Openbare apotheken verstrekten in de periode augustus-oktober 2022 aan 3,3 miljoen volwassenen een geneesmiddel dat de rijvaardigheid kan beïnvloeden. 1,1 miljoen mensen kregen een middel met een ernstige invloed. Toch kunnen sommige patiënten rijgeschikt worden verklaard. Dat schrijft de SFK deze week in het Pharmaceutisch Weekblad.

Sommige geneesmiddelen kunnen een negatieve invloed op de rijvaardigheid hebben. In de Contra-indicatie Verkeersdeelname van de KNMP worden potentieel rijgevaarlijke geneesmiddelen ingedeeld in vier categorieën. Categorie 0 middelen hebben geen of een verwaarloosbare negatieve invloed op de rijvaardigheid, categorie I middelen hebben weinig invloed, categorie II middelen een matige invloed en categorie III middelen een ernstige invloed. Een overzicht van medicijnen die de rijvaardigheid kunnen beïnvloeden vindt u op www.rijveiligmetmedicijnen.nl.

Toch geschikt
In de periode november 2021-oktober 2022 kregen 5,4 miljoen mensen, zo’n 40% van alle volwassen Nederlanders, minstens één keer een geneesmiddel dat de rijvaardigheid kan beïnvloeden (categorie I, II of III). Van hen kregen 2,1 miljoen mensen een middel met een ernstige invloed (categorie III). Niet al deze middelen worden echter langdurig gebruikt. Het aantal mensen dat recentelijk, in de periode augustus-oktober 2022, een categorie III middel kreeg, bedroeg 1,1 miljoen. Voor categorie I en II middelen ging het om 1,9 miljoen respectievelijk 1,2 miljoen personen.

In totaal kregen bijna 3,3 miljoen volwassenen recentelijk een middel uit een of meerdere categorieën. De SFK beschikt niet over informatie of deze personen daadwerkelijk een voertuig bestuurden gedurende de periode dat het middel invloed op het rijgedrag kan hebben. Daarnaast hebben bepaalde geneesmiddelen, ook uit categorie III, na een bepaalde gebruiksduur of na een aantal uur na inname geen negatieve invloed meer op de rijvaardigheid.

Personen die deze middelen gebruiken, kunnen door het CBR rijgeschikt worden verklaard. Ook de aandoening waarvoor het middel wordt voorgeschreven, speelt een rol: in sommige gevallen vormt deze meer een probleem voor de rijgeschiktheid dan het geneesmiddel zelf.

In de top 10 gebruikers die in de periode november 2021-oktober 2022 een geneesmiddel met een ernstig effect op de rijvaardigheid kregen, nemen het kalmeringsmiddel oxazepam, de pijnstiller tramadol en het slaapmiddel temazepam de hoogste posities in, gevolgd door het antidepressivum amitriptyline en het kalmeringsmiddel diazepam.

Eén van de voorbeelden binnen de campagne ‘1001 Voorbeelden Juiste zorg op de juiste plek’ is het Netwerk Palliatieve Zorg Zeeland. In een interview met de Federatie vertelt internist-oncoloog Ellen van Vliet hoe regionale netwerksamenwerking ervoor zorgt dat mensen tijdens hun laatste levensfase de best passende zorg krijgen. 

Lees verder op de website van de Federatie Medisch Specialisten.

Veel Nederlanders hebben wel eens last van maagklachten, zeker na de feestdagen. Recent onderzoek van het Radboudumc, NIVEL en de NHG laat echter zien dat mensen vaak onnodig lang maagzuurremmers gebruiken. Om hen goed voor te lichten is er een keuzehulp gemaakt. Vanaf vandaag wijzen 2.350 drogisterijen in Nederland klanten met maagklachten op het bestaan van deze keuzehulp . In de keuzehulp leren mensen met maagklachten wat zij zelf kunnen doen aan hun klachten en welke risico’s het gebruik van maagzuurmedicatie met zich mee kan brengen.

Het Centraal Bureau Drogisterijbedrijven (CBD) coördineert de actie samen met het landelijke programma ‘Doen of laten?’. Drogisterijen hangen een informatieve poster met een QR-code op die verwijst naar de keuzehulp en ze delen flyers uit. Daarnaast zijn alle 10.000 drogisterijmedewerkers geschoold over de zorg voor mensen met maagklachten gebaseerd op de huisartsenrichtlijn. Met deze actie hopen de drogisterijen hun klanten met maagklachten beter te helpen.

 Lees verder op de website van het  Radboudumc.

Maar liefst vier compleet nieuwe AI-labs gaan van start binnen het Radboudumc met een totale financiering van 16 miljoen euro van NWO en bedrijven. De labs gaan AI ontwikkelen voor nauwkeurige inschatting van de risico’s bij een vernauwde kransslagader, betere opsporing en behandeling van prostaatkanker, thuis meten van symptomen van de ziekte van Parkinson en automatisering bij de analyse van scans bij longkanker.

 Lees verder op de website van het  Radboudumc.

Het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC), de Universiteit Leiden en Philips ontvangen samen ruim 2 miljoen euro van NWO om een artificial intelligence (AI) laboratorium op te zetten. Het doel van dit lab is om MRI-scans te versnellen en te verbeteren met AI. Fijn voor de patiënt, én het helpt MRI toegankelijker te maken.

Lees verder op de website van het LUMC.

Artificiële intelligentie (AI) zou een rol kunnen spelen bij een betere diagnostiek bij tumoren in de thymus. Een onderzoeksteam, onder leiding van Maastro en het Maastricht UMC+, heeft een subsidie van bijna 4 ton ontvangen van het Hanarth Fonds om deze rol van AI te onderzoeken en ontwikkelen.

De thymus ligt achter het borstbeen en is van belang voor de ontwikkeling van het afweersysteem. Na de puberteit gaat de thymus ‘met pensioen’. Het hoopje thymuscellen dat is achtergebleven kan echter in grootte toenemen. Dan is er mogelijk sprake van een tumor in de thymus. Er zijn verschillende tumortypes, die weer bestaan uit subgroepen. Diagnostiek van deze zeldzame kankervorm is dus complex.

Lees verder op de website van het Maastricht UMC+

Gewichtstoename is een bekende bijwerking van verschillende geneesmiddelen. Niet alleen de toename van het lichaamsgewicht zelf is een ongewenste bijwerking. Het vergroot ook het risico op diabetes en hart- en vaataandoeningen.

Bijwerkingencentrum Lareb ontvangt regelmatig meldingen van gewichtstoename. Een aantal geneesmiddelgroepen waarbij deze bijwerking bekend is zijn antidepressiva, antipsychotica, anti-epileptica, antihistaminica, corticosteroïden en bepaalde geslachtshormonen. Vaak gaat het om enkele kilo’s, maar soms ook om tientallen kilo’s. Bij de antidepressiva en antipsychotica werd een grotere gewichtstoename gemeld vergeleken met andere geneesmiddelgroepen. 
Het is niet altijd duidelijk of gewichtstoename het gevolg is van de geneesmiddelen. De onderliggende aandoening kan soms ook een rol spelen.

De Gezondheidsraad adviseert om kinderen van 5 tot en met 11 jaar alleen nog COVID-19-vaccinatie aan te bieden als zij een ernstige medische aandoening hebben. Zij lopen een verhoogd risico op ernstige COVID-19. Vaccinatie kan daar tijdelijk bescherming tegen bieden.

Lees verder op de website van de Gezondheidsraad.

Iedereen is het erover eens dat we kostbare, veilige, goedwerkende medicijnen niet mogen vernietigen. De petitie Red levens, vernietig geen bruikbare medicijnen https://gebruikrestmedicatie.petities.nl is nu tegen de 16.000 keer getekend, en zal over ongeveer 5 weken aan leden van de Tweede Kamer worden aangeboden. We willen de vernietiging van de goede medicijnen op de politieke agenda krijgen, zodat er gezocht gaat worden naar oplossingen. De vernietiging van 100 miljoen Euro aan medicijnen en een miljard aan verbandmiddelen, katheters en incontinentie materialen is bijna niet te bevatten. Om de gevolgen van het huidige beleid om te buigen is het nodig dat politici goed begrijpen wat er aan de hand is. Beschrijvingen helpen hierbij. Daarom vragen wij aan U (tand)artsen, praktijkondersteuners, doktersassistenten, verpleegkundigen,  apothekers, apothekersassistenten en patiënten over dit probleem een eigen ervaring te beschrijven en op te sturen naar start.remedi@gmail.com . Van de ingestuurde voorbeelden wordt een boekje samengesteld, dat op een milieuvriendelijke manier wordt gedrukt en verspreid. De petitie, het boekje en een mozaïek gemaakt van afgeschreven medische materialen zal worden aangeboden aan de Tweede Kamer. 

Dit mensen is het 1 na laatste bericht in over de petitie “Red levens, vernietig geen bruikbare medicijnen” in de sociale media. Met dank voor alle respons, het tekenen en delen en met excuses voor drammerigheid nog 1 keer: Teken en Deel, en zo mogelijk, stuur uw ervaring in! Foto’s mogen ook.  

Hoogachtend namens de initiatiefnemers 

Walter Schrader Huisarts en Rampenarts.  

Bijna de helft van de inhalatiemedicatie die huisartsen voorschrijven betreft een dosisaerosol, een spuitbus met drijfgas waar het medicijn in zit. Voor een deel van de patiënten is er een alternatief beschikbaar waarvan de uitstoot van broeikasgassen minder is dan die van dosisaerosolen. Zowel mensen met astma en/of COPD zelf als betrokken zorgverleners lijken open te staan voor het meenemen van milieu-impact bij de overwegingen van behandelkeuzes. Dit blijkt uit verkennend onderzoek van het Nivel.

Er zijn verschillende typen inhalatoren die kunnen worden gebruikt bij de toediening van geneesmiddelen voor luchtwegaandoeningen, zoals astma en COPD. Bij het gebruik van dosisaerosolen komen broeikasgassen vrij die een aanzienlijke milieu-impact hebben.

Lees verder op de website van het Nivel.

Er is een griepepidemie in Nederland. De afgelopen twee weken nam het aantal mensen met griep (influenza) flink toe. In steeds meer keel- en neusmonsters van mensen met griepachtige klachten wordt het griepvirus gevonden. Dat melden verschillende laboratoria, ziekenhuizen en huisartsen in Nederland. Bij de huisarts komen ook steeds meer mensen met griepachtige klachten. Naast het griepvirus gaan er in Nederland andere virussen rond die luchtwegklachten veroorzaken, zoals het RS-virus, het coronavirus SARS-CoV-2, het humaan metapneumovirus en het rhinovirus.

Lees verder op de website van het Nivel..

Stichting De Weijerhorst steunt onderzoek van het Maastricht UMC+ naar kandidaatgeneesmiddelen voor artrose. De subsidie van drie miljoen euro maakt het mogelijk om uitgebreid te testen welke stoffen een positief effect hebben op kraakbeencellen. Beschadigde kraakbeencellen vormen de basis van artrose. Zo hopen de wetenschappers te kunnen bijdragen aan de ontwikkeling een medicijn dat artrose remt.

Bijna 1,5 miljoen mensen in Nederland hebben dagelijks last van artrose, volgens cijfers van het RIVM. Volgens schattingen loopt dit aantal op naar zo’n 2,5 miljoen in 2040. Artrose staat ten onrechte bekend als ouderdomskwaal, want ook steeds meer jongere mensen kampen met vormen van artrose.

Lees verder op de website van het Maastricht UMC+

Uit onderzoeken blijkt dat tot wel tachtig procent van de mensen die afvalt op basis van een dieet ook weer aankomt: het hardnekkige jojo-effect. Hoe komt het toch dat het zo lastig is om je gewicht stabiel te houden? Jarenlang werd gedacht dat het enkel psychologische en sociale oorzaken had. Je valt weer terug in je oude eetpatroon, je hebt geen discipline en voilà: de kilo’s vliegen er weer aan.

Lees verder op de website van de Maastricht University.

Kennis over darmbacteriën ontwikkelt zich razendsnel, het is te vroeg om daar in de spreekkamer iets mee te doen; kwakzalvers geloven er wel in.

Op de kaart van Nederland op de website van het Microbiome Center stonden tot begin december een veertigtal stippen, verspreid over het hele land. Op de plaatsen waar artsen ‘met ervaring met persoonlijke microbioom-therapie’ nieuwe cliënten accepteren, promootte de website van het Microbiome Center tot voor kort.  Aan deze behandelaars – niet iedereen is (basis)arts – kleeft iets kwakzalverigs, ontdekten we toen we hun namen intikten in de alwetende google-zoekmachine. Een vreemde gewaarwording: een kenniscentrum dat gedegen wetenschap wil uitstralen maar patiënten naar kwakzalvers verwijst voor een behandeling.

Lees verder op de website van de Vereniging tegen de Kwakzalverij.

In 2022 biedt 98% van de huisartsenpraktijken hun patiënten online inzage in het medisch dossier aan. Bovendien zijn in 2021 en 2022 iets meer praktijken in het algemeen neutraal of positief over deze online inzage dan in 2020. Ook geeft een groter deel dan in 2020 aan dat de kwaliteit van dossiervorming en consultvoering hierdoor gelijk is gebleven of is toegenomen. De extra tijdsbelasting die met online inzage gepaard gaat blijft wel een aandachtspunt, voor huisartsen maar ook voor doktersassistenten en praktijkmanagers. Dit blijkt uit onderzoek van het Nivel.

In 2020 werden huisartsenpraktijken wettelijk verplicht om online inzage aan te bieden. Dit leidde in eerste instantie niet tot breed gedeelde, positieve ervaringen. Een deel van de praktijken ondervond een toenemende werkbelasting door online inzage en ook ervaarden niet alle praktijken dat de kwaliteit van dossiervorming en consultvoering verbeterde. In 2021 en 2022 veranderde dit beeld.

Lees verder op de website van het NIVEL.

Het NHG en de LHV hebben bij VGZ de bezwaren tegen het preferentiebeleid op hormoonspiraaltjes met levonorgestrel 52 mg onder de aandacht gebracht. VGZ heeft besloten om eerst in een pilot te onderzoeken welke scholing huisartsen nodig hebben om vertrouwd te raken met de Levosert en hoe het werken met de Levosert verloopt in de praktijk. Tot die tijd mogen huisartsen zelf besluiten welk merk hormoonspiraal ze plaatsen. VGZ houdt NHG en LHV op de hoogte van het verloop van de pilot.

Lees verder op de website van het NHG.

Momenteel is het RIVM een inhaalvaccinatiecampagne tegen Humaan Papillomavirus (HPV) voor tieners en jongvolwassenen aan het voorbereiden. Begin 2023 worden hiervoor de uitnodigingen verstuurd, de vaccinaties worden gegeven door de GGD.

Lees verder op de website van het NHG.

De herziene standaard besteedt aandacht aan diagnostiek en beleid bij een overloopblaas. Een overloopblaas wordt vaak niet herkend omdat klachten langzaam ontstaan en vaak niet heel ernstig zijn. Dit kan leiden tot hydronefrose en nierfunctieverlies. Bij de behandeling van aspecifieke mictieklachten blijft het advies terughoudend te zijn met medicatie, vanwege beperkte effectiviteit en potentiële bijwerkingen.

Lees verder op de website van het NHG.

Hebben mensen die vaker zijn blootgesteld aan niet-tyfusale Salmonella een verhoogde kans op darmkanker? Onderzoekers van het Leids Universitair Medisch Centrum (LUMC) en de Universiteit van Illinois hebben gezamenlijk een studie uitgevoerd om een antwoord te vinden op deze vraag. De eerste onderzoeksresultaten suggereren dat niet-tyfusale Salmonella het risico op darmkanker kan verhogen door bij te dragen aan één stap in het meerstappenproces van kankervorming.

Lees verder op de website van het LUMC.

De Hartstichting investeert 2,5 miljoen euro in grootschalig onderzoek naar boezemfibrilleren. Het is de meest voorkomende hartritmestoornis en kan leiden tot andere ernstige hart- en vaatziekten. Onderzoekers van het Maastricht UMC+, vijf andere Nederlandse universiteiten en vele ziekenhuizen gaan de komende vijf jaar samenwerken om boezemfibrilleren eerder te herkennen, het liefst al vóór het ontstaat, en beter te behandelen.

Voordat de ritmestoornis optreedt is de hartboezem al ziek. Het onderzoek wil deze boezemziekte beter begrijpen en zo boezemfibrilleren vroeg en goed behandelen of zelfs voorkomen. De Maastrichtse onderzoekers maken deel uit van onderzoeksinstituut CARIM binnen het MUMC+. Zij zullen zich met name richten op het ontrafelen van de moleculaire mechanismen van boezemfibrilleren en het ontwikkelen van computer modellen voor deze ziekte.

Lees verder op de website van het  Maastricht UMC+.

Campagne PUUR rookvrij deelt bewezen methodes en persoonlijke tips van stoppers

Nederlanders zoeken bij het stoppen met roken vooral afleiding in eten, bewegen, het huishouden en hobby’s. Het blijkt uit een peiling van PanelWizard onder ruim 1.300 mensen die de afgelopen jaren succesvol zijn gestopt. Tweederde van hen deed dit zonder hulp, terwijl uit wetenschappelijk onderzoek blijkt dat stoppogingen tot 77% succesvoller zijn als rokers professionele hulp krijgen. Daarom richt de campagne PUUR rookvrij de aandacht in de aanloop naar het nieuwe jaar – het moment van de goede voornemens – op methodes die een roker helpen te stoppen. Van bewezen stopmethodes tot persoonlijke tips van stoppers zelf.

Lees verder op de website van het  Ministerie van VWS.

De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) heeft gegevens nodig om de zorgvraagtypering in de geestelijke gezondheidszorg en forensische zorg te verbeteren. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft de onderbouwing van deze gegevensaanlevering getoetst en komt tot de conclusie dat de uitvraag rechtmatig is.

Lees verder op de website van het NZA.

Het niet naleven van de gebruiks- en wasinstructies van Enstilar schuim op de hoofdhuid kan leiden tot ernstig plakkerig haar. Het schuim is dan moeilijk te verwijderen. De officiële productinformatie en patiëntenbijsluiter waarschuwen hier niet voor.

Enstilar schuim wordt gebruikt voor de behandeling van psoriasis, een schilferende huidaandoening. Dit geneesmiddel bevat calcipotriol en betamethason. Het schuim bevat ook vloeibare paraffine en witte, zachte paraffine voor de smeerbaarheid. Paraffine is niet in water oplosbaar en is daardoor moeilijk uit het haar te verwijderen.

Lees verder op de website van het Lareb.

Uit de vragenlijsten van Moeders van Morgen blijkt dat zwangere vrouwen xylometazoline neusspray gebruiken bij aambeien. Maar het is niet bekend of dit veilig is. Er is een mogelijk risico op vaatvernauwing in de placenta, omdat het middel bij de behandeling van aambeien in de bloedbaan kan komen. Het is goed om bewust te zijn van dit risico.

Op veel websites en fora wordt xylometazoline neusspray geadviseerd als behandeling bij aambeien. Het advies is dan om een gaasje met xylometazoline tegen de aambei te houden. Moeders van Morgen, onderdeel van Lareb, komt dit ook tegen in de vragenlijsten die zwangere vrouwen invullen van het Moeders van Morgen onderzoek.

Lees verder op de website van het Lareb.

De Gezondheidsraad adviseert een proef te doen met eenmalige screening van mensen rond de 50 jaar, voorafgaand aan het reguliere bevolkingsonderzoek naar darmkanker (dat bij 55 jaar begint). Verder is de raad positief over het huidige bevolkingsonderzoek: dat lijkt de sterfte aan darmkanker te verminderen, blijkt uit een eerste evaluatie van het programma. Dit schrijft de raad aan de minister van VWS.

De komende jaren lijken er veel nieuwe medicijnen tegen spierziekten op de Europese markt te komen. Dat blijkt uit de nieuwe Horizonscan Geneesmiddelen van Zorginstituut Nederland.
 
Volgens de Horizonscan komen er 17 nieuwe geneesmiddelen tegen spierziekten op de markt in 2023 en 2024. Een opvallend hoog aantal, want in eerdere Horizonscans waren het er gemiddeld 5. De nieuwe geneesmiddelen zijn onder meer voor de behandeling van mensen met de spierziekten Duchenne, ALS en myasthenia gravis.
 
Lees verder op de website van het Zorginstituut Nederland.

De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) begrenst het gebruik van persoonsgegevens van ggz-patiënten door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). De NZa wil zorgverleners in de geestelijke gezondheidszorg verplichten om informatie over hun patiënten te verstrekken. De informatie wordt gebruikt om zorgkosten nauwkeuriger te berekenen, iets waartoe de NZa wettelijk bevoegd is. Aan de invulling van dit plan stelt de AP nu strikte voorwaarden.

Van de NZa moeten zorgverleners uit de ggz gezondheidsinformatie aanleveren die zij over hun patiënten hebben. Met de informatie wil de NZa een systeem ontwikkelen waarmee met name complexe zorg nauwkeuriger wordt bekostigd.

Gegevens over (geestelijke) gezondheid zijn zeer gevoelig van aard. Daarom zijn gezondheidsgegevens door de privacywet extra beschermd.

Lees verder op de website van de Autoriteit Persoonsgegevens (AP).

Medicijnautoriteit CBG schorst per 14 december 2022 de handelsvergunningen van een aantal generieke (‘merkloze’) medicijnen. Het Indiase bedrijf Synchron Research Services heeft voor medicijnfabrikanten onderzoeken gedaan met proefpersonen. Deze onderzoeken vormden de basis voor toelating van deze generieke medicijnen. Deze onderzoeken zijn niet volgens de regels uitgevoerd. Voor de medicijnen die geschorst worden, zijn vervangende medicijnen beschikbaar. Er zijn geen aanwijzingen dat er met de veiligheid van deze medicijnen iets mis is.

Lees verder op de website van het CBG.

Vaccinatie tegen het humaan papillomavirus (HPV) is zeer effectief in het voorkomen van baarmoederhalskanker en cervicale intra-epitheliale neoplasie graad 3 (CIN3) bij jonge vrouwen. Dat geldt vooral als zij op jonge leeftijd zijn gevaccineerd (12-13 jaar). Dat blijkt uit een groot observationeel Brits onderzoek uit 2021 dat werd gepubliceerd in the Lancet.

Lees verder op de website van H&W.