De subsidie voor zonnepanelen moet pas worden afgeschaft als er een concreet alternatief is. Dat vinden onder meer Vereniging Eigen Huis, de Woonbond, woningcorporatiekoepel Aedes en de Consumentenbond.

In een brief aan de Tweede Kamer schrijven ze dat anders met name huishoudens met lagere inkomens de verduurzaming kunnen vertragen, en daarmee ook de kans op een lagere energierekening.

Het kabinet wil de zogenoemde salderingsregeling vanaf 2025 stapsgewijs afbouwen, maar heeft daarvoor nog niet genoeg politieke steun. Morgen debatteert de Kamer opnieuw over de afbouw van de regeling.

Critici vinden de regeling oneerlijk, omdat energiemaatschappijen het voordeel voor mensen met zonnepanelen doorberekenen aan klanten die geen zonnepanelen hebben.

Volgens een recent onderzoek van de Autoriteit Consument en Markt (ACM) kan de energierekening daardoor tot zo'n 200 euro per jaar hoger zijn. De regeling wordt ook wel een "een herverdeling van arm naar rijk" genoemd, omdat relatief meer huishoudens met hoge inkomens zonnepanelen hebben.

Dat is voor het kabinet een reden om de salderingsregeling aan te pakken, laat het ministerie weten: "Nederland is nu Europees kampioen zonnepanelen. Dat is heel goed nieuws, maar betekent ook dat de kosten van de salderingsregeling voor huishoudens zonder zonnepanelen steeds hoger worden. Zonnepanelen worden bovendien steeds efficiënter en verdienen zich steeds sneller terug."

Vrees voor afnemend draagvlak

De woonorganisaties benadrukken in hun gezamenlijke brief aan de Kamer dat het afschaffen van de salderingsregeling ook negatieve gevolgen kan hebben voor lagere inkomensgroepen, bijvoorbeeld in de sociale huursector.

Op ruim 16 procent van de sociale huurwoningen zitten nu zonnepanelen. Ter vergelijking: bij koopwoningen is dat zo'n 35 procent. Woonkoepel Aedes heeft als doel dat in 2030 ruim 30 procent van de sociale huur zonnestroom heeft.

In de huidige situatie schaffen woningcorporaties vaak de zonnepanelen aan, om de aankoopsom via de servicekosten in termijnen en deels bij de huurder terug te halen.

Huurders gaan daar vaak mee akkoord, omdat hun energierekening door de salderingsregeling direct lager wordt. Zowel de Woonbond als Aedes vrezen dat het draagvlak voor zonnepanelen bij het verdwijnen van de regel zou kunnen afnemen.

"We kwamen net lekker op stoom, maar merken nu al dat de huurder vaker op de rem staat, omdat ze te veel vragen hebben over de toekomst", vertelt Aedes-voorzitter Martin van Rijn.

Huurder Victor Boel heeft zonnepanelen via zijn woningbouworganisatie en is het niet eens met de afschaf van de salderingsregeling:

Op dit moment is nog niet precies duidelijk wat er voor de salderingsregeling in de plaats komt. Minister Jetten van Klimaat heeft gezegd dat zijn uitgangspunt is om ook na de afschaffing van de subsidie de terugverdientijd van zonnepanelen op zeven jaar te houden.

Verder laat het ministerie weten dat er een minimumvergoeding voor teruggeleverde stroom komt. "Daardoor blijft het ook zonder salderen lonen om in zonnepanelen te investeren", benadrukt het ministerie. Hoe hoog die vergoeding wordt, is nog niet bekend.

De woonorganisaties willen zo snel mogelijk duidelijkheid. "Wij zijn niet tegen de afschaffing van de salderingsregeling, de kritiek is begrijpelijk", zegt Marcel Trip van de Woonbond. Er moet volgens hem spoedig helderheid komen over het teruglevertarief.

Ook moet er volgens de Woonbond een subsidie komen die speciaal gericht is op het leggen van zonnepanelen op huurwoningen of woningeigenaren met smalle beurs. "Wil je dat die mensen ook profiteren, dan moet je daar beleid op maken en dat ontbreekt op dit moment nog."

In twee kerken en in een kapel in de Spaanse plaats Algeciras heeft een man mensen aangevallen met een kapmes. Bij de aanval vielen vier gewonden, voor de deur van één van de kerken viel een dode.

Volgens de krant El Pais houdt het Openbaar Ministerie rekening met een terroristisch motief. Ooggetuigen zeiden dat de man aanviel met een samoeraizwaard, Spaanse media spraken later van een kapmes.

Algeciras ligt in de zuidelijke provincie Andalusië. De man, die volgens meerdere Spaanse media van Marokkaanse afkomst zou zijn, zou de kerken zijn binnengedrongen en daar om zich heen hebben gestoken. Het dodelijk slachtoffer zou de koster zijn van de kerk.

Vermoedelijke dader aangehouden

Eén van de gewonden is volgens de krant El Mundo in kritieke toestand, het zou dan gaan om de pastoor van de kapel van San Isidro, die even verderop ligt.

De politie heeft de dader aangehouden. Ooggetuigen schatten dat hij rond de 40 jaar oud is.

Een buurman filmde de vermoedelijke dader:

Frankrijk trekt binnen een maand alle troepen terug uit Burkina Faso. Dat maakte het Franse ministerie van Buitenlandse Zaken vandaag bekend. Daarmee voldoet het land aan de eis die het militaire regime in Burkina Faso eerder deze week naar voren bracht om zelf het land te verdedigen tegen extremisten.

In het West-Afrikaanse land bevinden zich een groot aantal leden van terreurgroepen die worden gelinkt aan al-Qaida en Islamitische Staat. Deze groeperingen hebben grote stukken land ingenomen in de Sahel-regio ten zuiden van de Sahara.

Zondag reageerde de Franse president Macron nog terughoudend op de eis van de junta. Hij zei te willen wachten op "verduidelijkingen" van de Burkinese leider Traoré. Hij noemde de boodschap verder "verwarrend", omdat die niet kwam van de leider zelf.

Angst voor groeiende Russische invloed

Ook zei Macron dat het belangrijk is om voorzichtig te zijn vanwege de rol van Rusland. Mogelijk probeert dat land meer invloed in Burkina Faso te krijgen. Bij een grote demonstratie tegen Frankrijk in hoofdstad Ouagadougou werden vorige week Franse vlaggen verbrand en waren er Russische vlaggen te zien.

Op dit moment zijn er nog zo'n 200 tot 400 Franse militairen in het land. De relatie tussen Frankrijk en Burkina Faso is flink bekoeld. Dat komt onder meer vanwege de twee staatsgrepen in het land in korte tijd. Acht maanden geleden kwam een nieuw militair regime aan de macht.

Mogelijk naar Niger verplaatst

Bronnen binnen het Franse ministerie van Defensie zeggen tegen persbureau Reuters dat de Franse militairen mogelijk naar Niger worden verplaatst, waar al een groot aantal troepen uit Frankrijk en andere Europese landen zijn gestationeerd.

Ook in buurland Mali werd eerder geprotesteerd tegen de Franse aanwezigheid. Daar trok Frankrijk zich eind deze zomer volledig terug. Volgens westerse inlichtingendiensten zijn in het land nu huurlingen van de Russische Wagner Group actief. Mali en Rusland ontkennen dat. Zij stellen dat er wel Russen aanwezig zijn, maar dat die lokale troepen trainen.

Zuid-Afrikanen zijn het beu dat ze dagelijks zonder stroom zitten. Duizenden betogers gingen vandaag in Johannesburg en Kaapstad de straat op om te protesteren tegen de aanhoudende crisis bij staatsenergiebedrijf Eskom en de ANC-regering.

Het protest, genaamd #PowerToThePeopleMarch, werd georganiseerd door oppositiepartij DA, die wil dat regeringspartij ANC verantwoordelijkheid neemt voor de energiecrisis.

Al jarenlang kampt Zuid-Afrika met stroomtekorten, maar zo erg als nu is het nog nooit geweest. Zuid-Afrikaanse media omschrijven 2022 als horrorjaar, met tweehonderd dagen met stroomuitval. Dit jaar is de elektriciteit nog geen enkele keer een heel etmaal aan geweest.

'Klanten lopen massaal weg'

De aanhoudende problemen zijn funest voor kleine ondernemers als Suvi Mongo van Ziyahlanjwa Laundry, die in de townships van Kaapstad twee wasserettes runnen. "Iedereen wil zijn was de volgende dag terug hebben, maar dat lukt nu niet. Klanten lopen massaal weg. Deze stroomonderbrekingen maken ons bedrijfje kapot. Dit gaan we niet overleven."

Via een app kunnen Zuid-Afrikanen zien wanneer het hun beurt is om zonder stroom te zitten. Dat gaat van wijk tot wijk, in tijdsblokken. Soms gaat de stroom drie tot vier keer per dag uit, oplopend tot soms tien uur per etmaal.

Mongo wast dag en nacht om haar klanten niet teleur te hoeven stellen. "Ik woon bij mijn bedrijf, en hou in de nacht een oor open. Als de stroom weer aan gaat, speelt de droger een deuntje en ga ik mijn bed uit om de machine te vullen. Zo gaat het al maanden. Het is slopend."

Corruptie en schulden

Kiem van de aanhoudende stroomproblematiek is de diepe crisis bij staatsenergiebedrijf Eskom. Het bedrijf levert vooral stroom via oude kolencentrales, die voortdurend kapotgaan.

Decennialang is er onvoldoende geïnvesteerd in onderhoud en nieuwe opwekcapaciteit. De gemiddelde centrale is ruim veertig jaar oud. Mede door grootschalige corruptie en wanbeheer zit het bedrijf bovendien diep in de schulden.

De energiecrisis zet heel Zuid-Afrika op zijn kop. Begrafenisondernemers klagen dat lichamen vergaan, omdat ze die niet koel kunnen houden. Klinieken en ziekenhuizen vrezen voor mensenlevens, omdat apparatuur faalt. Melkveehouders kunnen hun melkmachines niet gebruiken en er worden minder kippen geslacht, waardoor de prijs van kip stijgt.

De regering belooft beterschap, onder meer door in zon- en windenergie te investeren. Maar het gaat daarbij om grote projecten, die niet direct genoeg energie opwekken. Daarom nemen steeds meer Zuid-Afrikanen het heft in eigen hand.

Zonnepanelen

Op een dak in een gegoede buitenwijk van Kaapstad worden zonnepanelen gelegd op een privéwoning. "De telefoon staat roodgloeiend", zegt Trent Gunther van KTT Solar, een van de vele zonne-energiebedrijfjes in de stad. Op verschillende daken in de straat vol villa's liggen panelen.

"Ik profiteer dus van de crisis, maar het is ook goed dat we overgaan op meer groene energie", zegt hij. Tegelijkertijd vindt hij het schrijnend dat dit alleen voor een klein deel van Zuid-Afrika is weggelegd.

"De prijzen van zonnepanelen gaan omlaag, maar die batterijen worden duurder. Als je een wasserette gaande wil houden, heb je het al snel over een systeem van tienduizenden euro's. En er zijn geen subsidies van de regering."

Zonne-energie is dus geen optie voor wasserette-eigenaar Mongo. Daarmee leidt de energiecrisis tot meer ongelijkheid.

Ze moet wachten op de regering. Die maakte deze week bekend dat burgers hun zelfopgewekte energie en stroom kunnen verkopen aan Eskom. Ook komen er minder regels om een zonne- of windpark te beginnen. Zo hoopt Eskom meer energie te kunnen kopen voor het nationale elektriciteitsnetwerk.

Ondertussen heeft het bedrijf ook voorgesteld de stroomprijzen vanaf 1 april met 18 procent te verhogen. Als dat wordt doorgezet, zijn er nog meer protesten te verwachten.

Vrijwel alle containerwoningcomplexen in Amsterdam vertonen gebreken. Dat staat in een onderzoek naar de brandveiligheid dat is uitgevoerd naar aanleiding van de grote brand in Startblok Riekerhaven, afgelopen november. Door de brand ging een woonblok van 74 containerwoningen verloren.

Bij de aangetroffen gebreken gaat het om onder meer niet functionerende brandmelders, rommel in meterkasten en gangen, of tekortkomingen in brandwerende wanden. Volgens de gemeente zijn de problemen ontstaan nadat de complexen in gebruik zijn genomen en is een "aanzienlijk deel" snel op te lossen, schrijft NH Nieuws.

Geen ontruiming

Volgens het gemeentebestuur zijn er geen acute problemen waardoor de panden ontruimd moeten worden. Wel moeten de panden opgeruimd worden. "We hebben dan ook meteen in overleg met de woningcorporaties afgesproken dat er direct actie wordt ondernomen om te zorgen dat alle complexen voldoen aan de eisen voor brandveiligheid", zegt Zita Pels, wethouder van Wonen.

Om ervoor te zorgen dat de brandveiligheid van de tijdelijke woningcomplexen ook op de lange termijn in orde blijft, gaat de gemeente in gesprek met de brandweer en woningcorporaties. Daaruit moet blijken of er aanvullende maatregelen moeten komen om de brandveiligheid te verhogen, meldt AT5.

Het Openbaar Ministerie looft een beloning van 30.000 euro uit voor de gouden tip die leidt tot de aanhouding van de verdachte van de schietpartij in Zwijndrecht, zo werd gisteren bekend. Bij zware misdrijven als deze grijpt justitie regelmatig naar dit middel. Maar brengt zo'n beloning ook wel echt beweging in een zaak?

Steeds vaker zet het OM een beloning in om iemand op te sporen, blijkt uit onderzoek van de Open Universiteit. "Je kan zo'n beloning op twee momenten uitloven: aan het begin van een onderzoek, zoals in dit geval, of helemaal aan het eind, als een onderzoek vastloopt", zegt hoogleraar strafrecht Sven Brinkhoff, die het onderzoek uitvoerde.

"Dat laatste gebeurde vroeger vaak. Bijvoorbeeld in coldcasezaken, als laatste redmiddel. Maar de laatste jaren probeert het OM ook eerder een geldbedrag uit te loven in de hoop dat mensen gaan bellen of dat er ruis ontstaat rond de verdachte, zodat er schot in de zaak komt."

Tienduizenden euro's

Van 2015 tot 2020 nam het aantal beloningen toe, van vijftig naar gemiddeld zeventig per jaar. De afgelopen jaren is het weer wat minder, in 2020 waren het er 24. Het bedrag varieert per zaak van enkele duizenden tot tienduizenden euro's.

"Een specialistisch team houdt zich daarmee bezig", zegt Brinkhoff. "Ze kijken naar andere zaken, de zwaarte van deze zaak." Een bedrag als nu in de zaak rond de fatale schietpartij in Zwijndrecht zie je volgens hem vaker. "Dit zijn wel de bedragen die je ziet bij dergelijke grote zaken."

Taghi

De hoogste beloning in een opsporingszaak was bij de zaak rond Ridouan Taghi en Saïd R. Voor informatie die leidde tot hun aanhouding werd een beloning van 100.000 euro uitgeloofd.

In andere zaken was het bedrag nog hoger, bijvoorbeeld als particulieren samen geld inzamelden, zegt Brinkhoff. Zo zette misdaadjournalist Peter R. de Vries een stichting op om een miljoen euro op te halen voor een beloning in de verdwijningszaak van Tanja Groen.

Maar hoewel er telkens duizenden euro's klaarliggen voor de gouden tipgever, worden de beloningen nauwelijks ook daadwerkelijk uitgekeerd, blijkt uit het onderzoek van Brinkhoff.

Ook het OM zegt dat het niet vaak gebeurt dat iemand recht heeft op de ingestelde beloning. Toch blijft zo'n beloning een effectief middel voor justitie. "Ook onder het motto: baat het niet, schaadt het niet", zegt een woordvoerder. "Ook als het maar in een minderheid van de zaken tot iets leidt, is dat een mooi resultaat."

Maar een gouden tip is ook niet altijd nodig, zegt onderzoeker Brinkhoff. "Zelfs als zo'n bedrag niet wordt uitgekeerd, kan het uitloven van zo'n beloning alleen al zoveel onrust creëren rond een verdachte dat het kan leiden tot bewijsmateriaal. Indirect kan het geldbedrag dan leiden tot de opsporing van iemand."

Dat geldt ook voor de voortvluchtige verdachte van de schietpartij in Zwijndrecht van afgelopen weekend. "Je brengt met het uitroepen van het bedrag een bepaald gewicht in de zaak, waardoor hij zich ook minder goed kan schuilhouden."

Direct of indirect effect

"Maakt geld mensen bereidwillig om te praten? Daar vonden we in ons onderzoek geen antwoord op", zegt onderzoeker Brinkhoff. "Andere afwegingen om te praten wegen misschien wel veel zwaarder. Het is voor iedereen een onbekend gegeven hoe goed het echt werkt."

De politie en het OM hopen er in ieder geval in de zaak van Zwijndrecht de vermoedelijke schutter mee te pakken. "Direct of indirect kan een beloning een effect hebben", zegt Brinkhoff. Sinds de bekendmaking van het bedrag zijn er zo'n 35 tips binnengekomen, wat het totaal op 135 brengt. "De komende dagen moeten uitwijzen of dat ook effect heeft op deze zaak."

De verdachten die vastzitten voor hun betrokkenheid bij de explosie in de Libanese hoofdstad Beiroet in 2020 moeten worden vrijgelaten. Dat heeft de openbaar aanklager van het land besloten. Er zaten nog zeventien mensen in voorarrest, onder wie de havendirecteur.

Met deze stap wordt de kans weer kleiner dat er iemand verantwoordelijk zal worden gehouden voor de explosie. Het onderzoek naar de explosie werd begin deze week na lange tijd weer hervat door de onderzoeksrechter. Het onderzoek lag dertien maanden lang stil, omdat het door de politieke elite werd tegengewerkt.

Ministers en parlementsleden dienden klachten in tegen de onderzoeksrechter, na zijn verzoek om hen te horen. Hij legde het onderzoek stil toen hij werd aangeklaagd voor smaad. Hezbollah, een politieke partij en militie, vroeg meermaals om het aftreden van de rechter. Toch is hij, tegen de wens van hooggeplaatste politici in, weer aan het werk gegaan.

Er is nog steeds geen verantwoordelijke aangewezen voor de ontploffing. Wel klaagde de onderzoeksrechter gisteren oud-president Diab aan, net als het hoofd van de geheime dienst en twee voormalige ministers. Ze zouden geweten hebben van de explosieve lading in de haven. De kans is klein dat ze ook daadwerkelijk vervolgd worden.

Mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch stelde eerder al vast in een rapport dat president Diab op de hoogte was van de explosieve lading in de graansilo. Nabestaanden en mensenrechtenorganisaties roepen al langer op om een internationaal onderzoek te starten, maar dat is er tot nu toe niet van gekomen. De angst is dat het onderzoek in Libanon nergens toe zal leiden.

Een 25-jarige man uit Almere wordt ervan verdacht dat hij heeft gehandeld in persoonlijke gegevens van tientallen miljoenen mensen over de hele wereld.

Het zou gaan om gestolen gegevens van Oostenrijkers, maar ook van mensen uit onder meer Nederland, Thailand, Colombia, China en het Verenigd Koninkrijk. De gegevens werden verkocht op ondergrondse online marktplaatsen, meldt Omroep Flevoland.

Onderzoek Oostenrijk

Ook zou de man via cryptovaluta voor 450.000 euro aan opbrengsten hebben witgewassen. Hij kwam in beeld bij de politie in Oostenrijk tijdens een onderzoek naar een cybercrimeforum. Hierop werd onder meer gehandeld in gestolen databases, creditcardgegevens, inloggegevens en andere data.

Toen de Oostenrijkse politie via een undercoveractie data kocht, leidde dit naar een adres in Amsterdam. Bij doorzoekingen in Almere en Amsterdam werden vervolgens grote hoeveelheden gegevensdragers gevonden.

De man werd in november opgepakt.

Twee Nederlandse Europarlementariërs zijn door Iran op de sanctielijst gezet. Het gaat om Bart Groothuis van de VVD en PvdA'er Thijs Reuten. Het plaatsen op de sanctielijst is een reactie van het regime op de recente strafmaatregelen van de Europese Unie tegen Iran.

Het Europees Parlement nam hier vorige week een resolutie over aan. Een meerderheid van de Europarlementariërs wil dat Europa de Iraanse Revolutionaire Garde op de internationale lijst van terreurorganisaties plaatst.

Dat deze twee Nederlandse Europarlementariërs, samen met andere buitenlandse politici, op de Iraanse sanctielijst zijn gezet betekent onder meer dat ze een inreisverbod voor Iran krijgen en dat eventuele financiële tegoeden in Iran bevroren worden.

"De wereld op zijn kop", zo kwalificeert minister Hoekstra van Buitenlandse Zaken het op de sanctielijst zetten van de twee. Hij noemt het feit dat Iran hen en anderen nu op een sanctielijst plaatst "verwerpelijk en een schande."

Bart Groothuis noemt het veelzeggend dat hij en zijn collega op de sanctielijst worden gezet. "Zij onderdrukken, martelen en doden de eigen bevolking en voeren ook operaties uit op Europees grondgebied. Ze willen dat ik als democratisch gekozen politicus daarover zwijg." Dat zwijgen is Groothuis niet van plan, zegt hij.

Ook Thijs Reuten blijft zich uitspreken over de situatie in Iran. "Als ze probeerden mij te weerhouden van mijn strijd om de Revolutionaire Garde op de terreurlijst te krijgen, hebben ze het mis. Dit zal mijn inzet voor de rechten van het dappere Iraanse volk alleen maar versterken."

Pegida-voorman ook op lijst

Reuten en Groothuis zijn niet de enige Nederlanders op de lijst. Ook Pegida-voorman Edwin Wagensveld is niet meer welkom in Iran. Zijn naam prijkt vermoedelijk op de lijst, omdat hij afgelopen weekend een koran vernielde bij een aangekondigde protestactie voor het gebouw van de Tweede Kamer.

Zijn actie leidde er ook toe dat Turkije de Nederlandse ambassadeur in Ankara op het matje heeft geroepen. Daarnaast riep een invloedrijke Egyptische universiteit na de actie van Wagensveld op tot een boycot van Nederlandse producten.

Wie iets wil begrijpen over hoe groot de vraag is naar de chipmachines van het Nederlandse ASML, hoeft eigenlijk enkel naar de bestellijst van het bedrijf te kijken. Die is met 40 miljard euro het dubbele van de jaaromzet. Een deel van die machines is bedoeld voor China, naar schatting meer dan vijftig stuks dit jaar. Hoe lang dat nog kan, is onduidelijk. De VS wil vergaande beperkingen opleggen als het gaat om deze leveringen.

Peter Wennink, ceo van ASML, is duidelijk: hij wil aan iedereen leveren, zegt hij vandaag in gesprek met de NOS. Dus ook aan China, ondanks de zorgen hierover in het Westen. "Wij zitten erin als zakenmensen, wij willen gewoon aan die klanten verkopen waar het volgens de wetgeving mag. Het is de politiek die de grenzen daarvan bepaalt."

Groeien zonder grenzen

Het praten over zulke grenzen is relatief nieuw. Veertig jaar lang kon de chipindustrie wereldwijd ongebreideld groeien. Wennink merkte vandaag tijdens de presentatie van de jaarcijfers van ASML op dat tot een paar jaar geleden er eigenlijk niet werd omgekeken naar de chipsector. Pas toen er tekorten ontstonden, kwam de sector hoog op de agenda te staan. Inmiddels wordt de chipindustrie beschouwd als essentieel in de geopolitiek.

Om die reden stond ASML ook op de agenda tijdens de ontmoeting tussen premier Rutte en president Biden in Washington, vorige week. De VS wil dolgraag de technologische opmars van China afremmen en ziet daarin een belangrijke rol weggelegd voor het Veldhovense bedrijf.

Wennink houdt zich op afstand van de politieke gesprekken. Hij vindt dat ASML vooral moet uitleggen wat er kan gebeuren bij exportrestricties voor handel met China. "Dus we moeten politici voorzien van dat soort informatie, aan beide kanten van de oceaan. Niet alleen in Den Haag, ook in Washington. Op basis daarvan moeten zij hun verantwoordelijkheid nemen."

Daarnaast benadrukt Wennink dat er sprake is van een wederzijdse afhankelijkheid tussen het Westen en China. "De wereld heeft China nodig, maar China heeft de wereld nog meer nodig", zegt hij. China is bedreven in de productie van minder geavanceerde chips. Voor de allernieuwste chips is het land alleen afhankelijk van landen als Taiwan en Zuid-Korea.

Over de Amerikaanse vrees dat de chipmachines die ASML levert weer chips kunnen produceren die terechtkomen in de Chinese militaire industrie, is Wennink helder: "Wat wordt gebruikt in militaire technologie zijn chips die tien tot twintig jaar oud zijn. Die hebben ze allang. Daar kunnen ze decennia mee vooruit." Verder komen de meest geavanceerde chips voor Chinese datacenters van westerse en veelal Amerikaanse chipfabrikanten, zo legt de topman uit.

Hoge muren

Op de vraag wat de consequenties zijn van eventuele exportmaatregelen, zegt Wennink dat dit volledig afhangt van hoe zwaar deze maatregelen zullen zijn. Als er 'hoge muren' worden opgeworpen, heeft dat volgens hem aanzienlijke gevolgen. "Dan zou het wel eens zo kunnen zijn dat onze automobielindustrie, of de chips die nodig zijn voor de energietransitie, dan niet meer beschikbaar zijn. Want die komen van de plek waar we dan een muur hebben opgetrokken."

Voorlopig denkt hij nog wel chipmachines aan China te kunnen leveren. "Maar wat er morgen gebeurt, weet ik niet. Dat is speculatie en dat laat ik graag over aan Rutte en Biden", zegt Wennink. Hij erkent dat ASML weet welke scenario's er worden besproken. "Maar die ga ik hier niet delen."

Eventuele beperkingen als het gaat om het leveren van chipmachines zullen hoe dan ook gevolgen hebben, ook voor ASML. Maar dat is volgens Wennink niet het belangrijkste. De vraag naar chipmachines blijft onverminderd hoog, benadrukt hij. "Natuurlijk raakt het ons. Maar gaat ASML failliet daardoor? In de verste verte niet. We gaan het wel regelen."

Het Openbaar Ministerie heeft de verdenking tegen rapper Lil Kleine afgezwakt. Hij wordt niet langer verdacht van zware mishandeling, maar nog wel van mishandeling. Dat bevestigt het Openbaar Ministerie aan de NOS na berichtgeving van Shownieuws.

De rapper, wiens echte naam Jorik Scholten is, werd vorig jaar februari gearresteerd omdat hij zijn ex Jaimie Vaes zou hebben mishandeld. Op sociale media doken beelden op waarop het lijkt dat hij Vaes uit een auto trekt en mishandelt.

Volgens Shownieuws is de aanklacht aangepast na een verklaring van Vaes. Zij heeft volgens het entertainmentprogramma gezegd dat de rapper niet met de autodeur heeft geslagen en dat haar hoofd niet tussen de autodeur was geklemd, zoals in sommige media werd gesuggereerd.

Zaak is nog in onderzoek

Het OM bevestigt dat de verdenking inderdaad is aangepast na een verklaring van een getuige, maar noemt de naam van Vaes niet. "De verdenking van mishandeling blijft staan", meldt een woordvoerder van het OM, die verder alleen wil zeggen dat het onderzoek nog bezig is.

De rapper kwam de afgelopen jaren meermaals in aanraking met politie en justitie. Vorig jaar kreeg hij nog een taakstraf van 120 uur opgelegd vanwege de mishandeling van een bezoeker in de Amsterdamse nachtclub Oliva in 2019.

De Amerikaanse regering stuurt 31 M1 Abrams-tanks naar Oekraïne. Dat heeft president Biden zojuist op de Amerikaanse televisie bekendgemaakt.

De 31 tanks zijn vergelijkbaar met één tankbataljon. Volgens persbureau Bloomberg hebben de tanks samen een waarde van 400 miljoen dollar (367 miljoen euro).

Biden zei op de persconferentie dat "de Verenigde Staten en Europa volledig verenigd zijn" in de beslissing. "Dit is geen offensieve dreiging richting Rusland", benadrukte hij.

Bekijk hieronder de aankondiging van Biden:

De moderne Abrams-tanks zijn zwaar gepantserd en grotendeels vergelijkbaar met de Leopards. In de Verenigde Staten is echter gewezen op logistieke problemen met de Abrams-tanks. Die rijden op kerosine in plaats van op diesel en zijn daardoor lastiger te onderhouden. Ook zijn ze moeilijker te besturen. De tanks kunnen bovendien pas over een aantal maanden worden ingezet in Oekraïne.

De Amerikaanse president noemde de Abrams-tanks "de meest capabele tanks ter wereld" en zei dat de VS zo snel mogelijk begint met het trainen van Oekraïense troepen in het omgaan met de tanks. Washington zal ook zorgen dat er onderdelen naar Oekraïne gaan om de tanks te kunnen onderhouden.

Duitsland eerder terughoudend

De afgelopen dagen werd door Duitsland intensief overlegd met de Verenigde Staten. Duitsland was lange tijd terughoudend met de levering van zwaarder materieel uit vrees voor escalatie van de oorlog. Bondskanselier Scholz wilde de tanks alleen toezeggen als de Verenigde Staten dat ook zouden doen.

Duitsland heeft toestemming gegeven aan andere landen om de Leopard 2, van Duitse makelij, aan Oekraïne te leveren. Zo zegt Polen veertien Leopard 2-tanks te willen leveren. Ook Finland, Spanje en Portugal zeggen dit type tank te sturen als andere Europese landen ook meedoen. Noorwegen besloot vandaag ook tanks te leveren.

De Britse regering kondigde eerder deze maand al aan twaalf Challenger 2-tanks te sturen.

Opsteker

De leveringen van tanks zijn een grote opsteker voor Oekraïne, ook al zijn het niet de 300 tanks waar Kiev om gevraagd had. De Oekraïense president Zelensky noemt de komst van de Amerikaanse tanks vandaag "een belangrijke stap op het pad naar overwinning".

Volgens deskundigen kan Oekraïne de tanks goed gebruiken. Rusland maakt zich op voor een langdurige oorlog, inclusief nieuwe offensieven later dit jaar. De experts benadrukken daarbij dat de beste verdediging tegen een tank een andere tank is. Bovendien kan Oekraïne de tanks inzetten voor een eigen offensief om meer bezet gebied terug te veroveren.

De Belgische premier De Croo heeft in een videobericht aan premier Rutte erkend dat er een fout is gemaakt met het tonen van de Nederlandse vlag. Bij een bezoek van Rutte gisteren aan het kantoor van de premier in Brussel hing op de achtergrond de Nederlandse vlag ondersteboven.

Zowel De Croo als Rutte deelde op Twitter een foto waarbij de omgekeerde vlag duidelijk achter hen te zien was. Het leidde tot commentaar van mensen op Twitter, waarbij sommigen suggereerden dat België hiermee steun uitsprak aan de boerenprotesten.

In zijn eerste bericht op Twitter over de ontmoeting benoemde De Croo de omgekeerde vlag nog niet, maar is de vlag wel duidelijk te zien:

De omgekeerde Nederlandse vlag wordt door meerdere protestbewegingen gebruikt als symbool van onvrede met de Nederlandse regering. De vlaggen doken onder meer op bij betogingen van de zogenoemde gele hesjes in 2018, bij demonstraties tegen de coronamaatregelen en het meest recent als steun aan de boeren vanwege de stikstofmaatregelen.

Politicus van oppositiepartij N-VA en voormalig staatssecretaris Theo Francken was een van de mensen die de fout opmerkten en daar verontwaardigd op reageerden. "Zelfs hun vlag correct hangen lukt niet", schreef hij op Twitter en ook BBB-fractievoorzitter Caroline van der Plas deelde de foto met de omgekeerde vlag.

In een openbaar videobericht aan Rutte dat hij deelde op zijn Twitter-pagina, gaat De Croo vandaag in op de blunder. Op de achtergrond staat de vlag nu wel met de goede kant omhoog. "Eén niet onbelangrijk detail: de Nederlandse vlag die hoort wel zo. Tot snel", zegt De Croo in de video.

Cécile Narinx (52) wordt de nieuwe hoofdredacteur van L1. Ze volgt Leo Hauben op, die dertig jaar leidinggaf aan de redactie van de publieke regionale omroep van Limburg.

Narinx is geboren in Maastricht en werkte de afgelopen vijf jaar voor de Volkskrant. Eerder was ze hoofdredacteur van tijdschriften als Elle en Harper's Bazaar. Narinx studeerde algemene letteren en journalistiek in Utrecht.

Leo Hauben blijft als journalist verbonden aan L1, meldt 1Limburg.

Conflict

Bij de omroep was de afgelopen jaren onrust ontstaan door een conflict tussen voormalig directeur Peter Elbers en hoofdredacteur Hauben. Daarbij werden Hauben en de redactie gesteund door de ondernemingsraad.

Het conflict leidde ertoe dat de directeur opstapte, maar ook Hauben besloot zijn plek af te staan.

Een grote Egyptische universiteit heeft opgeroepen tot een boycot van Nederlandse en Zweedse producten in verband met het ontheiligen van de koran door extreemrechtse activisten. De Al-Azhar-universiteit in Caïro is het oudste en invloedrijkste instituut binnen de soennitische islam.

Zaterdag verbrandde de Deense anti-islamactivist Rasmus Paludan bij de Turkse ambassade in Stockholm een koran. Een dag later scheurde Edwin Wagensveld, voorman van de Nederlandse tak van anti-islamorganisatie Pegida, in Den Haag pagina's uit het heilige boek van de islam.

Zowel Paludan als Wagensveld kreeg van de autoriteiten toestemming voor hun protestactie, omdat die onder de vrijheid van meningsuiting valt.

Eerder ook boycot

De Egyptische universiteit noemt de acties een "belediging" voor moslims en zegt dat een boycot van beide landen een passend antwoord is op regeringen die "barbaarse misdaden beschermen onder de onmenselijke en immorele vlag die zij vrijheid van meningsuiting noemen".

In 2020 riep de grootimam van de Al-Azhar-universiteit nog op tot een boycot van Franse producten vanwege spotprenten van de profeet Mohammed.

NAVO-lidmaatschap van Zweden

Ook in andere landen is er verontwaardiging over de acties. In het Pakistaanse Lahore werd geprotesteerd, net als in de Turkse steden Istanbul en Ankara. Eerder deze week waren er protesten in Irak en Jemen tegen Zweden, waarbij werd opgeroepen om Zweedse merken te boycotten.

Verder hoeft Zweden niet meer te rekenen op Turkse steun bij de aanvraag van lidmaatschap aan de NAVO als het Turkije en moslims niet respecteert, zei de Turkse president Erdogan gisteren. Ook was hij niet blij met een protest van pro-Koerdische actiegroepen van aflopen weekend in Stockholm.

In het noorden van Duitsland heeft een man zeker negen treinreizigers aangevallen met een mes. Daarbij zijn twee mensen gedood en zeven gewonden gevallen, melden de autoriteiten in de deelstaat Sleeswijk-Holstein.

Drie gewonden zouden er ernstig aan toe zijn. De dader is opgepakt en ligt gewond in het ziekenhuis, waar hij door de politie wordt bewaakt. Het gaat om een 33-jarige Palestijn, zegt de minister van Binnenlandse Zaken van de Duitse deelstaat Sleeswijk-Holstein.

De man viel rond 15.00 uur zijn medepassagiers aan, vlak voordat de regionale trein station Brokstedt binnenreed. Omstanders hebben de man overmeesterd en vastgehouden tot de hulpdiensten arriveerden.

Net vrij

Over een motief is nog niks bekend. De dader is waarschijnlijk geen extremist, zeggen veiligheidsbronnen tegen persbureau DPA. De man zou bij zijn aanhouding een verwarde indruk hebben gemaakt.

Volgens Die Welt is de verdachte pas een week geleden vrijgelaten. De man zou verschillende keren met de politie in aanraking zijn gekomen vanwege seksuele en geweldsdelicten.

De regionale krant Lübecker Nachrichten schrijft dat er grote paniek uitbrak in de trein toen drie meisjes een treinstel in kwamen rennen en schreeuwden dat ze iemand met een mes hadden gezien. De man zou met een mes reizigers aangevallen hebben.

Toen de trein stopte heeft de man ingestoken op passagiers die op het perron stonden. De trein was van Kiel onderweg naar Hamburg. Het treinverkeer tussen beide steden ligt grotendeels stil, melden de Duitse spoorwegen.

Dit zijn de eerste beelden van het station:

Minister Adema van Landbouw is in de Tweede Kamer door het stof gegaan om de onduidelijkheid die is ontstaan rond de mestregels. In een debat bood de ChristenUnie-minister de Kamer en "al die boerengezinnen" excuses aan, omdat hij heeft nagelaten een Brusselse waarschuwing over het mestbeleid tijdig te delen. Voor een aantal Kamerleden bleef het onbevredigend waarom Adema het EU-signaal niet heeft doorgegeven.

Nederlandse boeren hebben een uitzonderingspositie in het Europese mestbeleid, de zogenoemde derogatie. Zij mogen nog een paar jaar meer mest uitrijden dan boeren in de meeste andere landen. In ruil daarvoor moest wel met de afbouw van de derogatie worden begonnen om het oppervlaktewater schoner te maken.

EU boven parlement

Maandag werd via de NOS bekend dat de minister al weken op de hoogte was van de harde eis van de Europese Commissie om op 1 januari 2023 te starten met afbouwen, en niet pas een jaar later zoals Adema (mede op aandringen van de Kamer) wilde. Zou dat niet gebeuren, dan dreigt Nederland de hele uitzonderingspositie kwijt te raken.

Een belangrijk punt in het Kamerdebat vandaag was dat Adema daarover op 19 december een niet mis te verstane brief kreeg van de Europese Commissie, en dat hij daar tot vorige week niks over meldde. "Ik had een signaal moeten afgeven dat er een zorgelijk signaal was binnengekomen", zei de minister. Dat hij dat niet deed, spijt Adema dus, en hij legde ook uit waarom hij het niet deed. "We hadden de rust nodig om tot een oplossing te komen."

Die verklaring leidde tot enige beroering. "De minister impliceert dat volledig informeren van de Kamer tot onrust had geleid", zei SP-Kamerlid Beckerman. Ze wees erop dat de Kamer informeren de belangrijkste taak van een minister is. Ook BBB-Kamerlid Van der Plas reageerde verontwaardigd: "De minister stelt de EU boven de parlementaire vertegenwoordiging".

Maar volgens Adema moest er nou eenmaal "precair worden gehandeld, zeker als de derogatie op het spel staat". Hij wees erop dat dat in het belang van de boeren is. Volgens hem was op deze manier de kans het grootst dat niet de hele derogatie geschrapt zou worden.

Bewuste beslissing

Op PVV-Kamerlid Kops, die al een motie van wantrouwen tegen de minister aankondigde, maakte de verklaring weinig indruk. "Het is een politieke doodzonde", zei hij over het slecht informeren van de Kamer. "De minister kan honderd keer excuses aanbieden, hij kan beter zijn conclusies trekken."

Van Campen (VVD) sprak de minister er eerder in het debat op aan dat hij de boeren hoop heeft laten houden dat 2023 een overgangsjaar zou zijn, terwijl hij wist dat Brussel daarmee niet akkoord ging. "De VVD baalt van de overheidswispelturigheid waarmee de boeren weer worden geconfronteerd."

Doldwazemestuitrijdagen

GroenLinks-Kamerlid Bromet stelde dat landbouwministers altijd naar geitenpaadjes zoeken in Europa. Ze geeft als voorbeeld de lobby rond de pulsvisserij. "Nederland zoekt altijd de randjes op van wat nog kan." Een aantal Kamerleden sprak de zorg uit dat Adema daar nu weer mee bezig is.

De minister heeft namelijk aan de Europese Commissie voorgesteld dat boeren alsnog per 1 maart beginnen met maatregelen die het slootwater en oppervlaktewater schoner maken. "En ik zie dat je vanaf 16 februari dierlijke mest mag uitrijden", merkte D66-Kamerlid Tjeerd de Groot op, die vreest dat boeren dan heel veel mest gaan uitrijden. "Als we niet oppassen, worden het tussen half februari en 1 maart de doldwazemestuitrijdagen."

De minister deelt die zorg niet. "Het is geen geitenpaadje", zei Adema. Volgens hem is geen boer "zo dom om dan alles uit te rijden", omdat ze dan de rest van het jaar geen mest meer kunnen uitrijden.

Geen garantie

Of de Europese Commissie met de datum van 1 maart akkoord gaat, is overigens niet duidelijk. Adema heeft wel goede hoop, zei hij. "Maar je krijgt nooit van tevoren 100 procent garantie van Brussel."

Morgen krijgt het debat nog een staartje met een zogenoemd tweeminutendebat, waarin Kamerleden voorstellen kunnen indienen. Onder meer de motie van wantrouwen die de PVV heeft aangekondigd, komt daar aan bod. Het is niet de verwachting dat die motie het haalt, omdat daarvoor de steun van minstens een regeringspartij nodig is. Die zijn niet van plan Adema weg te sturen.

De politie heeft een derde vluchtauto gevonden van de voortvluchtige verdachte van de schietpartij in Zwijndrecht. De auto, een zwarte Seat Ibiza, werd gisteravond gevonden aan de Dolphijnstraat in Hoek van Holland.

Een nabijgelegen woning is binnengevallen door een arrestatieteam, maar de 49-jarige Minh Nghia Vuong werd niet aangetroffen. Volgens een politiewoordvoerder woont in het binnengevallen pand een kennis van de verdachte.

De politie houdt alle opties open, maar sluit uit dat de voortvluchtige schutter het land met een veerboot verlaten heeft via de haven van Hoek van Holland. "Overal waar grenscontrole is, kan hij er niet langs", zegt een woordvoerder.

De eerste vluchtauto werd maandag gevonden, de tweede auto waar de politie naar zocht werd gisteren in Rotterdam aangetroffen.

De voortvluchtige Minh Nghia Vuong wordt verdacht van het neerschieten van zijn 38-jarige ex-partner en het doodschieten van haar 66-jarige moeder, afgelopen zaterdag op de parkeerplaats van een winkelcentrum in Zwijndrecht.

Actuelere foto

Het Openbaar Ministerie looft 30.000 euro uit aan degene met de gouden tip die leidt tot de vindplaats en aanhouding van de verdachte.

Een woordvoerder zegt tegen regionale omroep Rijnmond dat de politie "hem op de hielen zit". Ook blijft de politie mensen vragen uit te kijken naar de man. Daarom is er een nieuwe, meer recente foto van hem gedeeld.

Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens gaat zich buigen over het mogelijke aandeel van Rusland bij het neerhalen van vlucht MH17. Dat is een grote opluchting voor de nabestaanden, al moeten zij waarschijnlijk nog jaren wachten op een uitspraak over de mogelijke schuld van Rusland aan de vliegramp.

Wim de Graaff en Gerda van der Waal zijn blij met de steun van het Hof. Zij verloren hun zoon Laurens bij de ramp met vlucht MH17:

Rusland probeerde het mensenrechtenhof ervan te weerhouden de klachten van Nederland en Oekraïne in behandeling te nemen. Het Kremlin voerde aan dat het helemaal niets te zeggen had in Oost-Oekraïne en dus ook niet verantwoordelijk kan zijn voor het afschieten van de fatale Buk-raket op 17 juli 2014 vanuit die regio.

Als het hof Rusland uiteindelijk schuldig acht, kan Moskou veroordeeld worden tot het betalen van schadevergoedingen. Overigens trekt Rusland zich al jaren weinig aan van uitspraken van het hof. Het land is vorig jaar na de inval in Oekraïne uit de Raad van Europa gezet. Critici zeiden toen al dat het daardoor moeilijker wordt om Rusland juridisch ter verantwoording te roepen.

Het hof neemt naast de klachten van Nederland en Oekraïne ook veel individuele klachten van nabestaanden tegen Rusland mee in de behandeling.

De zaak komt nu voor het eerst voor een internationale rechter. Op 17 november vorig jaar veroordeelde de rechtbank in Den Haag al drie van de vier verdachten in de MH17-strafzaak tot een levenslange gevangenisstraf voor hun rol bij het neerschieten van het toestel van Malaysia Airlines boven Oost-Oekraïne in 2014. De vierde verdachte werd door de rechtbank vrijgesproken.

De Russen Igor Girkin en Sergej Doebinski en de Oekraïner Leonid Chartsjenko kregen bij verstek levenslang voor het doen verongelukken van vlucht MH17 en de moord op 298 inzittenden. De aanklachten tegen de Rus Oleg Poelatov achtte de rechtbank niet wettig en overtuigend bewezen. Hij werd daarom vrijgesproken.

In Tuitjenhorn, Noord-Holland, is de familie van een amateurkunstenaar op zoek naar de identiteit van mensen die hij heeft geschilderd. De kunstenaar heeft in de afgelopen twintig jaar tientallen mensen geportretteerd. Nu is hij plotseling overleden en weet niemand wie er op de schilderijen staan.

Jilt Meines was van beroep leraar handvaardigheid, maar in zijn vrije tijd schilderde hij graag, vertelt zoon Anne-Kees Meines aan NH Nieuws. Eind 2021 overleed de kunstenaar onverwacht op 78-jarige leeftijd. In zijn woning hingen allerlei portretten, maar wie daarop te zien zijn, is dus niet bekend.

Duidelijk is wel dat de kunstenaar sinds de eeuwwisseling tal van dorpsgenoten op het doek heeft vereeuwigd. "Hij maakte pentekeningen, tekende met houtskool en ook abstract", vertelt zijn zoon.

'Weggooien is zonde'

Meines begon met schilderen tijdens tekenlessen die hij volgde, en waarin hij modellen naschilderde. "Maar mijn vader heeft ook vanuit huis geschilderd. Dan zag hij iemand voorbijlopen en vroeg hij of hij een foto van ze mocht maken. Dan schilderde hij die na."

Soms kocht iemand het schilderij. "Maar soms wilde hij het niet verkopen. Dan vond hij het te mooi en hield hij het zelf."

De kunstwerken liggen nog in het ouderlijk huis. "Weggooien is ook zonde", vindt Anne-Kees Meines. "Het was makkelijker geweest als er namen op hadden gestaan. Nu is het vrij lastig. Het is hopen dat mensen zichzelf, of anderen, herkennen. Een broer, neef, vader of nichtje. Denk je jezelf te herkennen? Neem mee en doe ermee wat je wil. We geven ze gratis weg. Rijk hoeven we er niet van te worden."

Overigens heeft hij geen schilderij van zichzelf. "Wel van mijn vrouw. En ook van een nichtje, en van mijn moeder", lacht hij. "Maar mijn vader kon soms ook vrij rigoureus zijn: als hij het schilderij niet mooi vond, dan kon hij het zomaar ineens overschilderen."