan desinformatie die op sociale media in Slowakije en Polen wordt verspreid in verband met verkiezingen daar. De Slowaken gaan zaterdag naar de stembus, de Polen op 15 oktober. Jarouvá verwacht dat Rusland en andere "kwaadaardige partijen" volgend jaar ook de verkiezingen voor het Europees Parlement willen beïnvloeden.

'Onjuiste indruk'

Rusland verspreidt volgens haar via sociale media halve waarheden en leugens "om de onjuiste indruk te wekken" dat een democratisch bestuur niet beter is dan een autocratisch bestuur. Ze vindt dat de grote platforms daartegen moeten optreden.

Jarouvá had nog een speciale waarschuwing voor X (voorheen Twitter). Dit platform beschouwt ze als de grootste verspreider van nepnieuws. Ook X moet zich aan strenge gedragsregels houden. "Mijn boodschap voor Twitter is dat we jullie goed in de gaten houden."

Tue, 26 Sep 2023 18:36:41 +0200

Twee jaar na de hype rond NFT's is het merendeel waardeloos

Twee jaar na de hype rond digitale eigendommen, de zogenoemde NFT's, is er van enig enthousiasme voor de technologie weinig meer over. Een investering in NFT's leek een garantie voor succes, maar de markt is volledig ingestort en het overgrote deel van de NFT's is op dit moment niets waard. Dat blijkt uit onderzoek van website dappGambl. Onder meer The Guardian schrijft over de opvallende ontwikkeling.

In 2021 werden in korte tijd miljoenen digitale kunstwerken verhandeld, soms voor veel geld. Zo kocht een zakenman in Maleisië het eerste bericht ooit op Twitter, nu X, voor bijna 2,5 miljoen euro. Het bericht was op 21 maart 2006 op het platform geplaatst door oprichter Jack Dorsey. Het was een van de eerste in het oog springende NFT-aankopen.

De situatie is inmiddels drastisch veranderd: de wekelijkse verhandelde waarde was in juli van dit jaar zo'n 80 miljoen dollar, slechts 3 procent van de waarde op het moment van de piek in augustus 2021. Van de 73.257 NFT-collecties die de website onderzocht, hebben er 69.795 op dit moment een marktwaarde van 0 ethereum. Dat betekent dat 95 procent van de mensen die in het bezit zijn van een NFT-collectie momenteel een waardeloze investering in handen hebben. Dat zijn 23 miljoen mensen.

"Dit laat het ongelooflijke risicovolle karakter zien van de NFT-markt en het onderstreept de noodzaak van zorgvuldig onderzoek voor het doen van dure aankopen", schrijft de site in de analyse.

Van alle NFT-collecties uit het onderzoek is bovendien bijna 80 procent niet verkocht. Dat betekent dat het aanbod van NFT's de vraag ruim overstijgt. "Dit aanbodoverschot creëert een kopersmarkt, waarin potentiële investeerders veeleisender worden en de stijl, zeldzaamheid en mogelijke waarde van NFT's zorgvuldig afwegen voordat een aankoop wordt gedaan." In het onderzoek wordt gesproken van een "zeer speculatieve en volatiele markt".

Daarbovenop is er nog altijd kritiek op de impact die de handel heeft op het milieu. DappGabml vond ruim 195.000 onverkochte NFT-collecties, die samen net zoveel CO2 verbruiken als 2048 huishoudens. Dat komt doordat het proces om een NFT te maken, het toevoegen van een item aan de blockchain, veel elektriciteit vergt.

Toekomst?

Hoewel de hype is verdwenen en veel NFT's nu niets waard zijn, denkt dappGambl nog steeds dat NFT's een toekomst hebben. Daartoe moet de technologie historisch relevant zijn, bijvoorbeeld door NFT's te maken van Pokémonkaarten van de eerste editie. Ook kan een NFT op zichzelf een kunstwerk zijn of een praktische toepassing hebben, zoals in de gamewereld.

NOS op 3 maakte twee jaar geleden deze explainer over NFT's:

Mon, 25 Sep 2023 17:39:05 +0200

Amazon steekt tot 4 miljard in AI-belofte Anthropic

Opnieuw steekt een techbedrijf veel geld in een AI-startup. Dit keer is het Amazon, dat om te beginnen 1,25 miljard dollar (omgerekend 1,17 miljard euro) neerlegt voor een belang in Anthropic. Het bedrijf heeft z'n eigen chatbot ontwikkeld, genaamd Claude, waarbij sterk de nadruk wordt gelegd op het ontwikkelen van veilige kunstmatige intelligentie.

Het investeringsbedrag van Amazon kan nog verder oplopen naar 4 miljard dollar. Wat Anthropic met het geld precies gaat doen, is niet bekendgemaakt. De kans is groot dat in ieder geval een deel van het geld gebruikt gaat worden voor het financieren van rekencapaciteit in datacenters van Amazon. Anthropic gaat de datacenters van de techgigant als 'primaire' plek gebruiken.

Klanten van Amazons clouddienst, Amazon Web Services, krijgen daarnaast toegang tot de toekomstige taalmodellen van Anthropic. Hun wordt 'vroege toegang' beloofd tot 'unieke functionaliteiten'.

Anthropics chatbot Claude is vooralsnog alleen beschikbaar in de VS en in het Verenigd Koninkrijk.

300 miljoen van Google

De deal laat ook zien hoe snel het kan gaan: in februari van dit jaar kwam via de Financial Times een soortgelijke deal naar buiten tussen Anthropic en Google. De zoekgigant bleek eind vorig jaar 300 miljoen dollar te hebben geïnvesteerd voor 10 procent van de aandelen. Overigens zegt de start-up dat er "niks veranderd is" aan de afspraken met Google.

Hoewel Amazon bereid is tot 4 miljard dollar te investeren, is de deal nog altijd klein vergeleken met de samenwerking tussen OpenAI en Microsoft. De softwaregigant investeerde tot nu 13 miljard dollar in de maker van ChatGPT. Belangrijk verschil: OpenAI werkt exclusief met Microsoft voor datacentercapaciteit, Anthropic niet met Amazon.

Anthropic werd in 2021 opgericht door voormalig medewerkers van OpenAI, die het bedrijf te commercieel vonden worden en hun eigen bedrijf een 'AI-veiligheidslab' noemen.

Voedselvergiftiging

De angst dat hun uitvinding misbruikt kan worden is groot. Een verslaggever van The New York Times, die een aantal weken bij Antropic doorbracht voor een verslag, verwoordde dit door zichzelf te vergelijken met een culinair verslaggever die naar een nieuw geopend restaurant gaat, om vervolgens met medewerkers te praten die het alleen maar willen hebben over voedselvergiftiging.

Ze zijn dus heel bang bij Anthropic dat hun chatbot uit de bocht vliegt. Om dat te voorkomen hebben ze Constitutional A.I. ontwikkeld. Het systeem krijgt een set regels, een grondwet zogezegd, waaraan het zich moet houden. Een tweede systeem moet de uitvoering hiervan vervolgens vervolgens controleren en waardig bijsturen.

Mon, 25 Sep 2023 16:22:41 +0200

Na meer dan 50 zaken blijft toezichtraad Meta vaak terugfluiten

Het moederbedrijf van Facebook en Instagram, Meta, wordt geregeld teruggefloten door de eigen toezichtraad, de Oversight Board. Dat blijkt uit een analyse van de NOS. In bijna drie jaar zijn meer dan 50 uitspraken gedaan. In 75 procent van de gevallen was de raad van oordeel dat het bedrijf de verkeerde beslissing nam.

De raad is een uniek orgaan. Geen enkel ander techbedrijf heeft een commissie die als toezichthouder fungeert. Het idee is dat een onafhankelijke instantie meekijkt met de ingewikkeldste zaken, die bovendien symbool moeten staan voor een breder probleem.

De onafhankelijkheid van de Oversight Board staat echter ter discussie. Meta en de raad zelf bezweren dat hij onafhankelijk is, maar dat trekken critici in twijfel omdat de raad een initiatief was van Metatopman Mark Zuckerberg en door het techbedrijf wordt gefinancierd.

Capaciteitsbeperkingen

Pietro Ortolani, hoogleraar digitale conflictoplossing aan de Radboud Universiteit, heeft het werk van de raad vanaf het begin gevolgd. Hij ziet zeker positieve kanten: "Volgens mij hebben ze best veel gedaan binnen de mogelijkheden. We hebben zo veel gezien over hoe Facebook en Instagram werken."

Maar hij is ook kritisch. "Het idee was dat ze met hun oordelen het beleid bij Meta konden veranderen. Denk aan aanpassingen van algoritmes of de kunstmatige intelligentie die ze gebruiken. Of dat is gebeurd, is nog altijd een open vraag. Het niveau van naleven is niet zo geweldig."

Het feit dat de raad in het merendeel van de zaken Meta terugfluit, moet worden gezien als een teken van onafhankelijkheid, zegt Paolo Carozza, lid van de Oversight Board, in een gesprek met de NOS. "Het is een duidelijke bevestiging dat we niet bestaan om het simpelweg met Meta eens te zijn of namens Meta excuses te maken."

Een overzicht van wat de raad in bijna drie jaar tijd heeft gedaan:

De raad probeert naar eigen zeggen steeds zaken uit te kiezen die symbool staan voor meer. Daar zat tot nu toe één Nederlandse zaak bij, over zwarte piet. Deze zaak hoort bij de minderheid waarin de raad Meta in het gelijk heeft gesteld (video met zwarte pieten erin terecht verwijderd).

Verder strekt het scala van onderzochte zaken zich uit van anti-abortusberichten in de VS (onterecht verwijderd) tot drillrappers in het Verenigd Koninkrijk (onterecht verwijderd), en van protestslogans in Iran (onterecht verwijderd) tot uitspraken van de premier van Cambodja.

In die laatste zaak wilde Meta een video laten staan, waarin de Cambodjaanse minister-president Hun Sen zijn politieke opponenten bedreigde met geweld. Volgens het techbedrijf was de video zeer nieuwswaardig en was het in het publieke belang deze te laten staan. De raad was het daar niet mee eens.

De raad wilde dat Meta de video verwijderde, iets wat Meta volgens de afspraak dan moet doen. De raad adviseerde ook om Hun Sens Facebook-pagina en Instagram-account voor zes maanden te schorsen. Maar daar ging Meta niet in mee, volgens het bedrijf is hier "geen basis" voor. Het liet zien dat de invloed van de raad z'n beperkingen heeft.

Oversight Board-lid Carozza erkent dat ook. Vanwege "veiligheidszorgen" wil hij niet ingaan op deze zaak, maar hij wijst er wel op dat de raad Meta heeft gevraagd om "alles te doen wat het kan om te voorkomen dat zijn platforms worden gebruikt door politici om op te roepen tot geweld".

Meer transparantie

Meta is na een advies wel meer uitleg gaan geven over het waarom van moderatiebesluiten. Het zijn de berichten die gebruikers krijgen als een bericht van hen offline wordt gehaald of als ze worden geschorst. In de ogen van Carozza is dit een goed voorbeeld is van wat de raad heeft opgeleverd,

"We hebben hard gewerkt om te zorgen voor meer transparantie. Het feit is dat we historisch gezien zo weinig weten over welke regels er worden toegepast, waarom bepaalde berichten wel en niet worden verwijderd. Dus ik denk dat de toegenomen transparantie de belangrijkste verandering is."

In de bijna drie jaar dat de raad nu actief is, is meer dan 2,5 miljoen keer beroep bij het orgaan aangetekend. Dat heeft dus geleid tot iets meer dan 50 uitspraken. Carozza zegt dat de raad inmiddels meer zaken aanneemt. "Tegelijkertijd is het ook belangrijk dat we de juiste zaken doen. Ik heb veel liever dat we minder zaken doen, maar dat ze wel belangrijk zijn en impact hebben."

Sat, 23 Sep 2023 08:41:22 +0200

Internationaal Strafhof deels stilgelegd na hackaanval

Het Internationaal Strafhof is deels stilgelegd na de hackaanval waar de NOS eerder over berichtte. De afgelopen dagen gingen geplande zittingen in het proces tegen een verdachte van oorlogsmisdaden niet door.

Dat blijkt uit de website van het Strafhof, waar zittingen de afgelopen dagen uit de agenda zijn verdwenen. Een advocaat van een beklaagde bevestigt dat.

Vandaag zijn de werkzaamheden hervat, maar het ICT-netwerk van het Strafhof is nog grotendeels op slot, meldt persbureau Reuters. Dat stelt ook de bewuste advocaat: op afstand werken is bijvoorbeeld niet mogelijk. Intern is het kantoornetwerk wel functioneel.

Signalen

Vorige week kwamen de eerste signalen van de aanval binnen. Nederlandse overheidsdiensten doet nu onderzoek binnen het Strafhof. Daardoor moet duidelijk worden wie er achter de aanval zit. Ook moet blijken of en hoeveel documenten zijn gestolen, zoals volgens een bron van de NOS is gebeurd.

Eerder probeerde Rusland een spion als werknemer bij het Strafhof onder te brengen. Ook probeerde het land de Organisatie voor het Verbod op Chemische Wapens in Den Haag te hacken. Of Rusland ook achter de nieuwste hack zit, is echter nog onbekend.

In het Strafhof wordt gewerkt aan zaken tegen Rusland, vanwege de inval in Oekraïne. De informatie die het Strafhof heeft, is zeer gevoelig. Voor verdachten kan het interessant zijn om te weten of er onderzoek naar hen loopt en wie door het Strafhof worden gehoord als getuigen.

Militieleider

De geannuleerde hoorzittingen gingen over de zaak tegen Alfred Yekatom, een ex-militieleider uit de Centraal-Afrikaanse Republiek. Hij zou zich schuldig hebben gemaakt aan oorlogsmisdaden, waaronder de inzet van kindsoldaten, moord en marteling.

Thu, 21 Sep 2023 20:12:27 +0200

Supersnel mobiel internet laat nóg langer op zich wachten

Het had er eigenlijk al lang moeten zijn: supersnel mobiel internet via 5G. Maar het is opnieuw vertraagd, bevestigde het ministerie van Economische Zaken vandaag. Oorzaak: aan de ene kant een belangenspel van allerlei bedrijven en aan de andere kant de Nederlandse Staat, die de veiling van de frequenties organiseert. Volgende maand dient er een rechtszaak die uitsluitsel moet geven.

5G is al beschikbaar in Nederland: de kans bestaat dat je het al ziet staan boven in je telefoonscherm. Het eerste 'deel' werd door de providers in juli 2020 aangezet nadat een veiling meer dan een miljard euro voor de schatkist had opgeleverd. De komende veiling levert Economische Zaken vermoedelijk opnieuw op z'n minst honderden miljoenen euro's op.

Het eerste deel leidde tot een kleinere snelheidsverbetering ten opzichte van 4G. Maar de grote stap moet nog komen, met 3,5 GHz. Dat heeft een technische reden: 5G werkt nu alleen op de 700 MHz-band, die een ver bereik heeft, maar een minder hoge snelheid. 3,5 GHz heeft minder bereik, maar wel een hogere snelheid. De gedachte was eerst dat dit 'tweede deel' vorig jaar beschikbaar zou komen, maar in mei van dat jaar werd al duidelijk dat dat niet haalbaar was.

Veel sneller internet

5G op de 3,5 GHz-band betekent in de praktijk voor consumenten veel sneller internet op hun telefoon (tot 1000 Megabit, net zo snel als wat je nu vaak kunt krijgen via glasvezel), mits hun telefoon dit ondersteunt. Voor bedrijven betekent het dat ze hun eigen privénetwerk kunnen opzetten als ze meedoen aan de veiling. Een netwerk waarover ze veel meer controle hebben. In andere Europese landen is de uitrol van 3,5 GHz al veel verder.

De rechtszaak dient op 11 oktober. Er staan in totaal negen partijen tegenover de Staat. De zaak draait om het vaststellen van de kaders voor de frequentieveiling. Via de rechter hopen de afzonderlijke procespartijen invloed uit te oefenen op de voorwaarden.

Het gaat onder meer om Nederlandse providers met een eigen netwerk: VodafoneZiggo, Odido (voorheen T-Mobile) en KPN. Maar ook onder meer het Havenbedrijf Rotterdam en Schiphol zijn erbij, zij willen meer plek voor hun eigen 5G-netwerk.

Satellieten

Een andere procespartij is satellietbedrijf Inmarsat. Dat is gevestigd in Friese Burum en biedt vanuit daar al vijftig jaar satellietcommunicatie aan. Het is in bijzonder van belang voor de scheepvaart, het wordt ook wel '112 op zee' genoemd. Een landelijke uitrol van 5G op 3,5 GHz botst met de satellietcommunicatie die wordt verzorgd door dit bedrijf.

Het plan is dat Inmarsat verhuist naar Griekenland. Demissionair minister Adriaansens van Economische Zaken schreef vorige maand in een Kamerbrief dat de verhuizing in een "vergevorderd stadium" is. "De bouw van het satellietgrondstation is afgerond en op dit moment vinden in Griekenland de laatste configuratietesten plaats."

'Onvoldoende zekerheid'

Bovendien heeft het bedrijf een vergunning gekregen van Griekenland om daadwerkelijk aan de slag te gaan. Deze loopt tot eind 2027 en kan daarna worden verlengd tot eind 2032. Adriaansens schrijft in de brief dat Inmarsat deze constructie niet "voldoende zekerheid" vindt geven om daadwerkelijk te verhuizen, het bedrijf wil dat het zeker is tot en met 2032.

Daar zit het probleem. De minister schrijft dat Griekenland niet een vergunning voor een dermate lange periode mag afgeven. Dat de Griekse autoriteiten "zeer blij zijn" met de komst van het satellietbedrijf en bovendien het belang onderkennen van wat het doet, neemt volgens Adriaansens niet weg dat een langere vergunning er niet in zit.

Inmarsat-directeur Gerard Luursema neemt daarmee geen genoegen. "We hebben te maken met internationale afspraken over het verzorgen van communicatie met zeelieden", zegt hij. "We moeten zeker weten dat we noodoproepen kunnen blijven faciliteren."

Ondertussen vindt de minister dat er genoeg aan is gedaan om de toekomst van Inmarsat zeker te stellen. Maar daar verzet het satellietbedrijf zich tegen, schrijft Adriaansens. Vorige maand besloot ze dat het recht van het bedrijf op de 3,5 GHz-band vervalt per 1 februari volgend jaar. Dat is een van de dingen waar het volgende maand over zal gaan.

Het ministerie van Economische Zaken kan nog niet zeggen wanneer er wel geveild gaat worden. Dat hangt af van het oordeel van de bestuursrechter. Zodra de veilingregeling officieel is gepubliceerd, heeft de Rijksinspectie Digitale Infrastructuur zo'n zes maanden nodig om de veiling op te zetten.

Thu, 21 Sep 2023 17:57:16 +0200

Overheidsfonds moet hightechbedrijven beschermen tegen ongewenste eigenaren

Het kabinet zet 100 miljoen euro apart om te voorkomen dat bedrijven van "strategisch belang" via investeringen of overnames in handen komen van ongewenste eigenaren. Het plan is gisteren, op Prinsjesdag, gepubliceerd door het ministerie van Economische Zaken.

Bij 'ongewenste eigenaren' wordt er vrij snel gekeken naar China en ook Rusland. Met name China is druk bezig een technologische grootmacht te worden, iets wat met argusogen wordt gevolgd door het Westen. In een Kamerbrief van minister Adriaansens wordt het geld omschreven als "laatste redmiddel" bij risico's voor de nationale veiligheid als wetgeving of een investering van andere partijen geen soelaas bieden.

Het is een aanvulling op een nieuwe wet, waarmee kan worden ingegrepen als overnames de nationale veiligheid raken. "Maar als de wet niet toereikend genoeg is, kun je ook tijdelijk een bedrijfsbelang nemen", legt een woordvoerder uit.

Eerder ingegrepen

Economische Zaken heeft afgelopen jaren al een paar keer ingegrepen. Bijvoorbeeld in 2020, toen het een lening van 20 miljoen euro gaf aan Smart Photonics. Dat is een bedrijf dat chips maakt die werken op basis van licht in aanvulling op elektriciteit, waardoor de chips sneller en zuiniger wordem. Er stond toen een Chinees bedrijf klaar om te investeren, maar dat zag het ministerie niet zitten.

Het Twentse Lionix is een ander voorbeeld. De meerderheidsaandeelhouder, die Zuid-Koreaans is, wilde aandelen verkopen. Een Chinese klant van Lionix had interesse, maar Economische Zaken greep in en kocht de aandelen.

In die twee gevallen moest het ministerie "heel veel schakelen" met het ministerie van Financiën om op korte termijn geld te krijgen voor een investering. "Nu hebben we het zo geregeld dat we voor de komende twee jaar wel middelen hebben om in te grijpen." Volgens de woordvoerder zijn er nu niet meer zorgen over potentiële overnames, maar is het bewustzijn van de risico's toegenomen. "We willen binnen Europa onze afhankelijkheid van landen buiten de EU verminderen."

Het fonds is, net als de nieuwe wet, 'landenneutraal'. Maar de voorbeelden van Smart Photonics en Lionix illustreren dat er een behoorlijke kans is dat via dit fonds overnames of investeringen door Chinese bedrijven tegengehouden zullen worden.

Het geld is niet alleen bedoeld voor techbedrijven, maar ook voor andere bedrijven die van strategische belang zijn. Naast technologie gaat het bijvoorbeeld om "essentiële leveranciers" van Defensie en van de inlichtingendiensten. De praktijk zal moeten uitwijzen waar het geld daadwerkelijk naartoe gaat.

Economische Zaken zal van investeringen het parlement op de hoogte stellen. Het geld - 50 miljoen euro dit jaar en 50 miljoen volgend jaar - wordt niet direct via het ministerie verstrekt. Het wordt gestald bij Invest-NL, een investeringsvehikel van de Nederlandse overheid.

'Verkapt protectionisme'

Vanuit de industrie wordt wisselend gereageerd. Belangenorganisatie van de technologische industrie FME benadrukt dat "terughoudendheid en precisie" van groot belang zijn. "Dit moet geen vorm van verkapt protectionisme worden."

Werkgeversorganisatie VNO-NCW noemt het fonds een goede zaak. "Stel dat er in Nederland een bedrijf is met bepaalde technologieën die niet zo wenselijk zijn om naar het buitenland te gaan vanwege economische veiligheid, dan moet Nederland er wel voor kunnen zorgen dat een onderneming kan doorgroeien."

Photon Delta, brancheorganisatie van de fotonica-industrie, noemt het een "belangrijke eerste stap", maar benadrukt ook dat het geld niet voldoende zal zijn. "De waarde van de bedrijven die interesse trekken van ongewenste partijen ligt zeer waarschijnlijk een stuk hoger."

De woordvoerder van Economische Zaken spreekt van een "reëel" budget. "Je doet dit vaak samen, met bijvoorbeeld Invest-NL en institutionele beleggers. We zullen niet snel de enige financier zijn."

Wed, 20 Sep 2023 17:19:28 +0200

Microsoft in verlegenheid na groot lek gevoelige Xbox-documenten: 'Dit wil niemand'

Xbox-baas Phil Spencer heeft medewerkers van Microsoft laten weten dat het nooit de bedoeling is geweest om een enorme hoeveelheid bedrijfsgevoelige informatie prijs te geven. "We steken allemaal ontzettend veel passie en energie in ons werk en niemand wil dat werk op deze manier aan de man brengen", schrijft de topman van de gameconsole van Microsoft in een intern memo dat in handen is van tech-site The Verge.

Gisteren werd duidelijk dat er een opzienbarende hoeveelheid gevoelige Xbox-documenten was uitgelekt in de rechtszaak van de Amerikaanse mededingingsautoriteit FTC tegen de overname van game-uitgever Activision Blizzard door Microsoft. De stukken gaven onder meer details prijs over de volgende generatie Xbox-consoles die kennelijk in 2028 zou moeten uitkomen; informatie waar concurrenten maar wat graag weet van hebben.

Ook werd duidelijk dat er is gewerkt aan een nieuwe versie van de al bestaande Xbox Series X, dat er een nieuwe Xbox-controller in de maak is en dat gamemaker Bethesda werkt aan heruitgaven van succesgames The Elder Scrolls IV: Oblivion en Fallout 3. Verder kwamen e-mails op straat te liggen waaruit was op te maken dat Spencer likkebaardend sprak over een eventuele overname van de Japanse gamegigant Nintendo, een grote concurrent.

'Echte plannen volgen'

In het interne memo waarin Spencer reageert op het gevoelige lek, suggereert hij dat niet alle uitgelekte plannen meer even relevant zijn. "Ik weet dat dit heel teleurstellend is, ook al zijn veel van de documenten meer dan een jaar oud en zijn de plannen inmiddels verder geëvolueerd."

Via X, het voormalige Twitter, benadrukt de Xbox-baas dat ook. "We hebben gesprekken gezien over oude e-mails en documenten. Het is niet leuk om te zien dat het werk van ons team op deze manier naar buiten komt, omdat er zoveel is veranderd en er is nog zoveel om enthousiast over te zijn, of in de toekomst te worden. We zullen onze echte plannen bekendmaken als we zover zijn."

De rechtbank die de FTC-zaak behandelt, heeft gereageerd op de ongeplande onthullingen van Microsoft. Volgens de rechter heeft het techbedrijf zelf per ongeluk de documenten ontsloten door ze verkeerd aan te leveren. Inmiddels zijn alle stukken weer verwijderd en moet Microsoft ze opnieuw aanleveren, maar gamejournalisten die de documenten hebben ingezien schrijven het ene na het andere artikel erover.

Astronomische bedragen

Overigens is het Xbox-lek niet het enige onthullende lek in de Amerikaanse rechtszaak over de overname van Activision Blizzard. In juni werd per ongeluk onthuld dat Xbox-concurrent Sony astronomische bedragen heeft neergeteld voor de exclusieve succesgames The Last of Us: Part II en Horizon Forbidden West. Toen kwam het doordat de stukken slordig geredigeerd waren en doorgestreepte bedragen leesbaar waren gebleven.

Wed, 20 Sep 2023 04:02:32 +0200

Computersystemen van Internationaal Strafhof aangevallen

Het Internationaal Strafhof in Den Haag is afgelopen week slachtoffer geworden van een cyberaanval. Dat laat het hof weten na vragen van de NOS. Hoe groot de aanval was en om wat voor type aanval het gaat, wil het Strafhof niet zeggen.

Een bron zegt tegen de NOS dat een groot aantal gevoelige documenten is buitgemaakt, maar dat wil het Strafhof niet bevestigen. Een woordvoerder laat wel weten dat er onderzoek wordt gedaan naar de aanval in samenwerking met de Nederlandse autoriteiten. Daarbij wordt ook gekeken of een buitenlandse overheid achter de aanval zit.

Het Internationaal Strafhof in Den Haag doet onderzoek naar genocide, misdaden tegen de menselijkheid en oorlogsmisdaden en vervolgt verdachten. De informatie die het Strafhof heeft, is zeer gevoelig. Voor verdachten kan het interessant zijn om te weten of er onderzoek naar hen loopt en wie door het Strafhof worden gehoord als getuigen.

Tue, 19 Sep 2023 15:48:51 +0200

Eerste veroordeling in Nederland na oprollen Genesis Market

Een man uit Waddinxveen heeft vandaag gevangenisstraf gekregen voor het maandenlang plegen van digitale inbraken. Hij is de eerste Nederlander die is veroordeeld na een groot internationaal politieonderzoek naar Genesis Market, een forum waar gestolen persoonsgegevens werden verhandeld. De 35-jarige is veroordeeld tot twee jaar cel, waarvan acht maanden voorwaardelijk.

Op de site werden niet alleen de inloggegevens en wachtwoorden van twee miljoen mensen te koop aangeboden, maar ook hun online vingerafdruk. Met deze extra informatie, zoals cookies en IP-adressen, konden criminelen zich tot in detail voordoen als hun slachtoffer en bijvoorbeeld inloggen op bankrekeningen of bij webwinkels.

De 35-jarige man kocht op Genesis Market meer dan duizend setjes met persoonsgegevens, waarmee hij op naam van zijn slachtoffers onder meer bestellingen plaatste bij webwinkels. Het Openbaar Ministerie beschrijft zijn werkwijze als "een inbraak waarvan je nooit weet of die voorbij is".

Wachtwoorden doorgestuurd

Slachtoffers wisten volgens het OM niet wat ze overkwam, omdat het veranderen van wachtwoorden niets uithaalde. Nieuwe inloggegevens werden namelijk automatisch naar de criminele klanten van Genesis Market doorgestuurd.

In april rolden politiediensten wereldwijd de online marktplaats op en werden er in tal van landen arrestaties verricht. Er lopen op dit moment nog verschillende onderzoeken naar andere Nederlandse verdachten die gestolen persoonsgegevens zouden hebben gekocht en gebruikt. Een van hen staat volgens de politie mogelijk zelfs in de top-10 van grootste afnemers wereldwijd.

Tue, 19 Sep 2023 15:26:07 +0200

Nederlandse chipfabrikant Nexperia verstrikt in geopolitiek web

Niet alleen de Nederlandse chipmachinemaker ASML is verzeild geraakt in een geopolitieke strijd. Het van oudsher Nederlandse Nexperia heeft ook last van een veranderend politiek klimaat. Het bedrijf maakt al decennialang de meest eenvoudige chips, maar kampt met problemen nu het in Chinese handen is.

In Duitsland krijgt Nexperia geen subsidie voor een project in een fabriek in Hamburg, in Wales moet het onder druk van de Britse regering een fabriek afstoten en er is nu onzekerheid over de overname van de Nederlandse chipstart-up Nowi.

Jarenlang was Nexperia onderdeel van chipmaker NXP, ooit ontstaan binnen Philips. Waar NXP zich focust op de productie van meer geavanceerde sensoren en chips, bijvoorbeeld om contactloos te kunnen betalen met je telefoon, richt Nexperia zich op de 'bulk'. De boutjes en moertjes onder chips, zoals ze het zelf zeggen: in feite simpele schakelaars.

Het bedrijf maakt er 100 miljard per jaar. Van telefoons tot stofzuigers, koelkasten, auto's of de boormachine: ze zitten overal in.

Energie uit de omgeving

Nexperia had zijn oog laten vallen op de Delftse start-up Nowi. Dat bedrijf maakt furore met de manier waarop het zijn chips van energie voorziet. Die wordt namelijk uit de omgeving gehaald, via trillingen, warmte of licht. Denk bijvoorbeeld aan sensoren in de weg - met de chips van Nowi kunnen die via zonlicht aan energie komen, er hoeven er geen batterijen vervangen te worden.

Maar de overname van Nowi door Nexperia vorig jaar heeft de aandacht getrokken van de overheid. Sinds juni dit jaar is er nieuwe wetgeving, die de minister van Economische Zaken de mogelijkheid geeft om in het kader van de nationale veiligheid bepaalde voorwaarden te stellen aan een overname of die zelfs tegen te houden.

De overname van Nowi is een van de gevallen waarbij nu bekeken wordt of er met terugwerkende kracht een uitgebreid onderzoek moet komen. Een woordvoerder van het ministerie zegt desgevraagd dat de besluitvorming nog altijd bezig is. Nexperia hoopt dat er snel duidelijkheid komt.

"Met de nieuwe wet geeft de overheid een duidelijk boodschap aan de techsector af: 'denk maar twee keer na voordat je met een Chinese partij in zee gaat'", zegt Maaike Okano-Heijmans, specialist geopolitiek en technologie bij Instituut Clingendael. Hoewel de wet over meer sectoren gaat dan alleen technologie en er naar spelers uit alle landen gekeken wordt, zal er in de praktijk veel aandacht zijn voor de techsector en trekken Chinese bedrijven bij voorbaat aandacht.

Dat de overname van Nowi door Nexperia nu onder een vergrootglas ligt, heeft weer alles te maken met het moederbedrijf van Nexperia: Wingtech. Dat Chinese bedrijf nam Nexperia in 2019 over. Het is moeilijk voor te stellen dat dat nu, slechts een paar jaar later, net zo makkelijk zou gaan.

In gesprek met Bloomberg zei demissionair minister Adriaansens van Economische Zaken vlak voor de zomer dat China een van de landen is waar Nederland "extra alert" op moet zijn en dat bij "gevoelige technologie" de kans bestaat dat deze worden gebruikt voor militaire doeleinden. "Die kennis moet worden beschermd."

Bart Groothuis, VVD-Europarlementariër, is daar uitgesprokener over. Hij vreest dat de technologie van Nowi specifiek kan terechtkomen in mini-drones die zelfstandig aanvallen kunnen uitvoeren. "Daarmee heeft deze chip potentieel militaire toepassingen."

'Niet wereldschokkend'

Nexperia verzet zich tegen dit beeld. De fabrikant is naar eigen zeggen niet van plan de chips te ontwikkelen in de richting waar Europarlementariër Groothuis voor vreest. Het bedrijf noemt de technologie "echt niet zo wereldschokkend" en niet uniek.

Peter Baltus, hoogleraar elektronica aan de TU Eindhoven, beaamt dit. "Bij ASML is het verhaal heel duidelijk: we hebben iets unieks in handen en moeten voorkomen dat dat bij de verkeerde belandt. Maar Nowi doet niet iets wat zo uniek is."

Het scenario dat de technologie kan worden gebruikt in kleine drones noemt Baltus niet waarschijnlijk. Dat neemt niet weg dat hij zich wél kan voorstellen dat er militaire toepassingen zijn voor Nowi's technologie. "Denk aan oorlogssituaties waarin je geen batterijen wil hoeven vervangen." Volgens Nexperia komt de technologie van Nowi nu en in de toekomst niet in aanmerking voor militair gebruik.

Project in Duitsland

Dat Nexperia tegen problemen aanloopt, laat zien hoe groot de geopolitieke spanningen rond het thema nu zijn. Dat is ook duidelijk merkbaar in Duitsland.

Nexperia wilde daar geld van de overheid voor een innovatieproject binnen de bestaande fabriek. Dat kan in Duitsland als onderdeel van een speciaal steunprogramma. Maar het consortium van Nexperia kreeg als enige geen financiële steun. Volgens de Duitse zakenkrant Handelsblatt vond verantwoordelijk minister Habeck het verkeerd om subsidie te verstrekken, vanwege het Chinese moederbedrijf van Nexperia en de mogelijke militaire toepassingen van de chips.

Dit alles tot frustratie van Nexperia, dat zich nu hardop afvraagt hoe graag Europa het bedrijf nog wil hebben.

Sun, 17 Sep 2023 09:10:54 +0200

Game-ontwikkelaars geschrokken door nieuwe prijsmethode van platform Unity

Er is onrust in de gamingwereld. Ontwikkelaars zijn ontevreden over het platform Unity. Dit grote softwarebedrijf kondigde woensdag aan dat het vanaf volgend jaar een andere prijsmethode gaat hanteren. Gamestudio's kunnen op het platform nieuwe games ontwikkelen, ze kunnen daar technische hulpmiddelen gebruiken en hoeven zo dus niet alles zelf te doen.

Op dit moment betalen ontwikkelaars alleen voor een abonnement dat ze afsluiten. Voor een pro abonnement is dit ongeveer 1900 dollar per jaar. Vanaf 1 januari komt hier nog een extra bedrag bovenop: ze moeten dan gaan betalen voor elke keer dat een game wordt gedownload. Dit geldt niet voor alle gebruikers; de extra kosten worden pas in rekening gebracht vanaf een bepaalde drempel.

Bij het abonnement van Unity Pro (wat veel ontwikkelaars gebruiken) bereik je deze drempel als je game 1 miljoen keer is gedownload en 1 miljoen dollar heeft opgeleverd. Vanaf dat moment moet er extra betaald worden, van 2 tot 15 dollarcent per installatie.

Volgens Unity zelf gebruikt 61 procent van alle ontwikkelaars het platform. Met het platform zijn bijvoorbeeld de populaire games Pokemon Go, Genshin Impact en corona-hype Among Us gemaakt.

Unity benadrukte gisteren na de kritiek dat niet alle gebruikers van het platform per download gaan betalen. 90 procent van de ontwikkelaars zal er geen last van hebben, schreef het bedrijf in een post op hun blog.

Echt geschrokken

Toch is het slecht nieuws, vinden game-ontwikkelaars. "Er is nu veel onrust binnen ons bedrijf," vertelt Matthijs van de Laar van ontwikkelaar Twirlbound, dat zich de afgelopen tien jaar volledig op Unity heeft gebaseerd. De games van Twirlbound halen niet vaak de drempel die tot extra betalingen zal gaan leiden, maar toch is hun vertrouwen in Unity erg beschadigd.

Ook Thomas Huster van Total Mayhem Games is gaan twijfelen aan het softwareplatform. "We worden nu geforceerd om na te denken of we wel met zo'n partij in zee willen, die vanuit het niets de spelregels verandert." Voor de spelletjesmaker is het platform enorm belangrijk. "Al onze games draaien in Unity en alles wat wij uitbrengen is ermee gemaakt. Wij zijn wel echt geschrokken."

En overstappen naar een ander platform gaat niet zomaar, vertelt Huster. "Er gaat heel veel tijd en geld zitten in het opnieuw opleiden en ontwikkelen van de vaardigheden in die engine. Het zou minstens een half jaar duren."

Het bedrijf had een paar dagen eerder een nieuwe game uitgebracht. "Deze is de eerste maand gratis, maar daarna wel betaald. De lancering was succesvol, maar nu blijkt dat het succes ook nadelige gevolgen kan hebben. Voor een kleine studio is dat wel een groot risico."

Geen toekomst

Derk de Geus is bang dat deze aankondiging van Unity mogelijk een nieuwe ontwikkeling inluidt en dat de bedragen misschien op termijn misschien nog wel omhoog gaan. Een van de games die hij voor zijn bedrijf Paladin Studios ontwikkelde werd bijna twintig miljoen keer gedownload.

"Met de nieuwe regeling van Unity zouden we dan misschien wel 4000 euro per maand moeten betalen," vertelt de game-ontwikkelaar. "Je moet je realiseren dat sommige games weinig tot geen omzet hebben, maar wel miljoenen keren geïnstalleerd worden. Dat is schadelijk voor ontwikkelaars."

Toch begrijpt hij wel dat er bij het platform iets moet gebeuren. "Unity draait veel verlies, dat vind ik problematisch. Als de tools die je gebruikt geen winst maken hebben ze misschien geen toekomst." Andere platforms kiezen voor andere betaalmanieren.

Zo vraagt concurrent Unreal 5 procent van de opbrengsten van een game, in plaats van een bedrag per installatie. Dat is beter, vindt De Geus. "Toch is het minder erg dan de meeste mensen denken," relativeert hij de stap van Unity. "Door de drempel gaat het maar voor een kleine groep gelden."

Fri, 15 Sep 2023 17:59:38 +0200

Boete van 345 miljoen euro voor TikTok vanwege schenden privacy kinderen

De video-app TikTok heeft een boete van 345 miljoen euro gekregen voor het schenden van de privacy van kinderen in de EU en moet binnen drie maanden aanpassingen doen. Dat heeft de Ierse privacywaakhond bekendgemaakt namens alle toezichthouders in de EU. De boete wordt opgelegd voor overtredingen gedurende vijf maanden in 2020.

Er is al jaren veel aandacht voor de manier waarop TikTok omgaat met zijn jonge doelgroep. De app is zeer populair onder jonge tieners en ook onder kinderen jonger dan dertien, die er officieel geen gebruik van mogen maken.

'Heel ernstige overtreding'

Aleid Wolfsen, voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens, spreekt van een heel ernstige overtreding. "De app wordt door heel veel kinderen gebruikt en dit raakt dus heel veel kinderen. De instellingen stonden niet goed en kinderen werden daardoor verleid om, op een onduidelijke manier, privacy-onvriendelijk bezig te zijn." Het onderzoek begon bij de Nederlandse toezichthouder, maar die moest het overdragen omdat TikTok zijn Europese hoofdkantoor in Ierland vestigde.

TikTok is het oneens met de beslissing en stelt dat de kritiek betrekking heeft op functies die "we hebben aangepast, lang voordat het onderzoek was begonnen". Het bedrijf overweegt vervolgstappen. De boete kan TikTok overigens met gemak betalen: de wereldwijde omzet van het moederbedrijf was afgelopen jaar volgens de Financial Times bijna 80 miljard euro.

In de kern gaat het om drie zaken waarbij de accounts van kinderen in de leeftijd van 13 tot 17 jaar volgens de Ierse toezichthouder onvoldoende waren beschermd. De eerste overtreding was dat TikTok kinderen op zo'n manier door het registratieproces loodste dat het account standaard openbaar was en dus de video's voor iedereen zichtbaar waren, niet alleen voor vrienden.

TikTok kondigde begin 2021, direct na de overtredingsperiode die de waakhond beschrijft, aan dat het vanaf dat moment de accounts van 13 tot 15-jarigen standaard op privé zette. Ogenschijnlijk onder druk van de privacytoezichthouders gaat het platform nu wel een stap verder. In een blogpost meldt het bedrijf dat later deze maand nieuwe accounts van 16- en 17-jarigen in het registratieproces standaard op privé worden gezet.

Ouders laten meekijken

De tweede overtreding heeft te maken met een functie die Family Pairing heet. Deze maakt het voor ouders mogelijk om hun eigen account aan dat van hun kind te koppelen. Het zou ouders meer grip moeten geven op wat hun kinderen op het platform doen en op de tijd die ze er doorbrengen.

Volgens de toezichthouder verifieerde TikTok niet of de gebruiker die als 'ouder' aan een kind werd gekoppeld, ook echt een ouder van het kind was. Hierover zegt het bedrijf vandaag niks.

Family Pairing werd door TikTok in april 2020 aangekondigd. Wie als ouder wordt aangemerkt krijgt allerlei rechten. Denk aan het instellen van de hoeveel tijd die een tiener op het platform mag doorbrengen, het filteren van bepaalde woorden of hashtags en het bepalen of het account op openbaar of privé staat en of er privéberichten verstuurd mogen worden.

TikTok benadrukt vandaag dat kinderen onder de 16 sinds 2020 geen privéberichten kunnen versturen. Bij accounts van 16- en 17-jarigen is het sinds november van dat jaar niet mogelijk om privéberichten aan te zetten als de gebruiker deze reeds heeft uitstaan.

Onduidelijke informatie

De laatste overtreding is dat de informatie die aan kinderen werd gegeven over de instellingen van hun account niet duidelijk genoeg was. Daardoor wisten kinderen niet wat de gevolgen waren als hun video's standaard op openbaar stonden. Het platform belooft verbeteringen op dit vlak.

Fri, 15 Sep 2023 13:59:53 +0200

Privacywaakhond maakt zich zorgen over AI-chatbot gericht op kinderen

De Autoriteit Persoonsgegevens heeft een techbedrijf om duidelijkheid gevraagd over het gebruik van een chatbot in een app. Het bedrijf wordt niet bij naam genoemd, maar het gaat om een chatbot aangestuurd door AI (kunstmatige intelligentie) die populair is bij kinderen.

Een van de bekendste apps met een chatbot die ook populair is bij kinderen, is My AI van Snapchat. Snapchat introduceerde de functie eerder dit jaar, tijdens de enorme hype die was ontstaan met ChatGPT. My AI vloog uit de bocht: de chatbot wilde in het echt afspraken maken. Nadat er kritiek was gekomen, voerde Snapchat aanpassingen door en meldde My Al dat hij helaas niet fysiek kon afspreken.

Een woordvoerder van de Autoriteit Persoonsgegevens kan desgevraagd niet zeggen of dit inderdaad het bedrijf is. Snapchat was niet direct bereikbaar voor commentaar.

Het techbedrijf moet onder meer vragen beantwoorden over hoe transparant de app is over het gebruik van gebruikersdata en "of er goed is nagedacht" over een bewaartermijn voor gegevens die zijn verzameld. Op basis van de antwoorden beslist de Autoriteit Persoonsgegevens over vervolgstappen. Bij overtredingen behoren onder meer boetes tot de mogelijkheden.

De Autoriteit Persoonsgegevens kijkt al langer naar de privacy-effecten van generatieve AI, waarbij computers op basis van kunstmatige intelligentie met een opdracht zelf tekst, afbeeldingen of bijvoorbeeld audio genereren. Eerder vroeg de waakhond al om opheldering bij OpenAI; daar is sindsdien geen update over gekomen.

Thu, 14 Sep 2023 14:21:22 +0200

Privacywaakhond hekelt 'vergoelijken' hackers door KNVB: 'Zijn criminelen, boeven'

Het was geen goede keuze van de KNVB om losgeld te betalen aan cybercriminelen. Dat zegt Aleid Wolfsen (foto), voorzitter van privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens, dinsdagavond bij Langs de Lijn En Omstreken.

Hoewel Wolfsen ook het dilemma snapt "waar iedereen die wordt gehackt voor komt te staan", is hij ook heel duidelijk over de keuze van de Nederlandse voetbalbond.

"Er ontstond vandaag even zo'n sfeer dat hackers toch vaak ook nette en betrouwbare mensen zijn, met wie je netjes zaken kunt doen en afspraken mee kunt maken. Dan garanderen ze dat de data niet openbaar wordt gemaakt. Nee, het zijn criminelen, het zijn boeven, die zeer ernstige misdrijven plegen, je chanteren, je gijzelen, losgeld vragen."

1 miljoen euro

Dat de KNVB losgeld heeft betaald aan cybercriminelen, deelde de bond in een advertentie in twee landelijke kranten en in een bericht, waarin ze mensen waarschuwen dat hun gegevens mogelijk in handen zijn van die criminelen. De hackers zouden de beschikking hebben gekregen over onder meer privégegevens van spelers van het Nederlands elftal.

De bond zegt dat het betalen van losgeld een moeilijke keuze was, maar dat er uiteindelijk "onder deskundige begeleiding afspraken" met de hackers zijn gemaakt. Volgens RTL Nieuws was de eis van hackersgroep LockBit ruim 1 miljoen euro. De KNVB wil niet zeggen om hoeveel geld het gaat.

De bond is er nog niet helemaal gerust op dat de criminelen na het krijgen van het losgeld de gegevens ook echt niet zullen verspreiden en roept mogelijke gedupeerden op om extra alert te blijven op misbruik van hun gegevens.

'Betaal niet'

Wolfsen hekelt vooral het "vergoelijkend" spreken over de hackers. "Nee, het zijn boeven", verduidelijkt de voorzitter van privacywaakhond Autoriteit Persoonsgegevens nog maar eens. "We willen het statement maken: ga daar niet mee in zee, betaal niet."

"Want door te betalen, maak je ze professioneler, worden ze nog beter, krijg je nog meer hacks, nog meer slachtoffers. Dan wordt het aangemoedigd, vergoelijkt. Dat moeten we niet doen."

En daarnaast moet je volgens Wolfsen er altijd op bedacht zijn "dat de data alsnog openbaar wordt, ook als je betaalt". "In de praktijk zien we dat de afspraken niet worden nagekomen, dat die data toch op het darkweb verschijnen. Het zijn niet voor niks boeven."

Wed, 13 Sep 2023 07:06:35 +0200

Apple komt onder Europese druk met universele aansluiting op nieuwe iPhones

Het is iets waar Apple zich tevergeefs tegen heeft verzet. Onder druk van Europa hebben de nieuwste iPhones, die vanavond zijn gepresenteerd, voor het eerst in elf jaar een nieuwe aansluiting. Apples eigen lightning-aansluiting heeft plaatsgemaakt voor het universele usb-c.

Het is daarmee een heel tastbaar voorbeeld van hoe Europese regelgeving een groot techbedrijf kan dwingen tot een zichtbare verandering. En dat is niet een beeld waar Apple blij mee is; het zou andere overheden kunnen inspireren om ook productaanpassingen te eisen.

Twee jaar geleden kondigde de Europese Commissie aan dat het naar één standaard oplader wil voor apparaten: usb-c. Hoewel met vrijwillige richtlijnen het aantal verschillende aansluitingen al was teruggebracht van 30 naar 3, wilde Brussel nog een stap verder gaan. Het voorstel werd aangenomen. Vanaf eind volgend jaar is de universele oplader verplicht.

Onhandig en kostbaar

De commissie noemde de situatie onhandig en kostbaar voor consumenten. Volgens een berekening zou er jaarlijks 2,4 miljard euro worden uitgegeven aan losse opladers die niet worden meegeleverd met apparaten. Ook leidt het tot jaarlijks 11.000 ton aan elektrisch afval. Alles laten overgaan op usb-c zou dit afval met een 1000 ton verminderen.

In een reactie op het voorstel stelde Apple dat "het vereisen van een type aansluiting innovatie in de weg zit, in plaats van dat het dit aanmoedigt". Volgens Apple raakt dat consumenten in Europa en in de rest van de wereld. Ook zou het laten verdwijnen van de lightning-kabel juist tot meer afval leiden, omdat de bestaande kabels niet meer worden gebruikt.

Apple had het liever anders gezien, schreef Apple-verslaggever Mark Gurman van Bloomberg onlangs. "Apple zit nu in de ongemakkelijke positie dat het een technologie moet omarmen die het niet had gewild."

Volgens Gurman had het bedrijf nog een paar jaar met lightning willen doorgaan, om vervolgens helemaal te stoppen met een aansluiting op de telefoon. In plaats daarvan zouden consumenten de telefoon draadloos opladen. Dat kan sinds de iPhone 8.

Presenteren als overwinning

Ook voorspelde Gurman dat Apple het alsnog zal presenteren als een overwinning. "Het bedrijf heeft een ijzeren wet: wanneer het een nieuw product aankondigt, wil het altijd opereren vanuit een positie van sterkte."

Het bedrijf benadrukte vanavond tijdens de presentatie onder meer dat het "al jaren" usb-c in apparaten gebruikt en wees erop dat het makkelijk is dat je nu met een kabel meerdere Apple-apparaten kunt opladen. Op geen enkele manier werd er gerefereerd aan de Europese regels.

Voor wie niet van iPhone wisselt, is er voorlopig niks aan de hand. Maar wie had bedacht om een van de nieuwste modellen te kopen, zal in de verpakking een usb-c kabel aantreffen. Al enkele jaren levert Apple geen losse adapter meer mee. Wie nog geen usb-c-adapter heeft, zal die dus los moeten aanschaffen.

Twee keer eerder veranderde Apple iets aan de aansluitingen van zijn belangrijkste product: in 2012 werd de 30-pins-aansluiting op de iPhone vervangen door lightning. In 2016 verdween de koptelefoonaansluiting.

Tue, 12 Sep 2023 21:19:53 +0200

Hacker ontdekt kwetsbaarheid in telsoftware verkiezingen: 'Minder dan uur werk'

Een lek in de stemmentelsoftware die is gebruikt voor verkiezingen in Nederland heeft in potentie het manipuleren van verkiezingsuitslagen mogelijk gemaakt. Er zijn geen aanwijzingen dat dat is gebeurd; een hacker die het lek ontdekte, heeft het gemeld bij de Kiesraad. Inmiddels is het opgelost, meldt die instantie.

Gemeenten gebruiken de software om de totalen van stembureaus bij elkaar op te tellen. De versie met het lek werd voor het eerst gebruikt in het najaar van 2021, bij de gemeentelijke herindelingsverkiezingen. Dat gebeurde ook bij de gemeenteraadsverkiezingen een jaar later en bij de Provinciale Statenverkiezingen van afgelopen maart.

In juni werd het lek ontdekt. Bij de komende Tweede Kamerverkiezingen van 22 november is het lek niet meer aanwezig.

Gemanipuleerde versie

Door het lek konden kwaadwillenden toegang krijgen tot de infrastructuur van de softwareleverancier die de stemmentelsoftware maakt. Daarmee zou een aangepaste, gemanipuleerde versie van de software kunnen worden verspreid, waarmee uiteindelijk bijvoorbeeld de uitslag van verkiezingen zou kunnen worden aangepast.

De leverancier van de software heeft "een aantal inlogpogingen geregistreerd", meldt de Kiesraad in antwoord op vragen van de NOS. Er is echter geen aanleiding om te denken dat dat leidde tot misbruik van de software, benadrukt de instantie.

Bovendien worden na het tellen van de stemmen steekproeven genomen om te controleren of de tellingen kloppen, waardoor fraude zou moeten worden opgemerkt.

Handtekening

De hacker die het probleem vond en meldde, ontdekte dat inloggegevens van de leverancier aanwezig waren in de installatiesoftware. Daarmee kon hij inloggen op de infrastructuur van de leverancier, waaronder het deel van de infrastructuur waar de stemmentelsoftware was ondergebracht.

Hij had daar een eigen, aangepaste versie van de software kunnen plaatsen. Of dat op zichzelf genoeg was geweest om de verkiezingen te manipuleren, is niet zeker: in theorie moeten gemeenten controleren of de digitale handtekening van de software klopt, voordat ze hem gebruiken.

Met een vervalste handtekening kon de software als legitiem worden aangemerkt; daarvoor had de hacker verder in de interne infrastructuur van de software moeten doordringen. Er zijn geen concrete aanwijzingen dat dat mogelijk was.

Snel opgepakt

Hacker Maarten Boone, die het lek vond, schrijft minder dan een uur nodig te hebben gehad om het lek uit te pluizen. Tegelijkertijd roemt hij de reactie van het hoofd ict-beveiliging van de Kiesraad. "Ze hebben het heel snel opgepakt en het oplossen ging soepel en supersnel", aldus Boone.

Ook schrijft hij blij te zijn met de praktijk in Nederland dat hackers met goede bedoelingen op een veilige manier kwetsbaarheden in computerprogramma's kunnen melden, zonder bang te hoeven zijn voor vervolging.

Installatiesoftware

Het beveiligingsprobleem is waarschijnlijk nooit opgemerkt omdat bij eerdere beveiligingstests de installatiesoftware nooit is onderzocht. Dat is te lezen in een beslisnota die demissionair minister De Jonge van Binnenlandse Zaken heeft gepubliceerd. Vanaf nu wordt die installatiesoftware ook meegenomen.

Uit een aanvullende beveiligingstest, die werd uitgevoerd na melding van het lek, kwamen nog twee kleinere beveiligingsproblemen naar boven. Die zijn inmiddels opgelost.

Tue, 12 Sep 2023 16:02:39 +0200

Zoekmachine centraal in rechtszaak tussen VS en Google over machtsmisbruik

Voor het eerst in 25 jaar gaat de Amerikaanse overheid in de rechtszaal proberen de monopoliepositie van een techgigant aan te pakken. Destijds waren de pijlen gericht op Microsoft. Nu is het Google, dat dit jaar 25 jaar bestaat. De zaak draait om de vraag of Google zijn macht op de zoekmachinemarkt op illegale wijze heeft ingezet om de concurrentie tegen te werken.

Vanaf vandaag wordt de zaak inhoudelijk behandeld. Hiervoor zijn maar liefst tien weken uitgetrokken. Er wordt met veel belangstelling naar uitgekeken, omdat de juridische strijd wordt gezien als een soort test. Kan de overheid op deze manier grote techbedrijven aanpakken? Er is ook kritiek op de macht van Amazon, Apple en Meta.

Bekendste stukje internet

De belangen aan beide kanten zijn enorm. Voor de Amerikaanse overheid is het de eerste monopoliezaak in decennia die voor de rechter wordt gebracht. En dan ook nog eens tegen een heel groot techbedrijf, een met een beurswaarde van meer dan 1600 miljard euro en vorig jaar 55 miljard euro winst. Dat betekent: ongelimiteerde middelen om de juridische strijd te voeren.

Daarbij zijn de pijlen ook nog eens gericht op misschien wel het bekendste stukje internet dat er bestaat: Googles zoekmachine. Het is zelfs al jaren een werkwoord. Wereldwijd heeft Google volgens marktonderzoeker Statcounter een marktaandeel van 91 procent. Het laat zien dat de zoekmachine enorm populair is onder consumenten.

Dat is ook de reden dat dit voor Google zo'n grote zaak is. Hoewel het nog maanden tot jaren kan duren voordat er duidelijkheid is, kunnen de gevolgen enorm zijn als de overheid wint. Volgens The New York Times werken er honderden interne medewerkers mee aan de zaak, zijn er drie grote advocatenkantoren bij betrokken en geeft het bedrijf miljoenen uit aan juridische kosten en lobbyisten.

Exclusieve overeenkomsten

In de kern wordt Google ervan beschuldigd exclusieve overeenkomsten te hebben gesloten om zo het gebruik van zijn zoekmachine te garanderen. Het gaat om afspraken die voorkomen dat alternatieve zoekmachines worden voor-geïnstalleerd, of dat Googles zoek-app kan worden verwijderd.

Denk aan telefoonfabrikanten of browsermaker Mozilla, en uiteraard de langlopende deal tussen Apple en Google. De zoekgigant betaalt miljarden euro's aan Apple om de standaard ingestelde zoekmachine te zijn in de Safari-browser.

Het Amerikaanse ministerie van Justitie betoogt, samen met elf Amerikaanse staten, dat Google met deze constructies de consument "schade toebrengt" doordat de kwaliteit van zoekresultaten daalt, specifiek als het gaat om bijvoorbeeld privacy, en leidt tot minder keuze en minder innovatie. Ook kan Google, zo stelt het ministerie, meer geld vragen aan adverteerders.

'Gebrekkige zaak'

Googles top-jurist, Kent Walker, noemt de zaak "enorm gebrekkig". Het bedrijf zal aanvoeren dat er meer dan ooit manieren zijn om te zoeken. Hij noemt TikTok, Reddit, Instagram, Spotify, Amazon en ook ChatGPT als alternatieven.

De techgigant gaat tegenover de rechter proberen de zoekmarkt heel anders te definiëren. Niet als een strijd tussen bijvoorbeeld Google, Bing en DuckDuckGo - dat zich positioneert als een privacyvriendelijk alternatief - maar als een strijd tussen heel veel online platforms met zoekmogelijkheden.

Daarnaast wijst Google op een uitspraak van Apple-topman Tim Cook die de zoekmachine "het beste" heeft genoemd. Ook stelt Google dat de afspraken niet exclusief zijn; Bing en Yahoo betalen Apple en Mozilla namelijk ook. Verder stelt Google dat het heel makkelijk is om van zoekmachine te veranderen en dat Microsoft net zo goed z'n eigen zoekmachine promoot in browser Edge.

De zaak is al drie jaar in voorbereiding en eerder dit jaar kwam er nog een andere aanklacht bij, over advertentietechnologie. Daarnaast is Google in Europa al jaren in een juridische strijd verwikkeld met de Europese Commissie. Dat leverde al miljardenboetes en verplichte aanpassingen op.

Lange adem

De zaak, die in jargon U.S. et al. v. Google heet, kan nog jaren duren. Allereerst is de kans groot dat een van de partijen, afhankelijk van de uitspraak, in beroep gaat. Gezien het gewicht van de zaak is het bovendien niet ondenkbaar dat er wordt doorgeprocedeerd tot het Amerikaanse Hooggerechtshof.

Los daarvan is het nog de vraag wat Google moet doen áls de overheid wint. Pas als dat gebeurt, gaat de rechter zich over die vraag buigen.

Tue, 12 Sep 2023 12:01:00 +0200

KNVB betaalt losgeld aan hackers om vertrouwelijke gegevens te beschermen

De KNVB heeft losgeld betaald aan cybercriminelen die in april persoonsgegevens hebben gestolen van de voetbalbond. De hackersgroep LockBit gebruikte hierbij gijzelsoftware. Volgens RTL Nieuws was de eis ruim 1 miljoen euro. De KNVB wil niet zeggen om hoeveel geld het gaat.

De KNVB deelt het nieuws in een advertentie in twee landelijke kranten en in een bericht, waarin ze mensen waarschuwen dat hun gegevens mogelijk in handen zijn van die criminelen. De bond zegt het betalen van losgeld een moeilijke keuze was, maar dat er uiteindelijk "onder deskundige begeleiding afspraken" met de hackers zijn gemaakt. De bond is er nog niet helemaal gerust op dat de criminelen na het krijgen van het losgeld de gegevens ook echt niet zullen verspreiden en roept mogelijke gedupeerden op om extra alert te blijven op misbruik van hun gegevens.

"Mogelijk buitgemaakte bestanden bevatten persoonsgegevens waarvan de verspreiding gevolgen kan hebben voor de persoonlijke levenssfeer van betrokkenen. Het voorkomen van een dergelijke verspreiding weegt voor de KNVB uiteindelijk zwaarder dan het principe om ons niet te laten afpersen", licht de bond toe.

De KNVB zegt verder dat maar "een beperkt aantal leden mogelijk bij dit incident is betrokken". Zij zijn voor een groot deel persoonlijk benaderd door de KNVB. Dat lukte niet bij iedereen, bijvoorbeeld bij spelers die hebben gespeeld voor een betaaldvoetbalorganisatie in de periode van 2016 tot en met 2018. Ook "personen die in de breedste zin contact hebben gehad met het KNVB Sportmedisch Centrum" moeten extra alert zijn. Alle mogelijk getroffen groepen staan op de website van de voetbalbond.

Hoeveel mensen zich al hebben gemeld, wil een woordvoerder van de bond niet zeggen. Ook wordt niet gedeeld hoeveel bezorgde mails ze al hebben gekregen.

Identiteitsdiefstal

"Dit had zeer ernstige gevolgen kunnen hebben", zegt cyber-security-deskundige Dave Maasland in het Radio 1 Journaal.

De oproep 'extra alert te zijn' vindt Maasland niet concreet genoeg. "In slachtoffercommunicatie moet je zo duidelijk mogelijk zijn. Wat je moet willen communiceren is dat mensen erop letten dat er geen identiteitsdiefstal wordt gepleegd, dat je geen vreemde aanvragen binnenkrijgt."

Wat betekent het dat de voetbalbond is gezwicht voor deze chantage? "Dat is een treurig moment. Ransomware is op dit moment misschien wel de grootste digitale dreiging die we kennen. Op moment dat de KNVB bij wijze van spreken een criminele organisatie sponsort, waarschijnlijk een substantieel bedrag, dan geeft dit weer een impuls aan dit soort misdaden. Uiteindelijk zijn er alleen maar verliezers."

Maasland noemt het opvallend dat een grote voetbalorganisatie nu de standaard zet over hoe je omgaat met digitale incidenten, ook voor andere sportclubs.

Een woordvoerder van de bond zegt dat ze konden kiezen uit twee slechte opties: onderhandelen of niet onderhandelen met alle risico's van dien.

'Nog niet klaar mee'

De cyber-security-deskundige verwacht dat er een rol is weggelegd voor de Autoriteit Persoonsgegevens. "In hoeverre is er voldaan aan de zorgplicht? En klopt de snelheid waarmee is gehandeld en de communicatie hierover? Ik verwacht dat vooral naar dat laatste zal worden gekeken. Het is al in april gebeurd. Had dit niet eerder gedeeld kunnen worden dan nu in september? Ik denk dat de KNVB hier nog niet klaar mee is."

Waarom het vier tot vijf maanden duurde, heeft volgens een bondswoordvoerder te maken met de aard van het onderzoek. "We wilden het zorgvuldig doen en eerst uitzoeken om welke gegevens het precies ging."

Tue, 12 Sep 2023 09:09:23 +0200

NOS Tech

Laatste 50 Nieuws Berichten en/of updates van database woensdag

- filmvandaag - bioscoopoverzicht The Creator (2023, IMDb: 7.9)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht Dumb Money (2023, IMDb: 7.1)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht Big Picnic (2022)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht A Little Life (2023)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht L'Ã©tÃ© dernier (2023, IMDb: 6.7)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht Sweet Dreams (2023)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht Dogman (2023, IMDb: 6.7)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht Als de nacht maar niet valt (2023)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht Wil (2023)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- filmvandaag - bioscoopoverzicht It Lives Inside (2023, IMDb: 5.6)-Thu, 28 Sep 2023 00:00:00 +0200
- alarmeringen_politie nl steekincident balijelaan utrecht-Wed, 27 Sep 2023 21:51:48 +0000
- alarmeringen_politie nl aanrijding letsel auke vleerstraat enschede 598755-Wed, 27 Sep 2023 21:49:22 +0000
- alarmeringen_politie nl 1 ongeval wegvervoer materieel willemskade rotterdam icnum 520420-Wed, 27 Sep 2023 21:41:42 +0000
- alarmeringen_politie nl gaarne contact oc apeldoorn gms 697-Wed, 27 Sep 2023 21:35:13 +0000
- alarmeringen_politie nl aanrijding letsel van karnebeekstraat zwolle 598691-Wed, 27 Sep 2023 21:18:45 +0000
- Frankfurter Allgemeine Ukraine-Liveblog: Cherson meldet Opfer nach russischem Beschuss-Wed, 27 Sep 2023 23:15:38 +0200
- alarmeringen_politie nl prio 1 manege moedig voorwaarts wassenaarseweg leiden ongeval wegvervoer letsel-Wed, 27 Sep 2023 21:07:31 +0000
- Filmvandaag - Vandaag op TV Petite Maman [23:05, Canvas, IMDb: ]-Wed, 27 Sep 2023 23:05:00 +0200
- Frankfurter Allgemeine 3:2 in Wiesbaden: Leipzig mit Mühe in Runde zwei des DFB-Pokals-Wed, 27 Sep 2023 22:57:46 +0200
- alarmeringen_politie nl graag contact mka.-Wed, 27 Sep 2023 20:56:20 +0000
- nu_nl_algemeen PSV stuit opmars Go Ahead Eagles en blijft zonder puntenverlies in Eredivisie-Wed, 27 Sep 2023 22:51:11 +0200
- Filmvandaag - Vandaag op TV Green Zone [22:45, Veronica, IMDb: ]-Wed, 27 Sep 2023 22:45:00 +0200
- nu_nl_algemeen Henri Lenferink vervangt tijdelijk opgestapte Gelderse commissaris van de Koning-Wed, 27 Sep 2023 22:42:33 +0200
- Daily Mail Storm Agnes batters Britain TONIGHT: West is hammered by 80mph gales and torrential rain after brutal weather swept across Ireland - with Met Office warning 'worst is yet to come'-Wed, 27 Sep 2023 20:41:09 GMT
- Filmvandaag - Vandaag op TV The Courier [22:40, RTL7, IMDb: ]-Wed, 27 Sep 2023 22:40:00 +0200
- NRC.nl Henri Lenferink vervangt Gelderse commissaris van de koning John Berends tijdelijk -Wed, 27 Sep 2023 22:33:51 +0200
- Frankfurter Allgemeine Rezension des Romans „Sinkende Sterne“ von Thomas Hettche-Wed, 27 Sep 2023 22:33:12 +0200
- alarmeringen_politie nl 2 ongeval wegvervoer materieel laan van het surrealisme rotterdam icnum 520315-Wed, 27 Sep 2023 20:31:09 +0000
- buienradar Actueel weerbericht-Wed, 27 Sep 2023 20:30:00 +00:00
- Financieel Dagblad Wisselvallige dag op Wall Street door rentevrees en shutdownangst-Wed, 27 Sep 2023 20:27:41 GMT
- nieuws.nl Lenferink vervangt voorlopig Berends als Gelderse commissaris-Wed, 27 Sep 2023 20:24:50 +0000
- alarmeringen_politie nl prio 1 inkoperhof rijnbg ongeval wegvervoer letsel-Wed, 27 Sep 2023 20:22:59 +0000
- nieuws.nl Oliebedrijven Exxon en Chevron stijgers op verdeeld Wall Street-Wed, 27 Sep 2023 20:22:22 +0000
- NOS_Algemeen Na Biden ook Trump op bezoek bij werknemers auto-industrie -Wed, 27 Sep 2023 22:17:20 +0200
- nu_nl_algemeen Van Gogh Museum slaat handen ineen met Pokémon: 'Er is een sterke link'-Wed, 27 Sep 2023 22:14:08 +0200
- alarmeringen_politie nl aanrijding letsel a1 re deurningen dinkelland 598537-Wed, 27 Sep 2023 20:13:02 +0000
- alarmeringen_politie nl graag contact opnemen met het zcc ijsselland in zwolle-Wed, 27 Sep 2023 20:11:16 +0000
- DrudgeReport.com Large crowds of juveniles loot multiple stores in Philly...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com Corpses, body parts strewn across Mexico's Monterrey in spate of violence...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com Biblical sin city Sodom 'destroyed by asteroid'...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com Genius monkey hijacks computer, types on keyboard and flicks through files in office...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com '24 field braces for devastating fall; Drop-outs on horizon...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com Aileen Cannon Heading for Legal Trouble...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com McCarthy job on line as shutdown looms...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com Brady reveals post-retirement body transformation...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com Cory Booker keeping eye on Biden: 'He gonna doze off on me?'-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com First evidence of spinning black hole...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com CVS pharmacists plan walkout...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com Mysterious antimatter observed falling down for first time...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT
- DrudgeReport.com Republican debate 'fake'...-Wed, 27 Sep 2023 20:10:37 GMT

Local Time

Specials september

Rutte

Baudet

Buma

Leeuwarden-Friesland-2018

crisis

banken

Europa

IMF

WallStreet

To Pagetop

Weather II

Films op TV

Categorieen 2 (25)

Alternatief ⁽⁴²⁴⁾
Dagbladen ⁽⁵⁸²⁾
Economie ⁽³⁴⁴⁾
Energie_en_Klimaat ⁽²⁰⁷⁾
Entertainment ⁽¹¹⁵⁾
Europa ⁽¹⁵⁷⁾
Evenementen ⁽¹⁸¹⁾
Horoscoop ⁽¹²⁾
ICT ⁽¹⁶⁴⁾
Internet ⁽⁴⁴⁵⁾
LF2018 ⁽¹²⁷⁾
Maatschappij ⁽²⁰⁾
Muziek ⁽¹⁰⁾
Overheid ⁽¹¹⁰⁾
Politiek ⁽⁷⁰⁾
Sport ⁽¹²⁴⁾
Tech ⁽³⁷⁾
Trends ⁽⁴⁰⁾
TV ⁽²¹⁴⁾
Valletta2018 ⁽¹²⁶⁾
Weersberichten ⁽²³⁾
Wetenschap ⁽⁵¹⁰⁾
World ⁽⁴⁷³⁾
Zakelijk ⁽⁸¹⁾
Zorg ⁽⁵³³⁾

To Pagetop

Regio (21)

Africa ⁽²⁹⁾
Belgie ⁽⁶⁸⁾
Benelux ⁽¹⁰⁾
China ⁽¹⁰⁾
Drenthe ⁽²²⁾
England ⁽²⁸⁾
Europa/Belgie ⁽¹⁹⁵⁾
Europa/Duitsland ⁽⁶¹⁾
Europa/Engeland ⁽⁹⁶⁾
Europa ⁽⁷⁰⁾
Europa/Spanje ⁽²⁹⁾
Friesland ⁽⁴⁸⁰⁾
Groningen ⁽⁴⁶⁾
Malta ⁽¹²⁶⁾
Midden_Oosten ⁽²⁵⁾
Nederland ⁽²⁵⁴¹⁾
World ⁽¹⁰⁹⁰⁾
World/England ⁽²⁹⁾
World/Japan ⁽³⁶⁾
World/Rusland ⁽²⁹⁾
World/USA ⁽¹⁰⁹⁾

To Pagetop

Google Ads

To Pagetop

Top 30 Meest bekeken items

5129 meest bekeken sinds

Elevate B2B Marketing News Weekly Roundup: Experiences Drive Bran (24571)

Elevate B2B Marketing News Weekly Roundup: Influencer Marketing� (24569)

B2B Marketing Expert Interview Series: Feeling B2B with Joe Puliz (24569)

Top 5 Lessons B2B Marketers and Influencers Can Learn From Barbie (24569)

B2B Marketers on the Move: Celebrating B2B Industry Rising Leader (24569)

How B2B Marketers Are Responding to Tough Market Conditions (24569)

Elevate B2B Marketing News Weekly Roundup: B2B Events Thrive, Lin (24569)

B2B Marketing Expert Interview Series: Feeling B2B with Ann Handl (24569)

Feeling B2B Infographic: What Do 12 Top #MPB2B Speakers Love Abou (24569)

Content Marketing World 2023: Make Sure You Catch These 10 Sessio (24569)

Elevate B2B Marketing News Weekly Roundup: Bigger B2B Budgets, Ma (24569)

B2B Content Revolution: Why Personalization Matters for Engaging (24569)

Why Innovation Reigns Supreme in 2023 B2B Marketing (24569)

Top 50 B2B Content Marketing Influencers and Experts To Follow #C (24569)

TopRank Marketing Prepares for Next Level of Growth with New CEO, (24569)

Elevate B2B Marketing News Weekly Roundup: Marketers Increase Soc (24569)

B2B Marketing Expert Interview Series: Feeling B2B with Ahava Lei (24569)

Elevate B2B Marketing News Weekly Roundup: Google’s New Enterpr (24569)

B2B Marketing Expert Interview Series: Feeling B2B with Wil Reyno (24569)

B2B Marketing Expert Interview Series: Feeling B2B with Pam Didne (24569)

WTI Extends Gains As Cushing Stocks Near 'Tank Bottoms'; SPR Drai (17913)

Durable Goods Orders Unexpectedly Bounced In August, But... (17913)

Futures Rebound After Tuesday Rout As Rates Drop (17913)

False, Misleading Information About COVID-19 Vaccines And Myocard (17913)

Credit Card Losses Are Surging At The Fastest Pace Since The Glob (17912)

Fauci Was 'Smuggled' Into CIA Headquarters To \"Influence\" Covid (17912)

Trump Rages At \"Deranged\" NY Judge's 'Corporate Death Penalty' (17912)

Treasury-Bill Issuance Increase Will Support Steeper Yield Curve (17912)

All Philly Liquor Stores Closed After Mass Looting (17912)

A Crisis Is Coming: Who Is Swimming Naked? (17912)

To Pagetop

Goud en Zilverkoers

To Pagetop

Google Ads

To Pagetop

Navigatie Nieuws Home Fryzo Home To Pagetop	Nieuws Archief maandag dinsdag woensdag donderdag vrijdag zaterdag zondag	Geolocation "Nieuw" Friesland Nieuws Nederland Countries of the World Flickr Images Friesland 3D Routeplanner	Links Fries Woordenboek Internet Radio Bijbels (30 talen)	Extern Uitinfriesland Fryzo Zorg en Welzijn Watersportholland
Adverteren? klik hier © Fryzo News Headlines van donderdag 28 september 2023 19:25:09 You surf, we serve. We much appreciate comments and bug reports. Fryzo maakt gebruik van Google cookies voor statistieken.

page loaded in 5.91846 seconds.